Η Αρκαδία στην πρώτη μέρα του συνεδρίου «Το Αρχαιολογικό Έργο στην Πελοπόννησο» (video)

Η κ. Νάντια Λύρα αναφέρθηκε στη δουλεία της ομάδος της, στην περιοχή της Πλάκας Λεωνιδίου. Τα εκεί ευρήματα, εκτείνονται από την Πρωτοελλαδική μέχρι τη Ρωμαϊκή εποχή, και μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν μια αρχαία οικεία στη θέση «Ευριάς». Αξιοσημείωτη είναι η χρήση της Γεωπληροφορικής στην υπηρεσία του αρχαιολογικού έργου, και τη διευκόλυνση των επιστημόνων.    

Για την τοποθεσία του Μαρίου της Κυνουρίας μίλησε ο κ. Λεωνίδας Σουχλέρης. Πρόκειται για μια κοιλάδα με πολύ σημαντική στρατηγική θέση, που ελέγχει τα νότια περάσματα του Πάρνωνα από την Αρκαδία στη Λακωνία. Στην αρχαιότητα, η ευρύτερη περιοχή ήταν το «μήλον της Έριδος» μεταξύ Σπάρτης και Άργους, κάτι το οποίο μαρτυρούν και τα διάφορα οχυρωματικά έργα της. Η πόλη απετέλεσε και τμήμα του «Κοινού των Ελευθερολακώνων», ενώ είναι εντυπωσιακό ότι η ονομασία της επέζησε μέχρι τις μέρες μας, μέσω του ομώνυμου χωριού.

Η κ. Άννα Καραπαναγιώτου, μας ξενάγησε εικονικά στο νεκροταφείο της Αρχαίας Μαντινείας, κοντά στη σημερινή Μηλιά. Προς το παρόν, εκεί έχουν ανασκαφθεί 11 τάφοι, με «συγκομιδή» κάποια λεπτεπίλεπτα κτερίσματα από χρυσό (σπάνιο για Αρκαδικούς τάφους). Από όλα τα ευρήματα, τη μεγαλύτερη αίσθηση προκάλεσε ο τάφος ενός μικρού παιδιού μαζί με τα αντικείμενα που το συνόδευαν στο ταξίδι του προς τον Άδη. Μάλιστα, ως σαρκοφάγος αυτού του νηπίου, είχε χρησιμοποιηθεί παλιότερος λουτήρας που έφερε σκαλισμένο επάνω του ένα κεφάλι λιονταριού. 

Την προσπάθεια προστασίας και ανάδειξης της ακρόπολης του Ορχομενού παρουσίασε ο κ. Σταμάτης Φριτζίλας. Οι εργασίες περιελάμβαναν καθαρισμό διαφόρων σημείων όπως του Θεάτρου και του Βουλευτηρίου, αλλά και διερεύνηση του οχυρωματικού περιβόλου αυτής της σημαντικότατης Αρκαδικής πόλης.  Ήταν μια συλλογική προσπάθεια από ανθρώπους με διαφορετικές ειδικότητες, τους οποίους ο ομιλητής ευχαρίστησε θερμά.

Η κ. Ευαγγελία Αργυροπούλου, ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για τις αρχαίες αγροτικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις στο νότιο κομμάτι της Επαρχίας Μεγαλοπόλεως. Με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, παρουσίασε αποχετευτικά δίκτυα, κλιβάνους, και άφθονα δείγματα κεραμικής από τη γενικότερη περιοχή της Πετρίνας. Η διάνοιξη του νέου δρόμου, ιδίως του κομματιού Λεύκτρο - Σπάρτη, έχει γίνει η αφορμή για πολύ ενδιαφέρουσες αρχαιολογικές ανακαλύψεις που έχουν βάλει δυναμικά στον αρχαιολογικό χάρτη τα συγκεκριμένα μέρη. 

Τις  πρωινές εισηγήσεις έκλεισε με δεύτερη ομιλία του ο κ. Φριτζίλας, αυτή τη φορά με θέμα την ανακάλυψη μιας αρχαίας τειχισμένης πόλης έξω από τα Περιβόλια της Μεγαλόπολης, στη θέση «Ποτιστικά». Μελετώντας τα πολεοδομικά της χαρακτηριστικά, τη θέση της, και τις αρχαίες ιστορικές πηγές, οι αρχαιολόγοι ταυτίζουν αυτήν την πόλη -με μεγάλη σιγουριά- με το Αρχαίο Ορεσθάσιον/Ορέστειον.

Ακολούθησε σύντομη συζήτηση με το κοινό, την οποία συντόνισε η προεδρεύουσα κ. Θεοδώρα Καράγιωργα, όπου επιλύθηκαν απορίες πάνω στα όσα πολύ ενδιαφέροντα είχαν ειπωθεί. Μετά τη μεσημεριανή ανάπαυλα, τη σκυτάλη πήρε η κ. Ιφιγένεια Λεβέντη, για μια «γνωριμία» με τα πήλινα ειδώλια του ιερού της Δήμητρας και της Κόρης, στον Άγιο Σώστη. Οι παρευρισκόμενοι έμαθαν για τις επιρροές της Τεγεατικής τέχνης από τις όμορες πόλεις-κράτη, ενώ η κ. Λεβέντη προχώρησε σε λεπτομερέστατη περιγραφή των χαρακτηριστικών και της τεχνοτροπίας αυτών των πανέμορφων λατρευτικών αντικειμένων.

Ο κ. Γεώργιος Μοστράτος, πραγματεύθηκε το θέμα της πραγματικής εμφάνισης που είχε το αέτωμα του ναού της Αλέας Αθηνάς. Στην ανάλυσή του, επιστράτευσε την περιγραφή του Παυσανία και τις πιθανές ερμηνείες της, και εξέθεσε στο κοινό τη δική του «ματιά» για το ποια θέση κατελάμβαναν στο εικονιζόμενο σύμπλεγμα, ο Καλυδώνιος Κάπρος και οι διάφοροι Ήρωες, σε αντιπαραβολή με παλιότερες προσεγγίσεις επί του θέματος.

Οι κ. Κωνσταντίνος και Αλέξανδρος Στρατής, μας μετέφεραν νοερά στο ρωμαϊκό συγκρότημα της Λουκούς. Αναφέρθηκαν στις μεθόδους αποτύπωσης και τεκμηρίωσης του χώρου, με τη χρήση λέιζερ και φωτογραφικού αερόστατου για τη δημιουργία του λεγόμενου ορθοφωτομωσαϊκού. Στο τέλος, δεν παρέλειψαν να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ταλαιπωρία που υφίσταται ο χώρος από τις καιρικές συνθήκες, και πρότειναν τη λύση του προστατευτικού σκεπάστρου.     

Η τελευταία -για σήμερα- εισήγηση Αρκαδικού ενδιαφέροντος, ήρθε από τον κ. Σωτήρη Ραπτόπουλο με ένα «διαφορετικό» θέμα: Τη «νοοτροπία» περί αξιοποίησης και διαχείρισης των αρχαιοτήτων της Αρκαδίας, στη διάρκεια της περιόδου 1951-1962, μέσα από επιστολές μεταξύ φορέων όπως η Νομαρχία, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, και οι διάφορες κοινότητες της εποχής. Ευτυχώς τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από τότε, και έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, αλλά και στις αντιλήψεις μας περί αρχαιολογικής «ανάπτυξης». Την παρουσίασή του, ο κ. Ραπτόπουλος την αφιέρωσε στον τεράστιο Αρκά αρχαιολόγο Κωνσταντίνο Ρωμαίο.

H απογευματινή συνεδρία (εξίσου υπέροχη με την προηγούμενη) έγινε υπό την προεδρία του κ. Μιχάλη Πετρόπουλου, ο οποίος διαχειρίστηκε και τον ενδιαφέροντα διάλογο που ακολούθησε. Το πιο «ζεστό» θέμα αυτού, ήταν η διάσωση των ψηφιδωτών της Λουκούς, που κάποιος σύνεδρος πολύ επιτυχημένα χαρακτήρισε ως τον «Παρθενώνα των ψηφιδωτών». Όλοι συμφώνησαν ότι ο χρόνος μετρά αντίστροφα γι’ αυτό το εξαιρετικό μνημείο, και πρέπει άμεσα να αναληφθεί δράση για τη διάσωσή του.

Εν τέλει, η πρώτη μέρα του συνεδρίου ήταν καταπληκτική, και κύλησε άψογα. Κάθε θιασώτης της Αρχαιολογίας οφείλει να περάσει από το Πνευματικό Κέντρο, για ένα μαγικό ταξίδι στο χώρο και τον χρόνο.

Τάσος Κεχαγιάς