Βασικές αλλαγές στις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές - Καλλικράτης Vs Κλεισθένης

Τετάρτη, 24 Απριλίου 2019 11:27

Η σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία βασίζεται στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και επομένως η άσκηση τοπικών πολιτικών από δημοκρατικά εκλεγμένα αιρετά όργανα της αυτοδιοίκησης συνάδει με την αρχή αυτή, προσδίδοντας ουσιαστικό περιεχόμενο στην πολιτική εντολή και την εκλογική νομιμοποίηση της τοπικής πολιτικής ηγεσίας. Οι κανόνες που διέπουν το εκλογικό σύστημα για την ανάδειξη των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης διέπονται από πέντε θεμελιώδεις αρχές: Δημοκρατική αρχή, τοπική αντιπροσώπευση, αναλογικότητα, διοικητική αποτελεσματικότητα και εκλογικός εξορθολογισμός.

Στη χώρα μας έχουν λειτουργήσει διάφορα συστήματα για την ανάδειξη των συλλογικών και μονοπρόσωπων οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης που περιλάμβαναν την απλή και μη αναλογική, την απόλυτη και σχετική πλειοψηφία, την έμμεση και άμεση εκλογή δημάρχου ή και μεικτού συστήματος ανάδειξης δημάρχου, ανάδειξη συμβούλων με ενιαίο κοινό ή παραταξιακό ψηφοδέλτιο ή μεμονωμένες υποψηφιότητες.

Το νέο νομοσχέδιο του Κλεισθένη αποτελεί την τελευταία αυτοδιοικητική αλλαγή στην τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού μιας συνέχειας μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των αυτοδιοικητικών δομών

Η μετάβαση από τον «Καλλικράτη» στον «Κλεισθένη Ι» σηματοδοτεί την εξέλιξη της οργανωτικής ανασυγκρότησης προς την εµβάθυνση της δηµοκρατίας και την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικότητας των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης. Το νέο σχέδιο νόµου, επαναξιολογώντας βασικές παραδοχές του προγράμματος «Καλλικράτης», διαμόρφωσε όρους δημοκρατικότερης συγκρότησης και λειτουργίας των αυτοδιοικητικών θεσµών, αναλογικότερης εκπροσώπησης του εκλογικού σώµατος και των αυτοδιοικητικών δυνάμεων

Προτείνει ποιοτικές μεταβολές με τη διαμόρφωση των θεσµικών προδιαγραφών ανάδειξης και σύνθεσης των δηµοτικών και περιφερειακών αρχών, τη συµµετοχή και τον κοινωνικό έλεγχο, αποτυπώνοντας µε ακρίβεια, αντιπροσωπευτικότητα και χωρίς εξωγενείς παραμορφώσεις τη βούληση, τις επιλογές και την εντολή του εκλογικού σώµατος. Στοχεύει σε ένα δημοκρατικά οργανωμένο, αντιπροσωπευτικό και συμμετοχικό αυτοδιοικητικό σύστηµα.

Το σύστημα της απλής αναλογικής ανανεώνει και αποεπαγγελματοποιεί την Αυτοδιοίκηση καθώς δίνει τη δυνατότητα για συµµετοχή των πολιτών στα κοινά σύμφφωνα και με τη συνταγματική επιταγή της ισότητας της ψήφου. Στοχεύει στην πραγματική αποτύπωση της λαϊκής βούλησης στη σύνθεση των Αυτοδιοικητικών Συμβουλίων εφόσον έδρα δικαιούνται να καταλάβουν και συνδυασµοί που δεν συγκεντρώνουν τις απαραίτητες για την κάλυψη του εκλογικού µέτρου ψήφους, µε βάση τα αχρησιµοποίητα υπόλοιπά τους . Επίσης, η προτεραιότητα που δίνεται στην κατανομή των μονοεδρικών περιφερειών διασφαλίζει το σεβασµό στην επιλογή του τοπικού εκλογικού σώµατος.

Η αναλογική συγκρότηση των αυτοδιοικούμενων συµβουλίων καταργεί ουσιαστικά την έννοια των αντιπολιτευόµενων συµβούλων στοχεύοντας στο δηµοκρατικό διάλογο και την ποιότητα των λαµβανόµενων αποφάσεων. Το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής καθιερώθηκε για να αντιμετωπίσει τη στρέβλωση της εκπροσώπησης των εκλογέων που συνέβαινε με το πλειοψηφικό σύστημα που ίσχυε έως τώρα.

Το αναλογικό σύστημα συνάδει με την αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου και στοχεύει στην ακριβή αντιπροσώπευση του εκλογικού σώματος στα Αυτοδιοικητικά Συμβούλια χωρίς να κατοχυρώνει κατώτερο ποσοστό ως όριο κατάληψης έδρας. Ωθεί θα λέγαμε ο νομοθέτης σε προγραμματικές δεσμεύσεις, συνθέσεις και συνεργασίες που έχει ανάγκη ο τόπος μας, και υπό αυτή την έννοια συμβάλλει και στην τοπική ανάπτυξη με όρους διαφάνειας και αντοχές σε βάθος χρόνου. Επιτρέπει την «εισβολή» της κοινωνίας και την ενασχόληση νέων ανθρώπων με την Τ.Α. Εντάσσει στο αυτοδιοικητικό «παιχνίδι» συλλογικότητες με τοπικές ευαισθησίες

Βέβαια πρέπει να τονίσουμε και τις στρεβλώσεις που θα παρουσιαστούν με την εφαρμογή του νέου εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής όπου παραδείγματος χάριν, στην περίπτωση που ο συνδυασμός στον οποίο ανήκει ο δήμαρχος έχει καταλάβει λιγότερες έδρες στο συμβούλιο, υπάρχει το ενδεχόμενο ο δήμαρχος να έχει το ρόλο του «ισορροπιστή» στη διανομή μεριδίων δημοτικής εξουσίας προκειμένου να πετύχει την απαιτούμενη πλειοψηφία για την αποτελεσματική λειτουργία για την ικανοποίηση των τοπικών αναγκών. Ο νέος νόμος διαμορφώνει δημοτικά συμβούλια στα οποία δεν είναι διακριτά τα όρια της πλειοψηφίας και δεν υπάρχουν σαφής προϋποθέσεις του πολιτικού ελέγχου. Το εκλογικό αυτό σύστημα προϋποθέτει συνδυασμούς - πολιτικές ομάδες με συμμετοχική συγκρότηση και μία πολιτική νοοτροπία συνεργασιών και συναινέσεων που δεν βλέπουμε να υφίσταται τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στην Ελλάδα.

Κάποιες από τις βασικές αλλαγές του «Κλεισθένη Ι» αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα.

Screenshot 112