Το οικουμενικό μήνυμα της ταινίας «Μνήμες από τις Χαμένες Πατρίδες» | Η αναφορά του Εθνικού Κήρυκα για το ντοκιμαντέρ του Φ. Κωνσταντόπουλου!

«Μνήμες από τις Χαμένες Πατρίδες». Ενα ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κωνσταντόπουλου που ουσιαστικά είναι η ιστορία της Ελλάδας. Μία ταινία -που αποτελεί μέρος μίας τριλογίας- και στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα από το «αυθεντικό ημερολόγιο ενός Ελληνα στρατιώτη, του Χρήστου Τζιμόγιαννη, που το έγραψε κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στη Μικρασιατική εκστρατεία», όπως τονίζει ο κ. Κωνσταντόπουλος. Μία ταινία στην οποία ο σκηνοθέτης παρουσιάζει την ιστορία της Ελλάδας. Μέσα από την ψυχή και την αγωνία του στρατιώτη Τζιμόγιαννη ο κ. Κωνσταντόπουλος στέλνει σε όλους μας το «Οικουμενικό μήνυμα της ταινίας για τον αγώνα της ελευθερίας για αυτό το ύψιστο αγαθό που αφορά τον κάθε άνθρωπο σε όλη την ανθρωπότητα, που έχει αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζει το πρόβλημα του ξεριζωμού».

Και ειδικά η Ελλάδα και οι Ελληνες έχουν ζήσει στο… πετσί τους και τα δύο, και την ελευθερία και τον ξεριζωμό. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε «ότι η ιστορία μιας χώρας είναι το μέλλον της και χωρίς ιστορία δεν έχει μέλλον», όπως πολύ σωστά μας θυμίζει ο Φίλιππος Κωνσταντόπουλος, όπως επίσης και ότι «η Ελλάδα έχει ανάγκη τους ομογενείς της».

Κύριε Κωνσταντόπουλε, στα μέσα του περασμένου Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στο Μαλλιαροπούλειο Δημοτικό Θέατρο Τρίπολης η προβολή του ντοκιμαντέρ «Μνήμες από τις Χαμένες Πατρίδες» με τεράστια επιτυχία. Πρόκειται για μία εξαιρετική δουλειά, την οποία κάνατε στηριζόμενος στο γνήσιο ημερολόγιο του Χρήστου Τζιμόγιαννη. Μιλήστε μας για το ντοκιμαντέρ και γι’ αυτούς που βοήθησαν στην πραγματοποίησή του.

Επέλεξα την Τρίπολη για να γίνει η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ. Οχι τυχαία γιατί ήθελα να δώσω την ιδιαίτερη τιμή στον πρόγονό μου στον οποίον βασίζεται και το ντοκιμαντέρ και ο οποίος ήταν Αρκάς. Πραγματικά ο κόσμος αγκάλιασε την προβολή, με μεγάλο ενθουσιασμό και συγκίνηση. Θα μπορούσα να πω πάρα πολλά λόγια, αλλά, αν κάποιος δεν έχει παρακολουθήσει αυτή την ταινία, δεν θα μπορέσει να καταλάβει τα συναισθήματα τα οποία περνάνε μέσα από αυτή στον θεατή. Γιατί μεταφέρει πολλά ιστορικά γεγονότα, τα οποία συνδυάζονται με την εξαιρετική μουσική του Κώστα Μπουλούγαρη και την ιδιαίτερη ερμηνεία της τραγουδίστριας οι οποίοι, μαζί, συνέθεσαν θα έλεγα όχι μία ταινία αλλά ένα συμπυκνωμένο συναίσθημα το οποίο διαπέρασε τις καρδιές των θεατών.

Ως σκηνοθέτης αυτό που πραγματικά προσπάθησα να αποδώσω την συγκεκριμένη εποχή ήταν το αρχειακό υλικό και να αντιστοιχίσω αυτά που αναφέρει ο παππούς στο ημερολόγιό του, ότι δηλαδή είναι γεγονότα που πραγματικά έχουν συμβεί.

Αυτή η έρευνα στα στρατιωτικά αρχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) και σε αρχεία στην Αμερική, κράτησε περίπου δύο χρόνια.
Ετσι μπόρεσα να αποδώσω, όχι μόνο με την εικόνα και τα γεγονότα, αλλά και μέσα από το συναίσθημα, το οποίο δημιουργείται σε συνδυασμό βέβαια και με τη μουσική και να περάσω όλα αυτά τα μηνύματα.

Η ταινία αυτή είναι το τρίτο μέρος μιας τριλογίας ταινιών ιστορικής τεκμηρίωσης που βασίζονται σε αυθεντικά ημερολόγια Αρκάδων Αγωνιστών που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια των μαχών που έζησαν το διάστημα 1912-1922.

Το σενάριο της ταινίας «Μνήμες από τις Χαμένες Πατρίδες» βασίζεται, και αυτό, σε αυθεντικό ημερολόγιο ενός Ελληνα στρατιώτη, του Χρήστου Τζιμόγιαννη, που το έγραψε κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στη Μικρασιατική εκστρατεία, υπηρετώντας σε υγειονομικό τάγμα της 4ης Μεραρχίας, με την ειδικότητα του οδηγού ασθενοφόρου.

Η γραφή του στο ημερολόγιο αρχίζει από την ιδιαίτερή του πατρίδα. Περιγράφει τα εφηβικά του χρόνια, συνεχίζει με τη μετανάστευσή του στην Αμερική και την εθελοντική -για λόγους τιμής και φιλοπατρίας- επιστροφής του στην Ελλάδα, προκειμένου να καταταγεί στον Στρατό και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του Μικρασιατικού μετώπου.

Η διήγηση κορυφώνεται με τα γεγονότα της προέλασης του Ελληνικού Στρατού και τις μάχες μέχρι το Σαγγάριο ποταμό, με αποκορύφωμα τις βιαιότητες που σημειώθηκαν κατά την τελευταία εβδομάδα με την τουρκική αντεπίθεση και τη διάσπαση του μετώπου από την μανιασμένη είσοδο των Νεότουρκων στη Σμύρνη.

Περιγράφει με ιστορική ακρίβεια την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού και των αμάχων και αποτυπώνεται βιωματικά το μέγεθος της καταστροφής από το μολύβι ενός απλού στρατιώτη.

Στην παρουσίαση του ντοκιμαντέρ έκανε ιδιαίτερα μεγάλη αίσθηση το δημόσιο «ευχαριστώ» προς την σύζυγό σας για την στήριξή της το διάστημα που δουλεύατε για το ντοκιμαντέρ. Πόσο δύσκολο ήταν αυτό το χρονικό διάστημα για εσάς και φυσικά για εκείνη;

Οπως λένε, πίσω από έναν επιτυχημένο άντρα κρύβεται πάντα μία γυναίκα, στη δική μου περίπτωση, η γυναίκα μου ήταν ο άνθρωπος που στήριξε την κάθε στιγμή, την κάθε αμφιβολία μου, τον κάθε προβληματισμό και σε κάθε πρόβλημα να βρεθεί η κατάλληλη λύση. Πραγματικά, χωρίς την ουσιαστική στήριξή της δεν θα έχει πραγματοποιηθεί αυτή η ταινία. Την ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου που ήτανε ο βασικός υποστηρικτής μου.

Περιμένατε να έχει τέτοια απήχηση;

«Ποτέ δεν ξέρεις το τελικό αποτέλεσμα και αν αυτό θα έχει απήχηση στο κοινό.
Δεν υπάρχει κάποια φόρμουλα στην τέχνη και ειδικότερα σε τέτοιου είδους ταινίες τις οποίες δημιουργώ. Ουσιαστικά ήταν μία πρόκληση για μένα το τελικό αποτέλεσμα -η προβολή της- και ήμουν γεμάτος άγχος, αν πραγματικά θα άρεσε στο κοινό. Ηταν ένα στοίχημα με τον εαυτό μου. Η ταινία ξεκινάει τώρα την διαδρομή της από το Φεστιβάλ Χαλκίδας και έχει επιλεγεί για το διαγωνιστικό πρόγραμμα «Ταινίες μικρού μήκους». Θα συνεχίσει με προβολές σε διάφορες πόλεις στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Πιστεύω ότι έχω καταφέρει να κερδίσω τις καρδιές των θεατών γιατί είναι μία ταινία που μιλάει απευθείας μέσα από την ψυχή και την αγωνία του στρατιώτη Τζιμόγιαννη που μεταφέρεται στη σύγχρονη εποχή διαμέσου αυτής.

Η Ελλάδα είναι γεμάτη από ιστορία και από ανθρώπους που έχουν γράψει τις δικές τους σελίδες. Πώς ήρθε στα χέρια σας το ημερολόγιο του Χρήστου Τζιμόγιαννη; Εχετε κι άλλες τέτοιες ιστορίες που θα ακολουθήσουν;

Οπως σας ανέφερα αυτή η τριλογία βασίζεται σε αυθεντικά ημερολόγια. Η πρώτη ταινία αρχίζει από το 1912-1913 κατά τη διάρκεια του πρώτου Βαλκανικού Πολέμου και βασίζεται σε ημερολόγιο που έγραψε ο Γεώργιος Πανόπουλος, από τα Βούρβουρα Αρκαδίας, κατά τη διάρκεια των απελευθερωτικών αγώνων και η περιγραφή τελειώνει με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης.
Η δεύτερη ταινία, «Ενας όμηρος», αναφέρεται στη διάρκεια του Ελληνοβουλγαρικού Πολέμου το 1917 και βασίζεται στο ημερολόγιο του Γεώργιου Ρωμαίου -επίσης από τα Βούρβουρα Αρκαδίας- που το έγραψε κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του σε διάφορες βουλγαρικές πόλεις ως «ντουρντουβάκι». Οι συγγενείς δεν μάθανε ποτέ τι απέγινε και πώς πέθανε – αυτό έγινε γνωστό μετά από 80 χρόνια με έναν κινηματογραφικό τρόπο…
Και η τρίτη ταινία, «Μνήμες από τις Χαμένες Πατρίδες», είναι ένα ημερολόγιο το οποίο ήταν στην οικογένειά μας και μετά την ολοκλήρωση των δύο άλλων ταινιών είχα κατά νου να σκηνοθετήσω και την ιστορία του παππού μου του Χρήστου Τζιμόγιαννη.

Η πατρίδα ζει τα τελευταία χρόνια πολλές δύσκολες καταστάσεις σε όλους τους τομείς. Τι προσφέρουν τέτοια ντοκιμαντέρ στους Ελληνες πολίτες και τι στην Ιστορία της Ελλάδας;

Το συγκεκριμένο θέμα στις ταινίες που έχω γυρίσει ουσιαστικά δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Είναι μία ταινία που έχει ένα οικουμενικό μήνυμα για τον αγώνα της ελευθερίας, γι’ αυτό το ύψιστο αγαθό που αφορά τον κάθε άνθρωπο σε όλη την ανθρωπότητα.
Δυστυχώς, η ιστορία επαναλαμβάνεται κάθε φορά με το πιο άσχημο σενάριο. Οπως σήμερα βλέπουμε ανθρώπους οι οποίοι ξεριζώνονται από την πατρίδα τους και πνίγονται στη θάλασσα για να ξεφύγουν από έναν πόλεμο.
Το μήνυμα το οποίο θέλω να στείλω μέσα από αυτή την ταινία, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά αφορά τον κάθε άνθρωπο που έχει αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζει το πρόβλημα του ξεριζωμού.

Στην προβολή του ντοκιμαντέρ στο Μαλλιαροπούλειο Δημοτικό Θέατρο ευχάριστη έκπληξη προκάλεσε η νεαρή μαθήτρια που τραγούδησε μικρασιατικά κομμάτια. Πιστεύετε ότι Κοινωνία και Πολιτεία πρέπει να «ζωντανέψουν» την ελληνική παράδοση και ιστορία μέσα από τους μαθητές, ακόμα και από τις μικρές ηλικίες; Και πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό;

Δεν επιλέχτηκε τυχαία η κοπέλα η οποία τραγούδησε τα παραδοσιακά τραγούδια, για την ταινία, με εξαιρετική απόδοση. Είναι μία μαθήτρια του Μουσικού Σχολείου Τριπόλεως που πραγματικά θα έλεγα ότι «έκλεψε» την παράσταση από την ταινία. Η Πολιτεία πρέπει να στραφεί σε αυτό τον τομέα της ειδικής εκπαίδευσης που στην προκειμένη περίπτωση είναι τα μουσικά σχολεία και μέσα από αυτά να διδάσκεται η παράδοση ως συνέχεια της Ιστορίας της Ελλάδας. Και μην ξεχνάμε πως έδωσε τα φώτα σε όλο τον Κόσμο.

Κύριε Κωνσταντόπουλε στην προβολή ήταν πάρα πολλοί «άρχοντες» του τόπου. Βοηθάνε όμως πίσω από τους προβολείς και τις κάμερες; Εχετε τη στήριξη που χρειάζεστε για να κάνετε τέτοιες δουλειές ή είναι μόνο για τις… πρώτες προβολές;

Ζούμε σε μία εποχή που τα ερεθίσματα της τέχνης και του πολιτισμού για τους νέους ανθρώπους, δυστυχώς, είναι μία υποκουλτούρα -όπως η μουσική τραπ και κάθε είδους αυτής της μουσικής τέχνης- που ουσιαστικά δεν διδάσκει τους νέους αλλά τους αποσυντονίζει με λανθασμένα ιδανικά. Εδώ πρέπει να έρχεται η παράδοση να δώσει τη λύση, σε αυτό το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα που ουσιαστικά μέσα από αυτό διδάσκετε το ήθος της ελληνικής κοινωνίας. Μην ξεχνάμε ότι η ιστορία μιας χώρας είναι το μέλλον της, χωρίς ιστορία δεν έχει μέλλον. Αρα η παράδοση μιας χώρας είναι το πιο σημαντικό πράγμα το οποίο μπορεί να μεγαλώσει τις επόμενες γενεές.

Ελληνες που λατρεύουν την πατρίδα και αισθάνονται υπερήφανοι για καθετί ελληνικό έχουμε σε όλο τον Κόσμο. Πώς θα μπορέσουν οι ομογενείς της Αμερικής αλλά και όπου υπάρχουν Ελληνες να παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ σας;

Θα ήταν πολύ μεγάλη η χαρά μου να μπορέσω να προβάλλω αυτό το ιστορικό ντοκιμαντέρ που διδάσκει τον αγώνα των Ελλήνων μέσα από τις μάχες που έχουν δώσει κατά καιρούς για την Ελευθερία. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να προβληθεί στους ομογενείς σε όλο τον Κόσμο, Αμερικής και Αυστραλίας. Ειδικότερα για τους νέους που ζουν στην ξενιτιά γιατί θα βρουν κάτι κοινό στο ντοκιμαντέρ και στις άλλες δύο ταινίες μου. Γιατί όλοι έχουν έναν παππού ή έναν πατέρα που πολέμησε κάποτε για τη δική τους ελευθερία. Είμαι ανοιχτός σε προτάσεις σε όποιον ενδιαφερθεί να προβάλει αυτό το ντοκιμαντέρ που μπορεί να γίνει με ανάλογη υποστήριξη.

Εχοντας ολοκληρώσει ένα τόσο σημαντικό ντοκιμαντέρ που βοηθάει πολλούς να «ζήσουν» τα πεδία των μαχών μέσα από τα μάτια του στρατιώτη Χρήστου Τζιμόγιαννη, τι μήνυμα μπορείτε να στείλετε στους ομογενείς μας;

Ο Χρήστος Τζιμόγιαννης είχε μεταναστεύσει -και αυτός στην Αμερική- αλλά με δική του απόφαση επέστρεψε στην Ελλάδα για να πολεμήσει και να ελευθερώσει τις Χαμένες Πατρίδες. Ετσι το μήνυμά μου είναι ότι η Ελλάδα πάντα έχει ανάγκη τους ομογενείς μας και ποτέ δεν τους ξεχνάει. Πρέπει να είμαστε μαζί, ενωμένοι σε οποιαδήποτε δυσκολία αντιμετώπισε η πατρίδα μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.

Μαρία Παπανικολάου

https://www.ekirikas.com