198η Επέτειος της Μάχης του Προδρόμου Καστρίου.

   Την Πέμπτη, 8 Αυγούστου 2024, σε μια σεμνή τελετή γιορτάστηκε η 198^η επέτειος της Μάχης του Προδρόμου. Άψογη η διοργάνωση από τον Δήμο, κραυγαλέα η απουσία των βουλευτών και της Περιφέρειας. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Τάνου και Προδρόμου κ. Χριστόφορος Νικολάου εκφώνησε τον πανηγυρικό, έγινε κατάθεση στεφάνων, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και όλοι τραγουδήσαμε τον Εθνικό ύμνο. Ύστερα προσφέρθηκαν άρτος, γλυκά, καφές και αναψυκτικά.

     Κύριε Δήμαρχε, κύριε Αντιδήμαρχε, κύριε Διοικητή Τ. Α. Τρίπολης, κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι και Πρόεδροι Κοινοτήτων, σεβαστοί πατέρες, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συμπατριώτες, ευχαριστώ για την παρουσία σας και για την ιδιαίτερη τιμή να εκφωνήσω τον πανηγυρικό της σημερινής γιορτής.

   198 χρόνια από την Μάχη του Προδρόμου σήμερα και η 8^η φορά που γιορτάζουμε την επέτειο. Στις προηγούμενες γιορτές έχουν ειπωθεί λεπτομερώς και επανειλημμένα όλα τα ιστορικά στοιχεία, τα σχετικά με την Μάχη, και από μένα αλλά και από άλλους ομιλητές. Επιβάλλεται όμως μια σύντομη αναφορά.

   Είμαστε στα 1826 και ο Ιμπραήμ αλωνίζει στον Μοριά,  οι εμφύλιες διαμάχες δίνουν και παίρνουν, αρκετοί πρωταγωνιστές της Επανάστασης φυλακισμένοι, η κατάσταση διαγράφεται ζοφερή και ο Αγώνας βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Ο Ιμπραήμ πολιορκεί στις 6 Αυγούστου το Κάστρο του Άστρους αλλά αποτυγχάνει με σημαντικές απώλειες. Στρέφει το μένος του και παρελαύνει στα ορεινά της Κυνουρίας, όπου λεηλατεί, καίει και σκοτώνει. Οι άμαχοι έχουν καταφύγει σε απρόσιτες χαράδρες και σπηλιές. Δεν αφήνει στο πέρασμά του ζώα, ανθρώπους, χωριά, καλύβια, Μοναστήρια, ο απόλυτος όλεθρος. Στο Ξεροκάμπι οργανώνει  επίθεση στο Μοναστήρι του Προδρόμου, όπου έχουν καταφύγει άμαχοι και τραυματίες.  Το πρωί της 8^ης Αυγούστου εκδηλώνεται η επίθεση από δύναμη 500 επίλεκτων Τουρκοαιγυπτίων.  Η μάχη λυσσώδης διαρκεί όλη μέρα. Αμύνονται σθεναρά οι Μοναχοί, ολίγιστοι αγωνιστές κατά τον ιστορικό Σπηλιάδη και όσοι από του άμαχους μπορούν να κρατήσουν τουφέκι. Προς το απόγευμα υπερισχύουν προς στιγμήν οι εχθροί και οι άμαχοι κατεβαίνουν στο υπόγειο αποφασισμένοι να βάλουν φωτιά στη μπαρούτη. Η αυταπάρνηση όμως και ο ηρωισμός των αμυνομένων ανατρέπουν την κατάσταση και οι επιτιθέμενοι υποχωρούν για να αποχωρήσουν τελικά. Κι έτσι έμεινε το Μοναστήρι του Προδρόμου άπαρτο κάστρο της λευτεριάς, να διαλαλεί το προαιώνιο φρόνημα των Ελλήνων, Ελευθερία ή Θάνατος.

   Θα διαβάσω ένα δημοσίευμα για το Μοναστήρι του Προδρόμου, του Χρίστου Κυρκιντάνου, διασκευασμένο ολίγον για την περίσταση, με την άδειά του βεβαίως. Είναι ο Στολιώτης συγγραφέας και ιστοριοδίφης, που ανέδειξε την Μάχη του Προδρόμου και μας έκανε την τιμή να εκφωνήσει εδώ πρόπερσι τον πανηγυρικό, παρά την προχωρημένη ηλικία και εύθραυστη υγεία του. Μελετητής και λάτρης του Μοναστηριού και της περιοχής.  Δημοσιεύτηκε στον Ταχυδρόμο και στα Αρκαδικά το 1977.

   Το ιστορικό  μοναστήρι του Προδρόμου, γράφει ο Κυρκιντάνος, κοντά στα Καστριτοχώρια, σκαρφαλωμένο σ' ένα ασύλληπτης ομορφιάς βράχο πάνω από το ποτάμι με το αρχαίο όνομα Τάνος, κινδυνεύει από την εγκατάλειψη και την εισβολή του μπετόν.

   Ο τελευταίος τρόφιμος του μοναστηριού, ένας θυελλώδης ηγούμενος, ο Χριστόφορος Διαμαντάκος, πασχίζει ολομόναχος να το βγάλει από την αφάνεια. Πηγαίνουμε από Άστρος- Στόλο - Αετοχώριο, για να χαρούμε από κάτω το πανόραμα του βράχου, που κρατάει στο στήθος του το μοναστήρι, και ύστερα ν' ανέβουμε επάνω για να μιλήσουμε με τον ξακουστό καλογερόπαπα, που αλωνίζει σαράντα περίπου χρόνια την περιοχή, διαφεντεύοντας με την φοβέρα την μοναστηριακή περιουσία.

   Μετά το χωριό Αετοχώριο,  σε μια στροφή του δρόμου, τινάζεται μπροστά μας γιγάντιος ο βράχος, κομμένος θαρρείς με το μαχαίρι, κατά μήκος του ποταμού Τάνου, και το μοναστήρι, κολλημένο στο στήθος του, να κρέμεται πάνω από την άβυσσο.

   Μόλις συνέρχεσαι από την πρώτη εντύπωση αναρωτιέσαι πώς ανέβηκαν εκεί μαστόροι, πώς έγινε αυτό το οικοδομικό θαύμα. Φθάνουμε στο ωραίο χωριό Περδικόβρυση, καμαρώνοντας συνεχώς το απίστευτο θέαμα. Καθόμαστε στην πλατεία.

  Εδώ ξεδιπλώνεται μπροστά μας ο κόκκινος βράχος σαν αυλαία, και το μοναστήρι, άσπρο λουλούδι, καρφιτσωμένο στο πέτο του.

   Ρωτάς και μαθαίνεις: «Όταν χτιζότανε, πριν οκτώ αιώνες το μοναστήρι, ένας μάστορας γκρεμίστηκε μαζί με το πελεκημένο λιθάρι στο βάραθρο. Κατέβηκαν οι άλλοι να μαζέψουν τις σάρκες του και τον βλέπουνε ν' ανεβαίνει με το αγκωνάρι στον ώμο. 

  «Ένα άγριο άλογο έκανε ζημιές στα χτήματα του κόσμου, θύμωσε ο Άγιος και το κόλλησε στον απέναντι βράχο σαν χαλκομανία. Κοιτάχτε προσεκτικά τα νερά του βράχου και θα το δείτε».
                              
                             

   «Μια γυναίκα παρακάλεσε τον Πρόδρομο να της γιατρέψει το παιδί της. Ό 'Άγιος της είπε να το πετάξει από το βράχο και θα γίνει καλά. 'Εκείνη για να δοκιμάσει αν ο 'Άγιος λέει αλήθεια έριξε ένα κολοκύθι. Πράγματι το κολοκύθι δεν έπαθε τίποτα. Τότε έριξε το παιδί. Ο Πρόδρομος όμως για να την τιμωρήσει, επειδή δεν πίστεψε, άφησε το παιδί και σκοτώθηκε».

   Τέτοιο τρομερό, ασυμβίβαστο και εκδικητή 'Αγιο έβαλε ο λαός να κατοικήσει σ' αυτό το ρωμαλέο βράχο. Να τιμωρεί αμείλικτα αυτούς που καταπατούσαν τα ξένα χτήματα. Να πατάει στην πέτρα και να γίνεται το πέλμα του σύνορο για να χωρίσει τις ιδιοκτησίες μέχρι σήμερα. Να πολεμάει τη μικροψυχία και τo άδικο. Έτσι τραχύ και λεβέντη τον έπλασε ή βουνίσια λαϊκή ψυχή. Κατ' εικόνα και ομοίωση της.

   Είπαμε ότι τον έβαλαν να κατοικήσει στο βράχο. Ψέματα. Ό ίδιος διάλεξε αύτη τη θέση. Στην αρχή ή εκκλησία χτιζόταν κάτω, άλλα ή εικόνα πήγαινε στο βράχο και έβλεπαν την νύχτα το καντήλι που έκαιγε.

   Εκεί στο στόμιο μιας απύθμενης σπηλιάς, πάνω από το χάος, ήταν ή θέση για το μεγάλο οραματιστή, τον φλογερό προφήτη.                       Πριν από τον πόλεμο ήρθε στο μοναστήρι ένας νεαρός διάκος με λεβέντικη  κορμοστασιά και θηριώδη δύναμη. Έβγαλε ένα πιστόλι για να το ευλογήσει ο ηγούμενος. Αυτός ο διάκος, που είχε πάρει από την αγριάδα του 'Άγιου χρειαζόταν για να προστατέψει την περιουσία του μοναστηριού.

   Στην κατοχή - λέει - πήγαν στο μοναστήρι πέντε έξι Γερμανοί στρατιώτες για πλιάτσικο. Αφού ήπιαν, έφαγαν. και λήστεψαν τα κελάρια, πρόσεξαν το αθλητικό παράστημα του διάκου. Ανάμεσα τους ένας παλαιστής τον προσκάλεσε σε ελεύθερη πάλη. Πέταξε ο Γερμανός το πιστόλι και το χιτώνιο, έβγαλε και ο διάκος το ράσο. Σταυροκοπήθηκε: «Σώσον, Κύριε, τον λαόν σου». Ύστερα πιάνει τον Γερμανό του δίνει μια, του δίνει δυο, με την τρίτη τον πετάει ανάσκελα πάνω στις κόκκινες σχιστόπλακες της αυλής. Σηκώθηκε αυτός και του έδωσε συγχαρητήρια. Γίνεται δεύτερος γύρος, πάλι ο Γερμανός κάτω, ανάσκελα πάνω στο πλακόστρωτο, σαν άδειο σακκί, και να κρέμεται από πάνω του ο τρομερός βράχος και η θυμωμένη γενειάδα του διάκου. Σηκώνεται και τον ξανακαλεί να παλέψουνε. Ο ηγούμενος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα. Δεν τον ένοιαζε για τη ζωή τους άλλα αγωνιούσε γιατί κινδύνευε να καεί το ιστορικό μοναστήρι. Κι εκεί που είχε καφαλοκλειδώσει τον Γερμανό ο Διάκος, άρχισε τους ψαλμούς, πέεέσε κάτω Χριστόφορεεε, θα μας κάψουνεεεε, κύριε ελέησον, κύριε ελέησον, πέσε κάαατω σου λέεεω, αμήηηην… Το ΄πιασε ο διάκος, έκανε πως πάλευε αλλά άφησε τον Γερμανό να τον ρίξει κάτω, φχαριστηθήκανε οι Γερμανοί και φύγανε.

   Αυτόν τον «αμαρτωλό» ρασοφόρο, γέρο ηγούμενο πια και μοναδικό  τρόφιμο της μονής, στερνοπαίδι του Άγιου, τον τελευταίο στο Μοναχολόγιο, τον καλογερόπαπα Χριστόφορο Διαμαντάκο, πηγαίνουμε τώρα να συναντήσουμε. Μας έχουν πληροφορήσει ότι επιβλέπει ένα συνεργείο με μπουλντόζα που ανοίγει το δρόμο για το μοναστήρι.

   Απλώνει τα χέρια του:

   - Καλώς ήρθατε αδερφoύλια μου.

   - Γιατί παιδεύεις το βράχο γέροντα;

   Αυτό ήτανε. Aρχίζει να μας μιλάει χωρίς σταματημό, σε ρυθμό καλπασμού με ζωηρές χειρονομίες, για τους αγώνες του για να έρθει ο δρόμος, ν' ανέβουν στο μοναστήρι υλικά για να γίνουν τα χαλασμένα μπαλκόνια, να έρθει το ρεύμα.

   Φτάνουμε στο μοναστήρι. «Ως φοβερός ο τόπος ούτος....» διαβάζουμε στην επιγραφή πάνω από την είσοδο. Μέσα στην εκκλησία κάποιες τοιχογραφίες από άλλη παμπάλαια εκκλησία περιμένουν τους ειδικούς για να τις μελετήσουν. Δίπλα στην εκκλησία ή σπηλιά περιμένει τους σπηλαιολόγους για να δώσει τα μυστικά της.

Επίμονες οι παραδόσεις λένε ότι το σπήλαιο καταλήγει πολλά χιλιόμετρα μακριά, κοντά στο μοναστήρι της Μαλεβής.

  Την άλλη μέρα της μάχης πήγαν από κάτω και απέναντι οι αξιωματικοί  του Ιμπραήμ, μέτρησαν με το μάτι το ανάστημα τoυ βράχου, λογάριασαν τα καριοφίλια που παραφύλαγαν πίσω από τις πολεμίστρες και δεν τόλμησαν να πολεμήσουν. Έτσι έμεινε το περήφανο μοναστήρι άπαρτο δυναμάρι της λευτεριάς.

   Βγαίνουμε στα μπαλκόνια. Η θέα είναι μοναδική. Ένας μάστορας του χρωστήρα και παθιασμένος λάτρης της Ελληνικής ομορφιάς, ο Μιχάλης Νικολινάκος, κρατάει το κεφάλι του με τα δυο του χέρια και ξεφωνίζει από θαυμασμό. Κάτω από τα πόδια μας, στο βάθος της αβύσσου, ή κοίτη του ποταμού Τάνου πνιγμένη στις ολάνθιστες πικροδάφνες. Πιο πάνω ή Περδικόβρυση σαν στρωμένο χαλί. Αντίκρυ τα βουνά γυμνά μέσα στο φθινοπωρινό φως, αρρενωπά, εύρωστα αλλά πειθαρχημένα, ήρεμα, γεμάτα αξιοπρέπεια, γαλήνια, Απολλώνια.

Αριστερά τα Καστριτοχώρια ξεχασμένα μέσα στο πράσινο. Δεξιά ή ματιά δραπετεύει πάνω από τα βουνά του Αχλαδόκαμπου στο άπειρο.

   Η ώρα περνάει και πρέπει να έρθουμε σε πρακτικά θέματα. Το μoναστήρι ερειπώνεται. Τα πατώματα στα κελιά και στα μπαλκόνια, τα δοκάρια στις οροφές, τα ξύλινα υποστυλώματα, έχουν φθαρεί επικίνδυνα. Η λύση είναι εύκολη και αποκρουστική: το μπετόν. Ήδη έγινε ή αρχή και θα υπάρξει συνέχεια.

   Ας μας επιτραπεί να κάνουμε έκκληση, εκτός από τους θρησκευόμενους προσκυνητές, στους επίσημους φορείς, στους Ιδιώτες αρχιτέκτονες, στους πνευματικούς ανθρώπους, στους καλλιτέχνες. Πηγαίνετε στον Πρόδρομο πριν είναι αργά. Ο δρόμος είναι καλός. Απ' την Τρίπολη μέχρι το Καστρί 27 χλμ. άσφαλτoς. Απο κει και κάτω δέκα περίπου χιλιόμετρα μέχρι το μοναστήρι, χωματόδρομος αλλά σε καλή κατάσταση. Ωραία η διαδρομή μέσα από τα καταπράσινα χωριά με τις κερασιές και τις καστανιές.

Καθοδηγήστε τον ηγούμενο και τους ντόπιους τεχνίτες. Δώστε ιδέες και λύσεις: πού να σταματήσει ή μπουλντόζα, πώς να καλυφθεί ή αναίδεια του μπετόν. Μελετείστε τι πρέπει να γίνει για να διατηρηθεί ο παραδοσιακός χαρακτήρας του μοναστηριού. Τέτοιους επικίνδυνους καιρούς που περνάμε, έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε και να συνδεθούμε με τις ρίζες της ρωμιοσύνης. Κι' αυτό το μοναστήρι, με τους θρύλους και τις παλιές μνήμες, με το τοπίο του, γεμάτο Ελληνοπρέπεια, πρέπει να διασωθεί για να γίνει τόπος για 'Εθνική περισυλλογή, ανάταση και προσκύνημα. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι το μοναστήρι που ντρόπιασε τον Ιμπραήμ και ταπείνωσε τους Γερμανούς κατακτητές.        

                                                ΧΡ. KYPΚΙNTANOΣ  1977

   Αυτά έγραφε τότε ο Κυρκιντάνος, δεν έμεινε όμως στις παραινέσεις και στα ευχολόγια, λίγο αργότερα επισκέφτηκε πάλι το Μοναστήρι μαζί με τον συμπατριώτη μας Καθηγητή Αρχαιολόγο κ. Παν. Φάκλαρη, ο οποίος αμέσως μετά φρόντισε στην Εφορία Αρχαιοτήτων Σπάρτης, όπου και ανήκει το Μοναστήρι και χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Έτσι διατηρήθηκε η αρχιτεκτονική και η ταυτότητά του, μπήκε μετά σε πρόγραμμα της Ε. Ε. και αναστηλώθηκε, για να έχουμε εμείς σήμερα αυτό το διαμάντι, φάρο πίστεως και ελευθερίας. Είναι κρίμα όμως να παραμένει κλειστό, χωρίς μοναχούς. Καλές είναι οι γιορτές και οι επέτειοι αλλά πρέπει να εργαστούμε όλοι, πολίτες, Πολιτεία και Εκκλησία για να είναι ανοιχτό και ζωντανό το Μοναστήρι μας.

   Κυρίες και κύριοι, είμαστε εδώ σήμερα να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας και να αποδώσουμε τιμές στους αγωνιστές της μάχης. Στους τέσσερις μοναχούς που γνωρίζουμε,   Παίσιος Ευαγγελής, Συμεών Κουτζιούκος, Χρύσανθος Χριστοφίλου και Κυπριανός Μαζαράκος

αλλά και σε όλους τους αφανείς ήρωες και αγωνιστές.

 Με δέος και σεβασμό ας αναφωνήσουμε, ΑΘΑΝΑΤΟΙ.

   Ευχαριστώ.