Νέα έκδοση για το Λεωνίδιο | «Το Αγιελήδι τάσου από τα παναθούρια»
Το Λεωνίδιο είναι κωμόπολη του νομού Αρκαδίας και πρωτεύουσα του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Είναι χτισμένο στις ακτές του Μυρτώου πελάγους κάτω από το όρος Πάρνωνας. Απέχει 93 χλμ. από την Τρίπολη και 210 χλμ. από την Αθήνα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 3.826 κατοίκους. Υπάρχει τακτική οδική συγκοινωνία με τα ΚΤΕΛ για Αθήνα, Άργος και Τρίπολη.
Το Λεωνίδιο – όπως διαβάζω σε σχετικό κείμενο της Βικιπαίδεια- πήρε το όνομά του από το εκκλησάκι του Aγίου Λεωνίδα, που αναφέρεται σε χρυσόβουλο του Aνδρονίκου Παλαιολόγου το 1293. «Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Λεωνιδίου είναι ο επιβλητικός κόκκινος βράχος που ορθώνεται πάνω από τον οικισμό. Το Λεωνίδιο είναι σήμερα χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός.Ο πληθυσμός του είναι Τσακώνικης καταγωγής και ανήκει στους οικισμούς που ομιλείται ακόμα και σήμερα η Τσακωνική διάλεκτος. Οι Τσάκωνες είναι απόγονοι εκδωρισθέντων Λακώνων».
Η αναφορά στο Λεωνίδιο έχει να κάνει με μια καινούργια έκδοση που συνοδεύεται από ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Τίτλος της δίγλωσσης έκδοσης (στα ελληνικά και τα αγγλικά) «Το Αγιελήδι τάσου από τα παναθούρια» που υπογράφουν οι κυρίες Πόπης Τσουκάτου (φωτογράφος, φιλόλογος) και Ζαχαρούλα Τουραλή (κοινωνική ανθρωπολόγος).
Αλλά, για να δούμε το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της έκδοσης που ξεκινά από τον τίτλο της. «Το Αγιελήδι τάσου από τα παναθούρια» είναι η απόδοση του τίτλου «Το Λεωνίδιο μέσα από τα παράθυρα» στην τσακώνικη διάλεκτο.
Το βιβλίο, σύμφωνε με σχετικό ενημερωτικό σημείωμα, «είναι ένα ταξίδι στη μνήμη, την ταυτότητα , την συμβολή του ανθρώπου στη διαμόρφωση του τοπίου και της πολιτισμικής πραγματικότητας που δημιούργησε το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον σε αυτήν την περιοχή της Νότιας Κυνουρίας. Μέσα από τα πλάνα της φωτογραφικής μηχανής ανοίγουν τα παράθυρα του Λεωνιδίου στο χρόνο και ξεκινά ένα ταξίδι στο μύθο και την ιστορία του τόπου. Η συγγραφή βασίζεται στην αξιοποίηση αρχειακού υλικου, βιβλιογραφίας, συνεντεύξεων και επιτόπιας έρευνας. Το βιβλίο στα ελληνικά και αγγλικά εκδόθηκε στο τυπογραφείο του Γιώργου Κωστόπουλου, εκδόσεις Τέχνης Οίστρος και διατίθεται από το Αρχείο Τσακωνιάς»
Για την Τσακωνιά και τα τσακώνικα βρήκα ένα κείμενο στη Βικιπαίδεια: «Σύμφωνα με το χρονικό της Μονεμβασίας οι Τσάκωνες προέρχονταν από πληθυσμούς της Λακωνίας που κατέφυγαν στα ορεινά του Πάρνωνα κατά τη διάρκεια των Αβαρο-Σλαβικών επιδρομών στην Πελοπόννησο στα τέλη του 6ου αιώνα.Σύμφωνα με το ίδιο κείμενο στην προέλευσή τους οφείλεται και το όνομα Τσάκωνες το οποίο αποτελεί παραφθορά του Λάκωνες. Έδρα της ορεινής τους κοινότητας έγινε ο Πραστός, ενώ το πρώτο χωριό των Τσακώνων για το οποίο εμφανίζονται αναφορές στα τέλη του 13ου αιώνα είναι η Καστάνιτσα. Οι Τσάκωνες ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι και χτίστες. Ως χτίστες μάλιστα απέκτησαν μεγάλη φήμη και έγιναν περιζήτητοι ακόμα και μακριά από τον τόπο τους.
Έδωσαν το παρόν στην επανάσταση του 1821, κατά τη διάρκεια της οποίας κάηκε από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ η πρωτεύουσά τους, ο Πραστός, το 1826. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας πολλοί Τσάκωνες μετακινήθηκαν στις κοντινές παραθαλάσσιες περιοχές με αποτέλεσμα νέα πρωτεύουσά τους να γίνει το Λεωνίδιο. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας τα Τσακωνοχώρια μοιράστηκαν αρχικά μεταξύ των δήμων Λιμναίων, Βρασιών και Σιταίνης ενώ μετά το 1840 μεταξύ των δήμων Λιμναίων (που είχε έδρα το Λεωνίδιο) και Βρασιών (που είχε έδρα τον Πραστό).
Η τοπική διάλεκτος δεν στηρίχθηκε από την ελληνική πολιτεία και ο αριθμός των ομιλητών της άρχισε να φθίνει. Σήμερα υπάρχουν λίγοι κυρίως ηλικιωμένοι ομιλητές της Τσακώνικης διαλέκτου. Αν και οι κάτοικοι των Τσακωνοχωρίων είναι 8.122, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, οι ομιλητές της διαλέκτου υπολογίζονται σε λιγότερους από 2.500. Οι περισσότεροι είναι ομιλητές του νότιου ιδιώματος της διαλέκτου και συναντώνται κυρίως στον Τυρό, τα Πέρα Μελανά, τα Σαπουνακαίικα και την Βασκίνα».
