Ο επί Καλλικράτη «διωγμός» (;)

Όπως είναι γνωστό, με αποφάσεις των ολομελειών του Ελεγκτικού Συνεδρίου και του Αρείου Πάγου, κρίθηκε, ότι διατάξεις του ήδη ψηφισθέντος μνημονίου Νο 3 δεν είναι συμβατές με διατάξεις άρθρων του συντάγματος.  

Κατά την κρίση μου (δεν είμαι συνταγματολόγος ωστόσο έχω διδαχθεί απλά μαθήματα συνταγματικού δικαίου) οι διατάξεις των μνημονίων Νο 1,2 και 3 αναφορικά με τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 102 του συντάγματος.

Και τίθεται το εύλογο ερώτημα: οι διατάξεις των μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων κατισχύουν του συντάγματος;;;

Αν κατισχύουν τα μνημόνια, τότε άρθρα του συντάγματος που δεν τηρούνται, προσκρούουν στις διατάξεις του ακροτελεύτιου άρθρου 120 δια του οποίου ορίζεται ότι η τήρησή του επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, εκτός βέβαια και συνέτρεξαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 48 σύμφωνα με το οποίο η χώρα με απόφαση της Βουλής έχει κηρυχθεί σε κατάσταση πολιορκίας.

Ωστόσο τέτοια απόφαση δεν έχει ληφθεί. Μήπως όμως η ψήφιση των επιβληθέντων μνημονίων-χωρίς να θέλω να αμφισβητήσω τον πατριωτισμό κανενός- επέχουν θέση κήρυξης της χώρας σε «κατάσταση πολιορκίας»;;  

Επακόλουθο αυτής της «κατάστασης» είναι, ότι η τοπική αυτοδιοίκηση έχει μπει σε καθεστώς «διαθεσιμότητας» διάρκειας αορίστου χρόνου(;).                                                   Με τον όρο «διαθεσιμότητα» εννοώ τον περιορισμό της ανεξαρτησίας της τοπικής αυτοδιοίκησης να εκπληρώνει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αποστολή της, στα πλαίσια μιας ουσιαστικής πολιτικής, διοικητικής και φορολογικής αποκέντρωσης. Τα περιοριστικά μέτρα που έχουν να κάνουν με τη «διαθεσιμότητα» είναι:

η περικοπή κατά 60% σε σύγκριση με το 2010 των θεσμοθετημένων πόρων

η ένταξή της στους φορείς της γενικής κυβέρνησης μαζί με τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοσοκομεία με τις διορισμένες διοικήσεις   

η μεταβίβαση με νόμο κατά πλήρη κυριότητα στο ΤΑΙΠΕΔ των «φιλέτων» ακινήτων των Δήμων όπως αυτά έχουν απογραφεί ηλεκτρονικά στην αντίστοιχη βάση του υπουργείου     

η ανεξέλεγκτη διαχείριση των ΚΑΠ ο λογαριασμός των οποίων τηρείται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων

η ανυπαρξία ελεγκτικού μηχανισμού παρακολούθησης της πορείας των εισπράξεων των φορολογιών που σχηματίζουν τους ΚΑΠ

η θεσμοθέτηση παρατηρητηρίου της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ, σύμφωνα με το οποίο οι αποκλίσεις των προϋπολογισμών θα αναπληρώνονται υποχρεωτικά με την επιβολή νέων δημοτικών φορολογιών και με την υπέρμετρη αύξηση των υφιστάμενων

η μεταβίβαση από 1/1/2013 νέων 85 κρατικών αρμοδιοτήτων χωρίς τη συνοδεία πόρων που να καλύπτουν το κόστος τους

Αν τα ληφθέντα δια της «διαθεσιμότητας» περιοριστικά μέτρα δεν αποδώσουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, τότε θα αξιολογηθεί η βιωσιμότητα ή όχι των δήμων. Λαμβανομένου υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των αιρετών θα αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις εφαρμογής τοπικών φορομπηχτικών πολιτικών, το ποιο πιθανό αλλά απαισιόδοξο σενάριο είναι, να αξιολογηθούν με βάση τις μετρήσεις των κεντρικών δημοσιονόμων, ως μη βιώσιμοι με απρόβλεπτες συνέπειες στην ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ.  

Δεν μου περνάει από το μυαλό ότι, η υποστηριζόμενη από πολλούς άποψη περί «κατάρρευσης» του πολιτικού συστήματος, θα συμπαρασύρει και την τοπική αυτοδιοίκηση κατά το υπό του Σαμψών ρηθέν «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων». Ούτε επίσης, το ενδεχόμενο απόλυσης των Δημάρχων και κατάργησης των δημοτικών συμβουλίων με μια απλή πράξη νομοθετικού περιεχομένου. Αν ο μη γένοιτο «παιχθεί» αυτό το σενάριο, τότε δεν απομένει παρά να εισαχθεί ο θεσμός της τοπικής διοίκησης με διορισμένα όργανα κατά το πρότυπο της κρατικής αποκεντρωμένης διοίκησης.

Με βάση τα περιοριστικά μέτρα της «διαθεσιμότητας» και με ελλοχεύοντα τον κίνδυνο «απόλυσης» των αιρετών, οι αυτοδιοικητικοί καλούνται να πάρουν αποφάσεις. Οι περί παραίτησης «κορώνες» δεν με καλύπτουν, ούτε έχουν απήχηση στους πολίτες. Η έξοδος από το «πολιορκημένο» περιβάλλον με νομοθετικές όμως ρυθμίσεις, είναι δυνατή αρκεί να συγκροτηθεί αμέσως ένα ακηδεμόνευτο αυτοδιοικητικό σχήμα κινηματικού χαρακτήρα, που θα κληθεί να διεκδικήσει εδώ και τώρα:

τη θεσμοθέτηση αυτόνομου οργανισμού διαχείρισης των πόρων της αυτοδιοίκησης όπως επανειλημμένα έχω προτείνει 

την καθιέρωση της φορολογικής αποκέντρωσης δια της μεταβίβασης του δικαιώματος στους ΟΤΑ επιβολής μέρους των κρατικών φορολογιών.

Με τις προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, έχω τη βεβαιότητα πως η τοπική αυτοδιοίκηση θα μπορέσει να δημιουργήσει υπόβαθρο οικονομικής αυτοδυναμίας που είναι το κυρίαρχο κριτήριο το οποίο προσμετράται στη δημοκρατική της ανεξαρτησία.

Τρίπολη 20-11-2012

Σάββας Σαββάκης Αντιδήμαρχος Τρίπολης