Αλλαγή στο εκλογικό σύστημα της τοπικής αυτοδιοίκησης (Η περίπτωση της Γορτυνίας)  

Το Υπουργείο Εσωτερικών έδωσε στη δημοσιότητα προς διαβούλευση την περασμένη εβδομάδα, το σχέδιο νόμου για το νέο εκλογικό σύστημα ανάδειξης των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης, το οποίο πρόκειται να εφαρμοστεί στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023. Στο εν λόγω σχέδιο νόμου παρατίθενται ορισμένες δομικές αλλαγές αναφορικά με το σύστημα εκλογής των Δημάρχων, Δημοτικών Συμβουλίων και Δημοτικών Κοινοτήτων.

Γίνεται προσπάθεια από την Κυβέρνηση να καταργήσει την απλή αναλογική και να επιφέρει όπως ισχυρίζεται, αλλαγές που θα προσβλέπουν στη διασφάλιση της κυβερνησιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της παροχής αυξημένης νομιμοποίησης στο πρόσωπο του Δημάρχου μέσω της οποίας θα εξασφαλίζεται η αναγκαία πλειοψηφία του συνδυασμού στα αιρετά όργανα διοίκησης του Δήμου.

Όσον αφορά τις αλλαγές που προκύπτουν σε σχέση με το υφιστάμενο εκλογικό πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης και επηρεάζουν το Δήμο Γορτυνίας συνοψίζονται παρακάτω ορισμένα βασικά σημεία:

1. Επανέρχεται η πενταετής θητεία των δημοτικών αρχών, η οποία θα αρχίσει την 1η Ιανουαρίου 2024 και θα ολοκληρωθεί 31η Δεκεμβρίου 2028. Ο χρόνος  διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών ορίστηκε για την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023 για τον πρώτο γύρο ενώ σε περίπτωση που θα απαιτηθεί επαναληπτική εκλογή αυτή θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 13 Οκτωβρίου.
2. Δήμαρχος θα εκλέγεται ο επικεφαλής του επιτυχόντος συνδυασμού που θα έχει συγκεντρώσει, από τον πρώτο γύρο, ποσοστό μεγαλύτερο του 43%, αντί του 50% που ίσχυε με τον «Κλεισθένη».
3. Για την κατάρτιση συνδυασμών, καταργείται η ξεχωριστή κάλπη που υπήρξε στις τελευταίες εκλογές και θεσμοθετείται εκ νέου η ενιαία κατάρτιση ψηφοδελτίων, κατά συνδυασμούς, για την εκλογή του δημάρχου, των δημοτικών συμβούλων και των συμβουλίων δημοτικής κοινότητας με πληθυσμό μεγαλύτερο των πεντακοσίων (500) κατοίκων.
4. Ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων και συμβούλων δημοτικής κοινότητας, αυξάνεται σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς που επικρατούσε, καθώς θα πρέπει να είναι ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας ή δημοτικής κοινότητας με δυνατότητα προσαύξησης έως και 120% για την περίπτωση των δημοτικών συμβούλων και έως 150% για τους υποψήφιους συμβούλους της δημοτικής κοινότητας (Στον Κλεισθένη ίσχυε το 50% και για τις δύο κατηγορίες). Επίσης σε ότι αφορά την ποσόστωση ανά φύλο σε κάθε ψηφοδέλτιο, αυτή μειώνεται από το 40% που ίσχυε, στο 33% επί του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του εκάστοτε συνδυασμού, συμπεριλαμβανομένου του υποψήφιου Δημάρχου και των συμβούλων δημοτικής κοινότητας.
5. Μια νέα διάταξη που εισάγεται είναι οι «Αριστίδην» δημοτικοί σύμβουλοι. Δηλαδή παρέχεται η δυνατότητα εκλογής χωρίς σταυρό στο αξίωμα του δημοτικού συμβούλου, σε όσους υποψήφιους έχουν διατελέσει Δήμαρχοι για τουλάχιστον 8 έτη μετά την 1/1/2011.
6. Σε ότι αφορά τους σταυρούς προτίμησης για την εκλογή των δημοτικών αρχών, κάθε εκλογέας θα μπορεί να εκφράσει την προτίμηση του σημειώνοντας στα ψηφοδέλτια από 1 έως 4 σταυρούς, ανάλογα το όργανο για το οποίο ψηφίζει. Συγκεκριμένα στο Δήμο Γορτυνίας όλα θα εξαρτηθούν από την καινούργια απογραφή, καθώς βάσει του νέου νόμου:

- Για Δημοτικά Συμβούλια που αριθμούν έως 20 μέλη, οι σταυροί προτίμησης θα είναι έως 3.

- Για Δημοτικά Συμβούλια που αριθμούν από 21 μέλη και άνω, οι σταυροί προτίμησης θα είναι έως 4.

- Για Συμβούλια Δημοτικής Κοινότητας άνω των 500 κατοίκων, οι σταυροί προτίμησης θα είναι έως 2.

- Για Συμβούλια Δημοτικής Κοινότητας έως 500 κάτοικοι, θα βάζουμε 1 σταυρό.

7. Αλλάζει ο τρόπος κατανομής των εδρών, καθώς ο επιτυχών συνδυασμός των εκλογών καταλαμβάνει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού συμβουλίου. Μοναδική εξαίρεση αν ένας συνδυασμός εκλεγεί στον α’ γύρο με ποσοστό μεγαλύτερο του 60% τότε οι έδρες θα κατανέμονται αναλογικά. Ταυτόχρονα, θεσπίζεται και το όριο του 3% επί του συνολικού αριθμού των εγκύρων ψηφοδελτίων, κατά τον α’ γύρο, για την είσοδο ενός συνδυασμού στο δημοτικό συμβούλιο.
8. Στο παρόν σχέδιο νόμου προβλέπεται η μείωση του αριθμού των μελών των δημοτικών συμβουλίων με τον ελάχιστο αριθμό δημοτικών συμβούλων να ανέρχεται σε 11 (σε δήμους έως 2.000 κατοίκους) και το μέγιστο αριθμό δημοτικών συμβούλων να ανέρχεται σε 41 (σε δήμους άνω των 200.000 κατοίκων).

- Ο Δήμος Γορτυνίας ( προς το παρόν) αντιστοιχεί στην κατηγορία από 10.001 έως 30.000 κατοίκους, με αποτέλεσμα σύμφωνα το νέο πλαίσιο του Υπουργείο Εσωτερικών,  το Δημοτικό συμβούλιο Γορτυνίας θα αποτελείται από 21 μέλη.

9. Για την κατάρτιση και την υποβολή της ηλεκτρονικής δήλωσης των συνδυασμών και των υποψηφίων, τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 30η Ιουνίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα οι υποψήφιοι. (Προβλέπεται μακρά προεκλογική περίοδος στη Γορτυνία).
10. Προβλέπεται αύξηση της δαπάνης που καλούνται να επωμιστούν οι υποψήφιοι δημοτικοί και κοινοτικοί σύμβουλοι για να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία, καθώς το ηλεκτρονικό παράβολο το οποίο απαιτείται να κατατεθεί υπέρ του Δημοσίου στις εκλογές του 2023 για να είναι έγκυρη μια υποψηφιότητα, αυξάνεται σε ποσοστό 60% (από 50 € στα 80 €) για τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και σε ποσοστό 500% (από 10 € στα 50 €) για τους υποψήφιους συμβούλους των δημοτικών κοινοτήτων άνω των 500 κατοίκων. Για τους υποψήφιους εκπροσώπους των κοινοτήτων έως και 500 κατοίκους θα είναι (10 €).

Καταληκτικά να αναφερθεί ότι το σχέδιο νόμου είναι ακόμα σε διαβούλευση και ενδεχομένως ορισμένες από τις ρυθμίσεις που έχουν κατατεθεί να μην συμπεριληφθούν ή να τροποποιηθούν στο τελικό σχέδιο νόμου που θα κατατεθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Με εκτίμηση,

Γιάννης Μουρούτσος

Υποψήφιος Διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης