50 χρόνια...καθρέφτης για τα Λαγκάδια
Ο διαγωνισμός δημοτικού τραγουδιού στα Λαγκάδια δεν έχει μόνο πολιτιστική αξία. Όλα αυτά τα χρόνια λειτουργεί και ως ζωντανός καθρέφτης των αλλαγών που συντελούνται και τις οποίες πολλές φορές δεν είναι εύκολο να αντιληφθούμε.
Παρατηρώντας πώς καθιερώθηκε και πώς πορεύτηκε ως δημιούργημα της τοπικής κοινωνίας (αποφεύγω σκόπιμα την εκμοντερνισμένη, τετριμμένη λέξη "θεσμός" που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι περισσότεροι), μπορεί κανείς να βγάλει γενικότερα συμπεράσματα για την εξέλιξη του χωριού και όχι μόνο.
Όταν πριν 50 χρόνια ο διαγωνισμός ξεκινούσε το ταξίδι του, τα Λαγκάδια έσφυζαν από ζωή. Το δημοτικό τραγούδι δεν αντιμετωπιζόταν απλώς ως παράδοση, σαν ένα μουσειακό είδος που ανασύρουμε μια φορά το χρόνο από το ντουλάπι των παππούδων μας, αλλά αποτελούσε στοιχείο της καθημερινότητας των κατοίκων του χωριού.
Σε αυτό βεβαίως, συνέβαλαν καθοριστικά οι προηγούμενες γενιές, οι οποίες κρατούσαν ζωντανά τα δημοτικά τραγούδια σε κάθε ευκαιρία. Τα τραγούδια αυτά συνόδευσαν τους Λαγκαδινούς εργάτες στη μαστοριά, το χωράφι, εξέφρασαν τους κόπους, τα βάσανα, τη φτώχεια και τους καημούς μιας ολόκληρης ζωής και μιας ολόκληρης τάξης, της εργατικής.
Ο Σίμων Καράς, η Δόμνα Σαμίου, ο Γιάννης Τσαρούχης και τόσοι άλλοι αξιόλογοι εκπρόσωποι του πολιτισμού που ήρθαν στα Λαγκάδια δε θα είχαν κανένα λόγο να συμμετάσχουν σε αυτό το εγχείρημα, εάν δεν έβλεπαν ότι το δημοτικό τραγούδι αποτελεί βίωμα για τους Λαγκαδινούς και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, έναν πολύτιμο θησαυρό, ο οποίος έπρεπε πάση θυσία να διασωθεί και να διαδοθεί.
Τα χρόνια όμως, πέρασαν. Το χωριό άρχισε να γνωρίζει τα πρώτα έντονα σημάδια της αστυφιλίας, τα αποτελέσματα μιας καταστροφικής πολιτικής που συνεχίζεται έως σήμερα.
Μπορεί ο διαγωνισμός να έγινε πανελλήνιος, αναβαθμίζοντας προς τα έξω την εικόνα του, όμως το δημοτικό τραγούδι και γενικότερα ο γνήσιος, λαϊκός πολιτισμός άρχισε σταδιακά να υποχωρεί.
Την ίδια ώρα συντελούνταν σημαντικές αλλαγές και σε τοπικό επίπεδο. Ο μόνιμος πληθυσμός μειωνόταν σημαντικά, οι σύλλογοι άρχισαν να παραιτούνται από τον παρεμβατικό τους ρόλο για τα προβλήματα του χωριού χάνοντας τη μαζικότητά τους (σσ. κρατάω ανεξίτηλα ως παιδική ανάμνηση τις μαζικές και γεμάτες πάθος συνελεύσεις του Εξωραϊστικού Συλλόγου "Η Πρόοδος" στην αυλή του μπάρμπα - Ανάστου στη Λάκκα), ενώ η ζημιά στον τομέα του πολιτισμού, ιδίως όσον αφορά στη νεότερη γενιά της επαρχίας, γινόταν ολοένα και πιο εμφανής.
Ακολούθησαν τα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης, της οικονομικής ανέχειας για το λαό, με τις εξέδρες του διαγωνισμού στην Αγία Παρασκευή να μένουν άδειες, αφού μια επίσκεψη στο χωριό το καλοκαίρι ήταν οικονομικά απαγορευτική για την πλειοψηφία. Την ίδια ώρα οι επισημότητες και τα τραπεζώματα του δήμου σταμάτησαν, αποδεικνύοντας ότι είχαμε ήδη περάσει σε μια νέα εποχή.
Για να αποτιμήσουμε τα 50 χρόνια προσφοράς του διαγωνισμού, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι ο πολιτισμός, η τέχνη, το τραγούδι εμπεριέχουν την εποχή τους. Ακμάζουν και παρακμάζουν μαζί με την εποχή που καλούνται να εκφράσουν.
Γι' αυτό κι εμείς ως Λαϊκή Συσπείρωση δεν αντιμετωπίζουμε τον πολιτισμό ως κάτι ξέχωρο και απόμακρο από την υλική βάση που τον διαμορφώνει. Η παντελής απουσία συγκροτημένης πολιτιστικής πολιτικής που παρατηρείται στα Λαγκάδια και γενικότερα στη Γορτυνία δεν προκαλεί καμία εντύπωση. Η κατάσταση αυτή υπηρετεί απόλυτα τη σημερινή εποχή της υποκουλτούρας, της αποξένωσης, της αποστροφής σε κάθε τι συλλογικό που μπορεί να αλλάξει την κοινωνία.
Γνωρίζουμε πολύ καλά πως όταν οι Λαγκαδινοί και οι Γορτύνιοι αποφασίσουν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους, όταν δράσουν συλλογικά, πολιτικά, αποφασιστικά για να ζωντανέψουν τα χωριά, η αλλαγή αυτή θα αρχίσει να φαίνεται και στον πολιτισμό.
Και τότε να είστε βέβαιοι ότι η ενασχόληση με τον πολιτισμό δε θα είναι απλώς μια ετήσια υποχρέωση, μια αγγαρεία του δήμου στο πλαίσιο της διοργάνωσης ενός διαγωνισμού τραγουδιού, αλλά θα αποτελεί καθημερινή ανάγκη και έγνοια, πρώτα απ' όλα για τους ίδιους τους κατοίκους του χωριού.
Δρ. Βασίλης Σιοκορέλης
υπ. δημοτικός σύμβουλος Γορτυνίας
με τη Λαϊκή Συσπείρωση
21/7/23