«Ιψενικά τρίγωνα» στη Χώρα Γορτυνίας - Η αλήθεια

Με αφορμή άρθρο που δημοσιεύεται επανειλημμένα στο διαδίκτυο και στα μεσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τη μοιχεία και τα «Ιψενικά Τρίγωνα» στη Χώρα Γορτυνίας στην Αρκαδία, αποφάσισα να διερευνήσω το ζήτημα, να ρωτήσω και να μάθω περισσότερα γι’ αυτό το κοινωνικό φαινόμενο.  

Αρχικά ως Ιψενικό Τρίγωνο ορίζεται η ερωτική συνήθως σχέση ανάμεσα σε τρία πρόσωπα, παίρνοντας το όνομά του από τον Νορβηγό δραματουργό Χένρικ Ίψεν, ο οποίος ασχολήθηκε με τέτοια ζητήματα στα έργα του. Το φαινόμενο αυτό το συναντάμε από την αρχαιότητα σε έργα της ελληνικής δραματουργίας όπως η Μήδεια, η Κλυταιμνήστρα, περνάμε στα έργα του Σαίξπηρ (Άμλετ) και του Τολστόι (Άννα Καρένινα) και φτάνουμε ως τον Ίψεν (Έντα Γκάμπλερ, Τα άσπρα άλογα-Ρόσμερσχολμ κ.α.)  αλλά και στο σύγχρονο δραματικό ρεπερτόριο.  Και ασφαλώς το θέατρο αντλεί θεματικές από την ίδια τη ζωή και το πλήθος περιστατικών που ακούμε ή συναντούμε στην καθημερινότητά μας.  

Ωστόσο σε αυτό το μικρό χωριό της Γορτυνίας, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.  Δεν  μιλάμε για ερωτικά τρίγωνα με την έννοια της κρυφής ερωτικής σχέσης και της προδοσίας, ούτε για χαρέμια γυναικών, ούτε για όργια, ούτε καν για ένα σύνηθες φαινόμενο στην περιοχή. Μιλώντας με ανθρώπους από το χωριό που γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις, μου διηγήθηκαν την δική τους αλήθεια για δύο μόνο συγκεκριμένα περιστατικά που γνωρίζουν και μοιάζουν μεταξύ τους, τα οποία αναφέρονται στα σχετικά άρθρα που κυκλοφορούν ευρέως.  

Να θυμίσω ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να κρίνουμε την ηθική των ανθρώπων της εποχής με σημερινά δεδομένα, αλλά μόνο να καταγράψουμε την ιστορική αλήθεια. Σύμφωνα με πληροφορίες, όντως λοιπόν υπήρξαν περιπτώσεις που η σύζυγος δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει και με τη συναίνεσή της (αν όχι και με προτροπή της) όπως μου ανέφεραν χαρακτηριστικά, ο άντρας αποκτούσε παιδιά με κάποια άλλη γυναίκα, που δεν ξέρω αν μπορεί να χαρακτηριστεί ερωμένη ή… «παρένθετη μητέρα», αφού τα παιδιά μεγάλωσαν κανονικά τόσο με τον πατέρα και τη νόμιμη σύζυγο, όσο και με τη βιολογική μητέρα, έχοντας οι γυναίκες μεταξύ τους διακριτούς ρόλους. Στη μία περίπτωση μάλιστα, η γυναίκα που δέχθηκε να κάνει παιδιά με τον άντρα, ήταν χήρα, έχοντας ήδη τρία παιδιά από τον πρώτο «νόμιμο» σύζυγο. Ο νέος λοιπόν σύντροφος ανέλαβε να μεγαλώσει και τα τρία ορφανά από πατέρα παιδιά, που είχε ήδη η γυναίκα, αλλά και όσα τελικά έκαναν μαζί. Ζούσαν κάτω από την ίδια στέγη σε ξεχωριστούς ασφαλώς χώρους, και η σχέση μεταξύ των γυναικών δεν είχε στοιχεία έχθρας αλλά μάλλον αμοιβαίου σεβασμού. Τα παιδιά μεγάλωσαν με έναν πατέρα και δύο μητέρες, βιολογική και θετή, και τους αντιμετώπιζαν με την ίδια αγάπη, σεβασμό και φροντίδα μέχρι τα βαθιά γεράματα.  

Αυτό το φαινόμενο ή παρόμοια περιστατικά, δεν τα συναντάμε μόνο στο συγκεκριμένο χωριό, αλλά εντοπίζονται και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Βλέπετε, η ύπαρξη απογόνων ήταν ένα μείζον ζήτημα για την εποχή και όχι μόνο. Τώρα κατά πόσο αυτό έθιγε τις προσωπικότητες των γυναικών, 80 σχεδόν χρόνια πριν, αυτό αποτελεί ζήτημα συζήτησης για τους ιστορικούς, ειδικά αν αναλογιστούμε τις συνθήκες ζωής των γυναικών στο τότε και όχι στο σήμερα, με τα ελάχιστα δικαιώματα και τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης.   

Ας αναλογιστούμε λοιπόν πόσο «αμαρτωλό» ήταν τελικά αυτό το χωριό, όπως χαρακτηρίζεται, ως προς τα περιστατικά που αναφέρονται παραπάνω, σε σχέση με άλλα περιστατικά αμαρτωλά αλλά και ποινικώς κολάσιμα τα οποία συναντάμε σε πολλές περιοχές και χωριά της χώρας μας. Και τέλος, πριν γράψουμε ή αναμοχλεύσουμε κάτι, ελαφρά τη καρδία, να σκεφτούμε ότι υπάρχουν και απόγονοι των οικογενειών αυτών που πιθανόν να θίγονται από αυτές τις αναφορές, ειδικά με τον τρόπο που παρουσιάζονται.     

Βασίλης-Δημοσθένης Μπουζαλάς 

Εκπαιδευτικός – Θεατρικός Σκηνοθέτης