Οταν πριν από 20 χρόνια σκηνοθετούσε το τρυφερό και βραβευμένο ντοκιμαντέρ «Πατρίδα είναι η παιδική ηλικία», για τον τόπο καταγωγής του την Αρκαδία, στην οποία δεν είχε ζήσει και πολύ μέχρι τότε, ο Αλέξανδρος Παπαηλιού δεν γνώριζε τι του επιφύλασσε το μέλλον.
Σήμερα, που έχει επιλέξει να ζει εκεί, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι είχε βάλει από τότε ένα λιθαράκι προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς να το γνωρίζει ούτε ο ίδιος. Γιατί άραγε να είναι πατρίδα μας η παιδική ηλικία; Μήπως έχει να κάνει με το παιχνίδι και τη συνάντηση με τις δυνατότητές μας που ούτε τις φανταζόμασταν;
Πριν από λίγα χρόνια ο σκηνοθέτης πήγε στον γενέθλιο τόπο, σπρωγμένος από μια τάση φυγής από την αγχώδη ζωή της πόλης, την ανάγκη να ζήσει στη φύση, να ξεκουραστεί. Βοήθησε και η πανδημία στην απόφαση. «Το μόνο που είχα εκεί ήταν ένα κτήμα με ελιές» μας λέει.
Προσπαθούμε να μάθουμε όλοι μαζί να πετάμε ψηλότερα, όμως πρώτα πρέπει να βυθιστούμε σε βαθύτερες πτυχές και τεχνικές του θεάτρου
Αλλά καλλιέργησε κάτι περισσότερο: την τέχνη του και τον πολιτισμό. Ξεκινώντας από τις πολιτιστικές συναντήσεις της Κυριακής, όπου συζητούσαν για διάφορα θέματα, σε έναν τόπο που δεν είχε πολλές πολιτιστικές διεξόδους, δημιούργησε με τους συγχωριανούς του στο Αστρος της Αρκαδίας την ερασιτεχνική ομάδα «Θέατρο Πλατεία», «ένα φυτώριο θεάτρου, τέχνης και αυτογνωσίας», όπως το χαρακτηρίζει.
Μία πρωτοβουλία που αποδείχτηκε θρυαλλίδα για την απελευθέρωση δημιουργικών δυνάμεων. Η ομάδα έχει ήδη ανεβάσει δύο παραστάσεις και ετοιμάζει την επόμενη, ενώ οι δραστηριότητές της επεκτείνονται καθώς, εκτός από την θεατρική ομάδα ενηλίκων, από φέτος άρχισαν παράλληλα να λειτουργούν με επιτυχία και άλλες δύο θεατρικές ομάδες, το «Παραμυθοθέατρο» για παιδιά και η θεατρική ομάδα για εφήβους. Και οι δράσεις έχουν και συνέχεια...
Αυτή την εμπειρία μοιράζεται μαζί μας στη συζήτηση που ακολουθεί για την πορεία που διήνυσε μέχρι την ίδρυση της ομάδας, αλλά και τις δημιουργικές δυνάμεις που μπορεί να απελευθερώσει μια ερασιτεχνική συνεύρεση δημιουργίας.
● Τι σας ώθησε να εγκατασταθείτε στην Αρκαδία;
Η πρόσφατη καραντίνα ήταν η αφορμή, η αιτία όμως είχε φωλιάσει μέσα μου από την παιδική μου ηλικία. Είχα ζήσει μικρός ένα χρόνο στην ευδαίμονα Αρκαδία. Η ζωή κοντά στη φύση, που δεν είχα ξαναζήσει ποτέ μετά κατοικώντας σε μεγαλουπόλεις και κυρίως στο κέντρο της όμορφης κάποτε Αθήνας. Δεν αγαπάς όμως έναν τόπο μόνο για την ομορφιά του, πάντα τον συνδέεις με ανθρώπους. Ετσι είχα την τύχη εκτός από τον ευλογημένο και ήρεμο τόπο της ανατολικής Αρκαδίας να συναντήσω εκεί ανθρώπους που αγαπούσαν και αφιέρωναν τον χρόνο τους σε ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες, πέρα από ετήσιο και κοινότοπο πλέον πανηγύρι.
● Πώς όμως φτάσατε στη θεατρική ομάδα;
Ολα ξεκίνησαν όταν η τύχη το έφερε να συναντήσω μερικούς ανθρώπους της περιοχής που ασχολούνταν με το θέατρο, ήταν ωστόσο απογοητευμένοι και ανοργάνωτοι. Δεν ήταν όμως μόνο η δουλειά που ξεκινήσαμε μαζί για μια νέα παράσταση και τα καταφέραμε, αλλά και ένα μυστικό που τους φανέρωσα. Το μυστικό ήταν η αγάπη και το χαμόγελο. Αγάπη για τον κάθε ηθοποιό, χαμόγελο σε κάθε δυσκολία. Ετσι όχι μόνο αυγάτισε πολύ σημαντικά η ομάδα, αλλά και αναπτύχθηκαν συν-αδελφικοί δεσμοί μεταξύ μας.
Το δεύτερο ζήτημα που με απασχόλησε -και μάλιστα αρκετά- ήταν το όνομα της ομάδας. Το να ονοματίσεις σωστά κάτι είναι πολύ σημαντικό. Το παλιομοδίτικο όνομα «Θεατρικό εργαστήρι Αστρους» που χρησιμοποιούσαν θύμιζε λαϊκίστικη νοοτροπία. Με πολύ κόπο και απέναντι στη δύναμη της συνήθειας, ονόμασα την ομάδα μας «Θέατρο Πλατεία». Ετσι με το νέο όνομα έγινε και το καινούργιο ξεκίνημα.
Το νέο όνομά μας συνδέθηκε και με την προσφορά μέλους της ομάδας που μας παραχώρησε χώρο για να έχουμε ένα στέκι. Ετσι αποκτήσαμε μόνιμη έδρα, μια φιλόξενη αίθουσα εκδηλώσεων στην κεντρική πλατεία της μικρής μας πόλης.
● Από την επιλογή του θεατρικού έργου έως τις παραστάσεις τι μεσολαβεί;
Σκληρή δουλειά, αλλά και απόλαυση της μαγείας του θεάτρου.
● Και πώς έγινε η ιδέα πράξη;
Τα δύο πρώτα έργα που ανεβάσαμε μέχρι σήμερα με τη συμμετοχή όλων των ερασιτεχνών ηθοποιών της ομάδας και με βοήθεια πολλών συνεργατών και τεχνικών από την περιοχή είχαν μεγάλη επιτυχία. Ηταν όμως για εμάς περισσότερο σπουδαίο μάθημα ζωής. Αποδεχτήκαμε διαφορές και διαφορετικότητες, συγχωνέψαμε ελαττώματα και μειονεκτήματα, που αποσβέστηκαν σημαντικά στη σκηνή, συνταιριάξαμε αταίριαστες κοινωνικές και πνευματικές καταβολές σε μια κοινή φόρμα και συνεργαστήκαμε πολλοί άνθρωποι μαζί χωρίς διακρίσεις και αφορισμούς. Με 23 ηθοποιούς επί σκηνής και 15 καλλιτεχνικούς και τεχνικούς συνεργάτες στα παρασκήνια αυτό αποτελεί έναν όχι και τόσο μικρό άθλο.
● Τι κατορθώσατε να ανεβάσετε και τι ετοιμάζετε;
Η πρώτη μας παράσταση ήταν το «Hello Shakespeare» σε μια εντελώς ελεύθερη διασκευή και προσαρμογή στη δική μας κουλτούρα ενός αμερικάνικου έργου με τίτλο «The complete works of W. Shakespeare». Κωμωδία και μάθημα θεατρικής παιδείας για όλους εμάς, αλλά και για το κοινό μας που υποδέχτηκε το έργο στις παραστάσεις μας με μεγάλο ενθουσιασμό. Από την κωμωδία περάσαμε στον Λόρκα και το τραγικό έργο του «Γέρμα». Τελείως διαφορετική προσέγγιση και τρόπος δουλειάς σε ένα δύσκολο, κλασικό, πολυεπίπεδο έργο, που κρύβει μέσα του μεγάλο πάθος. Πρόβα την πρόβα όλοι οι ηθοποιοί αγάπησαν πολύ αυτό το έργο και αποκάλυψαν τον καλύτερο εαυτό τους... Από στόμα σε στόμα διαδόθηκε σε όλη την περιοχή, ότι παρακολούθησαν την καλύτερη παράσταση που ανέβηκε μέχρι τώρα στην πόλη μας. Αυτή την εποχή δουλεύουμε το νέο μας έργο, επιλογή που δεν είναι ακόμη ανακοινώσιμη. Ενα σκαλοπάτι πάντα πιο ψηλά από το προηγούμενο. Προσπαθούμε να μάθουμε όλοι μαζί να πετάμε ψηλότερα, όμως πρώτα πρέπει να βυθιστούμε σε βαθύτερες πτυχές και τεχνικές του θεάτρου. Οχι απλά γνώση, αλλά επί-γνωση των δυνατοτήτων του σώματος και της φωνής.
● Η ομάδα σας δεν φαίνεται να ασχολείται μόνο με το θέατρο κι ας έχει επεκτείνει τη δράση της στη δημιουργία δύο ακόμη ομάδων, για παιδιά και εφήβους.
«Εμείς ασχολούμαστε με το ωραίον». Αυτό είναι το σύνθημα της ομάδας μας που διαδίδουμε με πράξεις στην περιοχή μας. Η ενασχόλησή μας με το θέατρο, παρ’ ότι είναι η κύρια δραστηριότητά μας, δεν είναι και η μόνη. Δημιουργούμε πρωτόγνωρες για τους κατοίκους πολιτιστικές εκδηλώσεις. Οι «Κυριακές Πολιτισμού» κάθε Κυριακή βράδυ έγιναν πόλος έλξης και βήμα διαλόγου για πολλούς πολίτες της πόλης μας. Για 19 βδομάδες φέτος τον χειμώνα, το στέκι μας φιλοξένησε ενδιαφέροντα και σοβαρά θέματα πολιτισμού. Επίσης, ίσως για πρώτη φορά, μια θεατρική ομάδα κάλεσε τους πολίτες και γεμίσαμε την κεντρική πλατεία του Αστρους σε διαμαρτυρία για το θλιβερό «Εγκλημα των Τεμπών».
Φέτος το καλοκαίρι, όπου αντικειμενικά χαλαρώνουν λόγω διακοπών οι ενέργειες της θεατρικής μας ομάδας, ξεκινήσαμε μια νέα δραστηριότητα στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο με τίτλο «Καμπάνια για καλό σκοπό». Θέματα αλληλεγγύης, προστασίας της φύσης, για το παιδί, τους ηλικιωμένους, τις κοινωνικές σχέσεις, την τεχνολογία, την εργασία, την αγάπη για τα ζώα κ.λπ., ένα κάθε βδομάδα, προβάλλονται με ευφάνταστο τρόπο και ανανεώνουν την επικοινωνία και τη σχέση μας με το ευρύτερο κοινό μας.
● Καταφέρατε τόσα μαζί με την ομάδα σας. Τι θα λέγατε ότι σας έχει αφήσει αυτή η εμπειρία;
Η μεγαλύτερη ψυχική ικανοποίησή μου ήταν η σταδιακή αποκάλυψη της σημαντικής αξίας του Ερασιτεχνικού Θεάτρου. Λειτουργεί πανελλαδικά και παράλληλα με το επαγγελματικό θέατρο, αλλά είναι συγκινητικά διαφορετικό. Εδώ, παρά τις πολλές αντιξοότητες και δυσκολίες, η επιθυμία των ανθρώπων για το θέατρο νικάει τις συχνές απογοητεύσεις από απόπειρες που σύντομα φθίνουν.
Τι λένε οι ηθοποιοί
Ζητήσαμε όμως και από μερικά από τα μέλη του «Θεάτρου Πλατεία» να αποτυπώσουν με δυο λόγια τη δική τους εμπειρία από τη συμμετοχή τους στην ερασιτεχνική θεατρική ομάδα. Μας είπαν:
● Μαρία Κρεμμύδα: «Αισθάνομαι χαρά, που έχω τη δυνατότητα να συμμετέχω στο “Θέατρο Πλατεία”, άνοιξαν οι πνευματικοί μου ορίζοντες και βελτιώθηκε η εκφραστική μου ικανότητα».
● Βαγγέλης Φάκλαρης: «Χώρος πνευματικής έμπνευσης και ψυχικής γαλήνης».
● Λενιώ Μπουτσικάκη: «Αισθάνομαι περήφανη και σημαντική διότι συνεισφέρω σε μια αξιόλογη ομάδα ερασιτεχνικού θεάτρου από την οποία έχω αποκομίσει καλύτερη διαχείριση και αντιμετώπιση του παρόντος και του μέλλοντος».
● Ελένη Κανατά: «Φέρνω στο μυαλό μου τις ατέλειωτες πρόβες και τις παραστάσεις, το δημιουργικό άγχος που περνάμε όλοι, τα έντονα συναισθήματα που νιώθουμε. Στιγμές ανεπανάληπτες και μοναδικές. Προσωπικά έχω αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, γνώρισα καλύτερα τον εαυτό μου, τις αδυναμίες μου, αλλά και τις δυνατότητές μου και τολμώ να πω ότι βλέπω τον κόσμο με άλλα μάτια».
● Ξανθή Παπούλια: «Ενα ταξίδι στον κόσμο του θεάτρου μόνο θετικές εμπειρίες μπορεί να φέρει. Η επαφή μου με τη θεατρική μου ομάδα μού άνοιξε νέους ορίζοντες και ανακάλυψα νέους κόσμους μοναδικούς».
● Γιάννης Καρκούλης: «Η πρώτη μου επαφή με το θέατρο ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία που με έκανε να καταλάβω πώς είναι να δουλεύεις συλλογικά για να βγει ένα έργο από την αρχή έως το τέλος του».
● Ανθή Πουλημένου: «Νιώθω ότι ανήκω σε μια δεύτερη οικογένεια, με ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών που ασχολούνται με την τέχνη του θεάτρου. Η οικογένεια αυτή μου έχει δώσει την ευκαιρία να αναγνωρίσω και να εξελίξω τον εαυτό μου, να κοινωνικοποιηθώ και να δυναμώσω τον λόγο μου».
● Γιάννης Θεοδοσόπουλος: «Μπαίνοντας στην αίθουσα για μάθημα, αφήνω πίσω μου όλα τα προβλήματα της καθημερινότητας. Η συναναστροφή μου με τα άλλα μέλη της θεατρικής ομάδας και η ήρεμη καθοδήγηση του δασκάλου μας αποτελεί για μένα μεγάλο παράγοντα πνευματικής δημιουργίας και χαράς».