Οι Ηρωίδες Μανάδες | Γράφει ο Δημήτρης Λάμπρου Καρούντζος*
Το έτος 2021 μάς αποχαιρέτισε.
Ηταν το έτος εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση τού 1821.
Η κ. Αγγελοπούλου προανήγγειλε την λήξη των εορταστικών δράσεων και εκδηλώσεων, μόλις πρίν λίγες ημέρες, καταθέτοντας και το σχετικό φάκελλο στην Κεντρική Κυβέρνηση.
Έμεινε στη σκέψη μας η βεβαιότητα ότι, από την μία η Πανδημία, και από την άλλη ένα σωρό αστάθμητοι παράγοντες, άφησαν κενά στην ιστορική και εορταστική ατμόσφαιρα.
Είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι πτυχές τής τότε περιόδου δεν μνημονεύτηκαν και έτσι, δεν αποδόθηκε η σπουδαιότητα και η σημασία τους στον αγώνα για την απελευθέρωση.
Μία από αυτές, την οποία θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική, και έπρεπε κατά την άποψή μου να είχε εξέχουσα θέση στο πρόγραμμα και περιεχόμενο των όποιων εκδηλώσεων έλαβαν χώρα, θα ήθελα να μνημονεύσω.
Πρίν όμως, οφείλω μία μικρή αναφορά στόν ήρωα, από τον οποίο έλαβα την αφορμή.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, θεωρείται ένας από τούς βασικούς συντελεστές τής επιτυχούς έκβασης τής Επανάστασης τού 1821.
Γνωρίζουμε όλοι πώς πρίν από αυτήν, προσπάθειες είχαν γίνει πολλές, αλλά έως τότε, ανεπιτυχείς.
Όπως επίσης γνωρίζουμε ότι τον έβγαλαν εσπευσμένα από την φυλακή, προκειμένου να διασώσει την ελεύθερη έως τότε χώρα, πού κινδύνευε από τον Ιμπραήμ.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, όπως αναφέρει και ο ίδιος στα απομνημονεύματά του, έχει καταγωγή από έναν χωρικό ονόματι ΤΣΕΡΓΙΝΗΣ. Ο χωρικός αυτός, προκειμένου να γλυτώσει από τούς Τούρκους, κάπου στο 1499, φεύγει από το Ρουπάκι τού Λεονταρίου και εγκαθίσταται στο Αρκουδόρεμα και από εκεί, στο Λιμποβίσι, (γνωστές οι αναφορές τού λεβέντικου τσάμικου τραγουδιού των Κολοκοτρωναίων).
Ο Τριαντάφυλλος λοιπόν Τσεργίνης, έγινε γαμπρός και μετέπειτα κληρονόμος τού Δημογέροντα τού εκεί τόπου και, γενάρχης τής γενιάς των Κολοκοτρωναίων.
Παιδί τού Τριαντάφυλλου Τσεργίνη ήταν ο Δημήτρης, και παιδιά αυτού, ο Χρόνης, ο Λάμπρος και ο Δήμος.
Ο Δήμος, παντρεύτηκε την κόρη τού καπετάν Χρόνη από το Χρισοβίτσι και ένα από τά παιδιά τού ονομάστηκε Μπότσικας, επειδή ήταν μικρός, μαυριδερός και γρήγορος.
Παιδί τού Μπότσικα είναι ο Γιάννης Κολοκοτρώνης, παππούς τού Γέρου τού Μοριά, πατέρας τού Κωνσταντή Κολοκοτρώνη, πού έφερε στον κόσμο τον Θεόδωρο.
Ο Γέρος τού Μοριά γεννήθηκε ενώ η οικογένεια τού Κωνσταντή με την γυναίκα του Ζαμπέτα Κωτσάκη ετοιμόγεννη, κυνηγημένοι, προσπαθούν να κρυφτούν από τούς Τούρκους.
Γεννιέται στην πλαγιά τού βουνού «Ραμοβούνι» στις 5 Απρίλη τού 1770.
Τον βαφτίζει ο πατέρας τού Ρήγα Παλαμήδη, ο Γιαννάκης Παλαμήδης από την Στεμνίτσα.
Τον βαπτίζει ΘΕΟΔΩΡΟ, εις μνήμην των Ορλώφ και τού ενός αδελφού τους ενώ, στην οικογένεια των Κολοκοτρωναίων δεν απαντάται ξανά το όνομα αυτό.
Οι πύργοι τής Καστάνιτσας Λακωνίας, προφυλάσσουν τούς Κολοκοτρωναίους για μερικά χρόνια ώσπου, και αυτοί πέφτουν στα χέρια των Τούρκων.
Ο πατέρας του Κωνσταντής και τά αδέλφια του, σκοτώνονται.
Ένας αδελφός μένει ζωντανός, ο Αναγνώστης, ο οποίος μετακινείται από τη Μάνη στο ΑΚΟΒΟ, χωριό τής περιοχής Λεονταρίου τής Μεγαλόπολης.
Εκεί, κτίζει δικό του σπίτι, παντρεύει την κόρη του με τον προεστό Μεταξά και, καλεί την Ζαμπέτα και τά παιδιά της στο ασφαλές Άκοβο, από την Αλωνίσταινα, πού φιλοξενούνταν από τά αδέλφια της, τούς Κωτσανταίους, και ζούσε πολύ φτωχά.
Στα είκοσί του, τού δίνουν το παρατσούκλι «Γέρος», εξ’ αιτίας τής ανδρείας του, τής λεβεντιάς του, τής εξυπνάδας και τής φρονιμάδας του.
Στο Άκοβο, ζεί ο προύχοντας Δημήτριος Καρούτσος, με τίς δύο κόρες του Κατερίνα και Σοφία.
Την Σοφία την έχει παντρέψει με τον Σταματέλο Τουρκολέκα, (Σταματελόπουλος), ο οποίος είναι ο πατέρας τού Νικηταρά Τουρκολέκα, τού επονομαζόμενου και «Τουρκοφάγου».
Ο Κολοκοτρώνης ερωτεύεται την άλλη κόρη τού προύχοντα Καρούτσου, την Κατερίνα.
Έτσι προκύπτει ότι ο Νικηταράς έχει τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη θείο.
Στο Άκοβο, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μαζί με τον Ζαχαριά και τον Πετμεζά, συλλαμβάνουν την ιδέα τής αρματολικής ομοσπονδίας των 24 επαρχιών τού Μοριά και μάλιστα, γίνονται και αρχηγοί της, προστάτες των Χριστιανών, προετοιμάζοντας τον Μοριά για την Επανάσταση.
Για τίς πολεμικές επιχειρήσεις των Κολοκοτρωναίων και των Τουρκολεκαίων αρκεί ο ξακουστός στίχος πού τραγουδούν οι αγωνιστές και διηγείται ο λαός με υπερηφάνεια και θαυμασμό: «Μπροστά πάει ο Νικηταράς, πίσω ο Κολοκοτρώνης και παραπίσω οι Έλληνες με τά σπαθιά στα χέρια……!».
Ο Κολοκοτρώνης το 1807, και πάλι κυνηγημένος από τούς Τούρκους, διασώζει την οικογένειά του μεταφέροντάς την στη Ζάκυνθο.
Η μητέρα του Ζαμπέτα, ως γηραιότερη, είναι καί η αρχηγός τής οικογένειάς του.
Μαζί του η γυναίκα του Κατερίνα, και τά παιδιά του Πάνος, Γιάννης,(Γενναίος), ο μικρός Κωνσταντής, η Γεωργίτσα και η Ελένη.
Η Κατερίνα Καρούτσου-Κολοκοτρώνη πέθανε δυστυχώς στη Ζάκυνθο, πολύ νέα σχετικά.
Ο Ιστορικός γράφει πώς, πρίν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης φύγει από τη Ζάκυνθο να έρθει στην Πελοπόννησο να αναλάβει το συντονισμό τής Επανάστασης, τη νύχτα πρίν την εν κρυπτώ αναχώρησή του μετά την εντολή πού έλαβε από τον Υψηλάντη, πέρασε από το νεκροταφείο όπου ήταν θαμμένη η γυναίκα του, (η Κατερίνα πέθανε στη Ζάκυνθο το 1820), να την αποχαιρετίσει και να πάρει κουράγιο από την ψυχική της στήριξη.
Αυτή η «συνομιλία» μέσα στα σκοτάδια τής νύχτας, πάνω από τον τάφο τής γυναίκας του, ήταν η αφ’ υψηλού, στήριξή του.
Αυτή η στήριξη τού έδωσε δύναμη και ορμή στον αγώνα για την ελευθερία.
Οι γυναίκες τού Κωνσταντή Κολοκοτρώνη, τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τού Σταματέλου Τουρκολέκα, και τόσων άλλων, μπορεί να μην έπιασαν όπλα στα χέρια, όπως η Μπουμπουλίνα για παράδειγμα, κράτησαν όμως ζωντανά τά παιδιά τους, τά φρόντισαν, τά μεγάλωσαν, τά είχαν στην νάκα και την ποδιά τους όταν οι άντρες τους πολεμούσαν, και σέ αρκετές περιπτώσεις τά είδαν να σκοτώνονται υπερασπιζόμενα όλο αυτό πού το λέμε «Πατρίδα».
Πρόσφεραν με τον τρόπο αυτό, τη μεγαλύτερη υπηρεσία στο Έθνος, επώνυμες μέν, με την ταπεινότητα πού τίς διέκρινε,δέ.
Άλλες, θυσιάστηκαν μαζί με αυτά, χορεύοντας το χορό τού Ζαλόγγου, το χορό τής ελευθερίας.
«Καλύτερα μιάς ώρας ελεύθερη ζωή……»
Και αυτές, αξίζουν την τιμή από όλους μας. Την τιμή πού τούς πρέπει!
Εμείς, το κάνουμε, τίς τιμάμε. Στην καρδιά μας, στην κουβέντα μας.
Νομίζω όμως ότι και η Πολιτεία οφείλει να τίς συμπεριλάβει στο Πάνθεον των Ηρώων. Δίπλα στους άντρες τους, τούς Ήρωες αγωνιστές τού Έθνους. Και να τίς μνημονεύει!
Υ.Γ
- Στοιχεία αντλήθηκαν από τό βιβλίο τού Γορτύνιου διδασκάλου Ευστάθιου Ι. Σταθόπουλου «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ο λεβέντης τού Μοριά», έκδοσης 1994.
- Η γιαγιά Γιωργίτσα, μέσα από τούς μονόλογους-αφηγήσεις της προς το τέλος τής ζωής της, ο παππούς Παναγιώτης Αργυρόπουλος, σύζυγος τής αδελφής τού παππού πού ενώ αφηγούνταν, δεν παρέλειπε να μάς δείχνει το σπαθί τού Γενναίου Κολοκοτρώνη κρεμασμένο στο τζάκι, προικώο τής γιαγιάς, και τόσες άλλες προφορικές μαρτυρίες από γενιά σέ γενιά και τού πατέρα μου επίσης, δεινού τραγουδιστή τού κλέφτικου τραγουδιού, πού τα τραγουδούσαν σέ γάμους και βαφτίσια στην «τάβλα», πού ήθελε να με μάθει τσάμικο, (γιατί με το λεβέντικο αυτό χορό θεωρούσε ότι θα έπρεπε να μεταφέρουμε και μείς στις επόμενες γενιές και τίς συνήθειες των αγωνιστών τής οικογένειας),
- Το επώνυμό μας εμφανίζεται με τρείς βασικές παραλλαγές.
Καρούντζος ή Καρούτζος, Καρούτσος και Καρούζος.
Ανάλογα με τά πόσα σέ διάρκεια χρόνια ζούσε κανείς σέ περιοχές τής κεντρικής Πελοποννήσου και ιδιαίτερα τής Αρκαδίας και Αργολιδοκορινθίας, το επώνυμο συναντάται ως (Καρούντζος ή Καρούτζος).
Σέ περιοχές τής Ιταλίας ή Ιταλικής κατοχής, συναντάται ως (Καρούζος, Καρούζο).
Σέ περιοχές τής Ενετικής κατοχής, όπως κυρίως η Νότια Πελοπόννησος και τά νησιά τού Αιγαίου, (Κυκλάδες), συναντάται ως (Καρούτσος).
Το Άκοβο, (καταγωγή τής γυναίκας τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη), πήρε το όνομά του από τά πολλά νερά και πηγούλες πού είχε, εκ τού Ιταλικού AKOUA, ήταν Ενετοκρατούμενο, όπως μαρτυρά και το όνομά του.
- Η αναφορά μου σέ αυτές τίς γυναίκες, δεν περιορίζει επ’ ουδενί την αξία των γυναικών δίπλα και στους άλλους αγωνιστές. Την θεώρησα ως ένα καλό κίνητρο να γραφούν και άλλα παρόμοια άρθρα και για τίς άλλες αυτές γυναίκες από ανθρώπους πού ήσαν περισσότερο κοντά τους.
* Ο Δημήτρης Λάμπρου Καρούντζος είναι Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός τού ΕΜΠ, με καταγωγή από το Ροϊνό τής Τριπόλεως, γεννημένος και διαμένων στο Ναύπλιο. (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.)