Γιάννης Ζέβγος (Ταλαγάνης): « ‘Οχι άλλο αίμα, όχι άλλοι τάφοι»: η έκκληση για λήξη του εμφυλίου πριν από τη δολοφονία του,  77χρόνια σαν σήμερα.

του Τάκη Παπούλια (*)

“… η ενότητα και η αδέλφωση του λαού, στη βάση της δημοκρατικής

ισοπολιτείας, αποτελούν το κεντρικό, πρωταρχικό πρόβλημα της χώρας μας…” έγραφε ο Γιάννης Ζέβγος, το Μάρτιο του 1947, σε άρθρο του με τίτλο “ Όχι άλλο αίμα”, στην εφημερίδα “ Αγωνιστής” της Θεσσαλονίκης. Λίγες μέρες μετά, το ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ, αυτός ο επαγγελματίας της επανάστασης, ο Γιάννης Ζέβγος  (πραγματικό όνομα Γιάννης Ταλαγάνης (1897 - 1947), δάσκαλος στο επάγγελμα, καταγόμενος από το χωριό Δόριζα της Αρκαδίας, δολοφονείται, μεσούντος του εμφυλίου πολέμου, σαν σήμερα, στις 20 Μαρτίου 1947, με τέσσερις σφαίρες που δέχτηκε πισώπλατα, ενώ περπατούσε στην οδό Αγίας Σοφίας, στη Θεσσαλονίκη. Ο Γ. Ζέβγος είχε μεταβεί εκεί ως αντιπρόσωπος του ΚΚΕ για να παρακολουθήσει τις εργασίες επιτροπής έρευνας του ΟΗΕ και να ενημερώσει σχετικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελλάδα μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε στο “Ριζοσπάστη”. Οι θέσεις που διατυπώνονται σ΄αυτό ανήκουν πλέον στα αρχεία της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας στα οποία οφείλουμε να ανατρέχουμε για να μη ξεχνιόμαστε και για να κατανοούμε συμπεριφορές και επιλογές που ανάγονται στα ανεπούλωτα έως και σήμερα - δυστυχώς – τραύματα του εμφυλίου πολέμου. “Όχι άλλο αίμα, όχι άλλοι τάφοι” φωνάζει ο Ζέβγος και αναφέρεται στις κινήσεις συσπείρωσης των πολιτών ενάντια στα συμφέροντα των προστάτιδων δυνάμεων (ΗΠΑ, Βρετανία) σε μια εναγώνια προσπάθεια να σταματήσει η αιματοχυσία του εμφυλίου:

«...το αίμα των Ελλήνων είναι απείρως πολυτιμότερo και από τις λίρες των Άγγλων  και από τα αμερικανικά δολλάρια που αποτελούν το ιδεώδες της «εθνικοφροσύνης» - γράφει και παραθέτει κινήσεις για την ενότητα του ελληνικού λαού:

« ... Όλες οι πληροφορίες από τη μακεδονική ύπαιθρο πιστοποιούν ότι στα χωριά η λαϊκή μάζα συμφιλιώνεται, αδελφώνεται και αποκρούει αποφασιστικά την εγκληματική πολιτική της κυβέρνησης που επιμένει στο μίσος και την αλληλοσφαγή. Αυτή η λαϊκή θέληση  βρήκε την απήχησή της στη θερμή έκκληση των προσωπικοτήτων της Θεσσαλονίκης για το σταμάτημα του εμφυλίου πολέμου.»

«Στις εκκλήσεις που έκαναν  από την Αθήνα, οι Λάκωνες, οι Ρουμελιώτες, οι Ευβοιείς, οι Επτανήσιοι, οι γυναίκες, απάντησε η πρωτεύουσα της Βόρειας Ελλάδας. Και η έκκληση της Θεσσαλονίκης απηχεί όλο τον πόνο και την αγωνία της Βόρειας Ελλάδας.»

«Πάντες πρέπει να αξιώσωσιν από πάντας εν ονόματι της σωτηρίας του έθνους την παύσιν του εμφυλίου πολέμου.Όχι άλλο αίμα! Όχι άλλοι τάφοι! Απευθύνομεν ύστατον  και αγωνιώδη έκκλησιν  προς όλους οι οποίοι πονούν την Ελλάδα...» διακηρύσουν οι διαλεκτοί πατριώτες της Θεσσαλονίκης.

Είναι η φωνή της Ελλάδας, η φωνή του έθνους που απαιτεί τη συνένωση όλων των Ελλήνων, την αδέλφωση, τη συμφιλίωση, την επίλυση των εσωτερικών προβλημάτων με ομαλά πολιτικά μέσα.»

Ο δολοφόνος του Ζέβγου συνελήφθη λίγο μετά το αποτρόπαιο έργο του. Για τον  Χρήστο Βλάχο, τον κρεοπώλη από τις Σέρρες, έχουν γραφτεί πολλά όπως και για τους φερόμενους ως υπεύθυνους της δολοφονίας. Μένουν όμως να καταγραφούν πολλά περισσότερα για την ιστορία του Γιάννη Ζέβγου, ειδικά για την παραμονή του στη Μόσχα όπου μετέβη το 1928, ύστερα από κομματική εντολή για να φοιτήσει στο νεοϊδρυθέν Ελληνικό Τμήμα, στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο των Λαών της Δύσης- το ΚΟΥΝΜΖ. Εκεί, από μαθητής αρχικά, έγινε καθηγητής στη συνέχεια,  όπως περιγράφεται, αναλυτικά, στο, εκτός κυκλοφορίας σήμερα, βιβλίο “ Με τον Γιάννη Ζέβγο στο επαναστατικό κίνημα” της συζύγου του Καίτης Ζέβγου, (εκδ. Ωκεανίδα). Μεταξύ άλλων, μαθαίνουμε για την οικογενειακή τραγωδία - την κράτηση της μικρής κορούλας τους  Ρωξάνης, στην ΕΣΣΔ, κατόπιν εντολής κομματικού στελέχους, την επιστροφή των γονέων  στην Ελλάδα, τους αγώνες τους στα δύσκολα χρόνια του ΒΠΠ(Κατοχή Αντίσταση) και την επανασύνδεση της οικογένειας, μετά την απελευθέρωση που, δυστυχώς, διήρκεσε πολύ λίγο. Η δολοφονία του Γιάννη Ζέβγου προκάλεσε ρήγμα στην οικογένεια και μια ακόμα μεγάλη, επώδυνη περιπέτεια των απογόνων του για την οποία οφείλουμε κάποια στιγμή να ασχοληθούμε διεξοδικά.

(*) ο Τάκης Παπούλιας είναι φυσικός και επικεφαλής της Πρωτοβουλίας ΔΟΡΙΖΑ SOS.