Μια ολέθρια πρόταση για την Πελοπόννησο

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπρούσαλης

Μετά την πρόσφατη ανοιχτή επιστολή μου στον υπουργό υποδομών Μεταφορών και τους άλλους αρμοδίους την Τρίτη 18 Νοεμβρίου δεν είχα κατά νου να παρέμβω έτσι πάλι σύντομα για το ζήτημα της εγκαταλελειμμένης γραμμής της Πελοποννήσου. Διάβασα όμως χθες  με φρίκη μια ολέθρια πρόταση  από έναν προβεβλημένο παράγοντα της κυβερνώσας παράταξης, τον κ. Άγγελο Συρίγο, βουλευτή Α΄ Αθήνας της Νέας Δημοκρατίας.

 Η πρόταση του είναι: αφού η μετρική γραμμή Αθηνών – Τριπόλεως - Καλαμάτας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τον αυτοκινητόδρομο και η προοπτική χρήσης της από Αθήνα –Καλαμάτα είναι «μηδενική», όπως γράφει,  να μετατραπεί σε ποδηλατόδρομο που θα ξεκινάει κιόλας από τον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Αθήνας! Για να της δοθεί έτσι μια «νέα ζωή»!! Κι αν όχι σε όλο το μήκος της (πάνω από 300 χιλιόμετρα) προτείνει εναλλακτικά τη μισή έστω, στο τμήμα από Άργος έως Ζευγολατιό Μεσσηνίας, αφού στην Ευρώπη αναζητούνται λέει ασφαλείς ποδηλατόδρομοι, για αναπτυχθεί  αυτό το είδος τουρισμού κτλ. Ο συγγραφέας του άρθρου προβλέπει  μάλιστα  ότι δεν θα κουράζονται στην ανηφόρα οι  ποδηλάτες, αφού αναφέρει και τις ήπιες (για ποδηλασία) κλίσεις της διαδρομής στο ανεβοκατέβασμα της ορεινής Αρκαδίας.

Ανάμεσα σε πολλές υπεραπλουστεύσεις και ανακρίβειες ο  κ. Συρίγος παραβλέπει  και κάποια σημαντικά δεδομένα που πρέπει να του επισημανθούν που δεν ευνοούν το σενάριο του ποδηλατόδρομου που προτείνει:

1. Η γραμμή (στο τμήμα Κορίνθου – Τρίπολης -Καλαμάτας) δεν «επισκευάστηκε» απλά, όπως γράφει, με 100 εκατομμύρια από ευρωπαϊκούς πόρους. Ανακατασκευάστηκε πλήρως η επιδομή της με σύγχρονες τεχνικές προβλέψεις (νέο έρμα, στρωτήρες προεντεταμένου σκυροδέματος, βαρύτερες σιδηροδροχιές συνεχούς συγκόλλησης κτλ.) κυρίως από εθνικούς πόρους. Ευρωπαϊκοί πόροι διατεθήκανε μόνο για το τμήμα Κορίνθου-Ναυπλίου. Οι δε χρόνοι διαδρομής που επιτεύχθηκαν πλέον, συνδυαστικά με τη χρήση της νέας γραμμής υψηλών ταχυτήτων Αθήνας- Κορίνθου-Πατρών και νέου τροχαίου υλικού, είναι σημαντικά βελτιωμένοι. Ούτε είναι δυσεύρετα ή  ακριβότερα τα σύγχρονα τραίνα της μετρικής γραμμής που κυκλοφορούν σε πολλές χώρες στον κόσμο.
2. Η μετρική γραμμή δεν ξεκινάει πλέον στην Αθήνα από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Πελοποννήσου, για να μπορέσει ν΄ αρχίσει από εκεί -σύμφωνα με την φαεινή ιδέα του κ. Συρίγου- ο περίφημος ποδηλατόδρομος. Έχει καταργηθεί από τον Πειραιά μέχρι τους Αγίους Αναργύρους.
3. Πέραν των Αγίων Αναργύρων, στη Δυτική Αττική, έχει προβλεφτεί (και από το Ρυθμιστικό Σχέδιο) η μελλοντική επανενεργοποίησή της ως δυτικός προαστιακός ( Λιόσια - Ασπρόπυργος- Ελευσίνα – Μέγαρα) (με μικτό εύρος)  με δεδομένο και το πλεονέκτημά της να διέρχεται μέσα από τα κέντρα των πόλεων. Επί πλέον να θυμίσουμε τη σχετικά πρόσφατη εμπορευματική της χρήση από τον ενιαίο μετρικό διάδρομό της για την απρόσκοπτη μεταφορά πετρελαίου από τα Διυλιστήρια Ασπροπύργου στον ΑΗΣ  Μεγαλόπολης.
4. Γενικότερα από Αττική προς Κόρινθο (που δεν έχει ανακαινιστεί) έχει αξιολογηθεί η δυνητική μελλοντική επαναξιοποίησή της. Γι΄ αυτό άλλωστε έχει χαρακτηριστεί ως γραμμή υπό αναστολή λειτουργίας και δεν είναι καταργημένη. Σε όλο σχεδόν το παραλιακό τμήμα της    μπορεί άλλωστε να αποκτήσει και τουριστικό χαρακτήρα (Ελευσίνα - Νέα Πέραμο - Κακιά Σκάλα – Κινέτα – Αγ., Θεόδωρους -διώρυγα Ισθμού – Κόρινθο). 
5. Σε ένα τμήμα από Κακιά Σκάλα έως Κινέτα, για μερικά χιλιόμετρα, «πατάει» στη νέα γραμμή με συνδυασμένο εύρος ενώ μετά τους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας μέχρι τον Ισθμό έχει δρομολογηθεί η ανακατασκευή της, κι εκεί ως γραμμή μικτού εύρους, για να εξυπηρετήσει τα Διυλιστήρια της ΜΟΤΟR OIL.
6. Το ζητούμενο όμως δεν έγκειται μόνο στην συνολική διαδρομή Αθήνας-Καλαμάτας όπου σε ένα τμήμα της άλλωστε (από Αθήνα – Κόρινθο) οι επιβατικές μεταφορές γίνονται ήδη ταχύτατα στη νέα  ηλεκτροκινούμενη σιδηροδρομική γραμμή.   Συνίσταται και στην προαστιακή σημασία της σε μικρές ή μεσαίες διαδρομές  όπως στο πολυσυζητημένο τμήμα Κορίνθου – Ναυπλίου ή εκείνου του προαστιακού στη Μεσσηνία όπου έχουν απόλυτα επαληθευτεί αυτές οι δυνατότητες. Αλλά και στη διαδρομή Αθήνας –Τρίπολης μετά την ανακαίνιση αποδείχτηκε ότι μπορεί να καλυφτεί με αξιοπρεπείς χρόνους (λίγο παραπάνω από δυόμιση ώρες (Τα λεωφορεία μέσω του κλειστού αυτοκινητόδρομου μακριά από οικισμούς  κάνουν 2 ώρες με μια στάση μόνο, στον Ισθμό). Συνίσταται έτσι ο συμπληρωματικός χαρακτήρας της για την κάλυψη περιφερειακών οικισμών μακριά από τον αυτοκινητόδρομο.  
7. Η αδιαμφισβήτητη τουριστική αξία του συνόλου της διαδρομής (συνδυαστικά και με παρακείμενους αρχαιολογικούς χώρους) έχει συζητηθεί κατά κόρον. Δεν είναι μόνο το λαμπρό παράδειγμα  της άριστης αξιοποίησης των παλιών στενών ορεινών γραμμών της Ελβετίας (τουριστικά, συγκοινωνιακά ακόμα και για εμπορευματικές μεταφορές) που μας παρουσίασαν με την βοήθεια του Πολυτεχνείου στη Ζυρίχη  αλλά και τα αμέτρητα παραδείγματα γραμμών σε όλο τον κόσμο όπου σε ορισμένα μάλιστα  πολυτελή τουριστικά τραίνα είναι αδύνατο να πλησιάσει οποιοσδήποτε κοινός θνητός.

Είναι επομένως κάτι παραπάνω από εξοργιστικό να προτείνεται  έτσι επιπόλαια από έναν βουλευτή η περιφρόνηση ενός μνημειώδους έργου και η μετατροπή του σε ποδηλατόδρομο. Αν θέλει ποδηλατόδρομους ο κ. Συρίγος ας αναζητήσει διαδρομές στις πόλεις που θα υποκαταστήσουν το αυτοκίνητο, για να γίνουν πιο ανθρώπινες κι όχι σε βάρος του φιλικότερου περιβαλλοντικά χερσαίου συγκοινωνιακού μέσου.  Κι ας μη μας λέει για τους εντυπωσιακούς χρόνους διαδρομής  μέσω των αυτοκινητόδρομων παραβλέποντας να μας πει πόσος χρόνος σπαταλιέται μέσα  στην πόλη μέχρι να βγει ή να μπει κανείς σε αυτούς ή για να  βρει θέση παρκαρίσματος κτλ. Και να θυμίσουμε ακόμα τι γίνεται πρακτικά στους αυτοκινητόδρομους με τις ατέλειωτες  σειρές σε μαζικές εξόδους από την Αθήνα τότε που φαίνεται η υπεροχή της ήπιας σιδηροδρομικής συγκοινωνίας.

Μακριά λοιπόν από κάθε σκέψη να υιοθετηθούν τέτοιες ιδέες. Μια σοβαρή και υπεύθυνη Πολιτεία έχει χρέος όχι μόνο να προστατεύσει τη βαρύτιμη πολιτιστική της κληρονομιά αλλά και να ενθαρρύνει τη σύγχρονη περιβαλλοντική συμπεριφορά των πολιτών που έγινε ζωτική αναγκαιότητα για την επιβίωση του πλανήτη μας. Αυτά πρέπει να υιοθετήσει και να προτείνει στην κυβέρνηση ο κ. Συρίγος.

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ: Υπάρχει πλέον πολύς κόσμος που έχει πείρα, γνώση, διασύνδεση και παγκόσμια ενημέρωση. Δεν θα παραπλανηθεί εύκολα άμα μεθοδευτεί με διαρκή εγκατάλειψη, η οριστική καταστροφική  απαξίωση της Πελοποννησιακής γραμμής, για να ωριμάσουν τέτοιες ολέθριες προοπτικές για ένα κληροδότημα πολιτισμού της πατρίδας μας. Για να επαναληφθεί δηλαδή το καταγεγραμμένο ιστορικά έγκλημα μιας φαύλης εξουσίας που μεθόδευσε την ξαφνική κατάργηση του Λαυρεωτικού σιδηροδρόμου στα τέλη της δεκαετίας του 50 με το γενναίο αντίδωρο  στους αυτοκινητιστές των Μεσογείων.

 Υ.Γ. Ευχαριστώ τον φίλο Σπύρο Νικολόπουλο οικουμενικό φωτογράφο και συγγραφέα των σιδηροδρόμων για τις ενδεικτικές φωτογραφίες  που χρησιμοποίησα στο άρθρο.

Ο Κωνσταντίνος Μπρούσαλης  είναι καθηγητής Φ.Α. συγγραφέας

Επικεφαλής της Κίνησης Φ.Σ. Πελοποννησιακής Γραμμής