Μαγούλιανα | Ο ψηλότερος κατοικημένος οικισμός της Πελοποννήσου (vd)

Το χωριό Μαγούλιανα είναι το ψηλότερο κατοικημένο χωριό της Πελοποννήσου όπου βρίσκεται στον νομό Αρκαδίας, σε υψόμετρό 1.365 μέτρα. Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει ο επισκέπτης είναι ένα αμφιθεατρικά χτισμένο χωριό που μοιάζει να αγκαλιάζει την πλαγιά του βουνού. Τα πέτρινα σπίτια με τις χαρακτηριστικές ξύλινες αυλόπορτες και τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια συνθέτουν έναν οικισμό που διατηρεί αναλλοίωτη την παράδοση του.

Η ονομασία του χωριού προέρχεται πιθανότατα από την σλαβική λέξη “Magila”, που σημαίνει λόφος-ύψωμα, ενώ παρόλο που το 1927 μετονομάστηκε σε “Αργυρόκαστρο” όπως και πολλά χωριά εκείνη την περίοδο που είχαν σλαβικά ή λατινικά ονόματα, σύντομα ξαναγύρισε στην αρχική του ονομασία λόγω αντιδράσεων των κατοίκων.

Σύμφωνα με διάφορες πηγές, το χωριό ιδρύθηκε μεταξύ 1530 και 1600 μ.Χ από πέντε οικισμούς, τον Άγιο Αθανάσιο (Κάστρο), τον Άγιο Κωνσταντίνο (Λειβάδι), τον Άγιο Ιωάννη (Καμπέας), το Πετροβούνι και το Μεγίστου ή Κατσίποδας, με σκοπό να γλυτώσουν από τις επιδρομές των Λαλαιών (εξισλαμισμένων Αλβανών), οι οποίοι κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας είχαν γίνει ο φόβος και ο τρόμος ολόκληρης της Πελοποννήσου με τη μεγάλη οικονομική και στρατιωτική δύναμη που διέθεταν και που κατά γενική ομολογία ήταν τα «καλύτερα ντουφέκια του Μωριά».

Το χωριό έχει ιστορική σημασία, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821. Οι κάτοικοί του συμμετείχαν στον αγώνα κατά των Οθωμανών και έπαιξαν ρόλο στην απελευθέρωση της περιοχής. Υπήρξε σημείο στρατηγικής σημασίας, δεδομένης της θέσης του στα βουνά, που προσέφερε φυσική άμυνα στους αγωνιστές.

Το χωριό υπήρξε καταφύγιο για τους αντάρτες και μέρος των προσπαθειών για την απελευθέρωση της Πελοποννήσου , ενώ υπήρξε πατρίδα του Φώτιου Χρυσανθόπουλου (Φωτάκου), Α΄ υπασπιστή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και συγγραφέα, καθώς και άλλων πολλών οπλαρχηγών.

Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περιοχή γύρω από τα Μαγουλιανά είναι γνωστή για τα παραδοσιακά της σπίτια και τη διατήρηση της τοπικής αρχιτεκτονικής. Η αρχιτεκτονική του χωριού είναι χαρακτηριστική των ορεινών περιοχών της Πελοποννήσου, με πέτρινες κατασκευές και στενά σοκάκια.

Σύγχρονη εποχή: Σήμερα, τα Μαγουλιανά παραμένουν ένα μικρό χωριό, με τις παραδόσεις του και την αίσθηση της κοινότητας να είναι πολύ ισχυρές. Ο τουρισμός είναι ένα αναπτυσσόμενο κομμάτι της τοπικής οικονομίας, με πολλούς επισκέπτες να επισκέπτονται το χωριό για την ομορφιά του τοπίου και για να ζήσουν την εμπειρία της παραδοσιακής ελληνικής ζωής στα βουνά της Πελοποννήσου.

Στα Μαγουλιανά, όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της Αρκαδίας, υπάρχουν ιστορικές εκκλησίες που συνδέονται με την ιστορία και την παράδοση του χωριού. Μια από τις πιο σημαντικές ιστορικές εκκλησίες είναι ανάμεσα στους θησαυρούς των Μαγουλιάνων ξεχωρίζει ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, ένα εξαιρετικό δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Χτισμένος το 1840, όπως μαρτυρά η κτητορική επιγραφή πάνω από τη βόρεια είσοδο, ο ναός έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, χαρακτηριστικό δείγμα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της ορεινής Γορτυνίας.

Η κατασκευή του τέμπλου έγινε από τον Ηπειρώτη τεχνίτη Νίκο Μόσχο, ο οποίος είναι γνωστός για τα εξαιρετικά έργα ξυλογλυπτικής που έχει δημιουργήσει στην Ελλάδα. Το τέμπλο του ναού είναι φτιαγμένο από τεράστιους κορμούς καρυδιάς, οι οποίοι μεταφέρθηκαν με μουλάρια από τα Κρέστενα, και η εξαιρετική τέχνη του Νίκου Μόσχου αποτυπώνεται σε κάθε λεπτομέρεια.

Ο Μόσχος χρησιμοποίησε την ξυλογλυπτική για να δημιουργήσει περίτεχνα σκαλίσματα που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή της Παναγίας και των Αγίων, δημιουργώντας ένα έργο που αποπνέει θρησκευτική ευλάβεια και καλλιτεχνική αξία. Η παράδοση της Ηπειρωτικής ξυλογλυπτικής συνδυάζεται με την τοπική θρησκευτική παράδοση και την υψηλή αισθητική, καθιστώντας το τέμπλο έναν θησαυρό πολιτιστικής κληρονομιάς. Το έργο αυτό, εκτός από την αισθητική του αξία, έχει και ιδιαίτερη ιστορική σημασία, καθώς αποτελεί παράδειγμα της αυθεντικής τεχνοτροπίας της ξυλογλυπτικής τέχνης στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά εκκλησιαστικά έργα της περιοχής.