Η ανεκπλήρωτη επανάσταση | Γράφει ο Παναγιώτης Βέμμος

Οι στόχοι της Επανάστασης, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν από τον Ρήγα Βελεστινλή, τον Ανώνυμο Έλληνα στην “Ελληνική Νομαρχία”, τον Αδαμάντιο Κοραή και τους Δασκάλους του γένους  και την επίδραση των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης, ήταν η εθνική ανεξαρτησία και η ίδρυση ενός κράτους δημοκρατικού που θα άνοιγε δρόμους για ισονομία και πρόοδο. Τις αρχές αυτές ανέλαβε να υλοποιήσει η Φιλική Εταιρεία. Στην αρχή με δυσκολίες κατόρθωσε όμως να οργανώσει το λαό για τον αγώνα της απελευθέρωσης. Σ’αυτή την προσπάθεια συμμετείχαν κοινωνικές ομάδες που τις ένωνε η αποτίναξη της καταρρέουσας οθωμανικής εξουσίας, αλλά είχαν διαφορετικές επιδιώξεις για τη μετεπαναστατική κατάσταση. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε στοιχείο αντιπαράθεσης από την αρχή του αγώνα, να σημειώσουμε τη δολοφονία του Οικονόμου και τα γεγονότα στα Βέρβενα και Ζαράκοβα.

Η αρνητική στάση των Μεγάλων Δυνάμεων και του Πατριαρχείου απέναντι στο επαναστατικό κίνημα δεν διέσπασαν την ενότητα του. Προχώρησε σε μια νικηφόρα πορεία και στη συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους με το σύνταγμα της Επιδαύρου που υλοποιούσε βασικές αρχές της εξέγερσης. Σταδιακά όμως άλλαζε η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων και άρχισαν να παρεμβαίνουν στις διευρυνόμενες εσωτερικές αντιθέσεις οδηγώντας σε εμφύλιες συρράξεις. Σημαντικό ρόλο σε αυτά τα γεγονότα έπαιξαν τα δάνεια του αγώνα. Η κάμψη της επαναστατικής διαδικασίας, οι στρατιωτικές αποτυχίες και η άμεση παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων οδήγησαν την Επανάσταση στον συμβιβασμό και στη δημιουργία ενός τυπικά ανεξάρτητου κουτσουρεμένου κράτους, άμεσα εξαρτημένου από τις ξένες δυνάμεις.

Ο αγώνας της Ανεξαρτησίας παρόλα αυτά, αποτελεί το κορυφαίο γεγονός της νεώτερης ιστορίας μας, όχι μόνο διότι δημιούργησε το νεοελληνικό κράτος αλλά και γιατί διαμόρφωσε συνείδηση στον ελληνικό λαό που αντιστάθηκε στις πολλές άμεσες και έμμεσες ξένες επεμβάσεις και διεκδίκησε δημοκρατικές και κοινωνικές αλλαγές.

Η επιτυχία της Επανάστασης στηρίχθηκε στις τοπικές κοινότητες που έγιναν η πολιτική οργάνωση της, στα σχολεία που λειτούργησαν τα προεπαναστατικά χρόνια σε πολλές πόλεις και χωριά και στην οικονομική ανάπτυξη με ιδιαίτερα επιτεύγματα στο εμπόριο, τη βιοτεχνία και τη ναυτιλία.

Αυτό το μεγαλειώδη εθνικό αγώνα στήριξαν άμεσα και έμμεσα Ευρωπαίοι, Βαλκάνιοι και Αμερικανοί εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο την αντίθεση τους στον απολυταρχισμό που κυριαρχούσε με την Ιερή Συμμαχία. Η συμμετοχή στην Επανάσταση έγινε κριτήριο για το ποιος είναι Έλληνας ανεξάρτητα από καταγωγή και θρησκεία. Οι μύθοι (Άγιας Λαύρας, κρυφό σχολειό) που αργότερα κατασκευάσθηκαν από την κυρίαρχη ιδεολογία δεν είχαν άλλο σκοπό παρά να συσκοτίσουν την ιστορία και να ξεθωριάσουν τα μηνύματα της Επανάστασης.

Η Αρκαδία σε αυτό τον αγώνα είχε κυρίαρχη συμμετοχή τόσο σε επίπεδο ηγεσίας όσο και συμμετοχής. Το κάθε χωριό, η κάθε πέτρα κρύβει πίσω της μια ιστορία δόξας, αίματος και καταστροφής. Στις μέρες μας στα έρημα χωριά αυτή η ιστορική κληρονομιά σιγά σιγά σβήνει. Κρίμα!

Τα μνημεία που έχουν σχέση με τον αγώνα της Ανεξαρτησίας εγκαταλείπονται και καταρρέουν. Παραμένουν διαχρονικά τα ερωτήματα :

Γιατί κατεδαφίστηκαν το σπίτι του Φωτάκου, του Αποστόλη Κολοκοτρώνη και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Τρίπολη ;

Γιατί καταρρέουν τα υδραγωγεία της Τριπολιτσάς παρότι έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία ;

Γιατί δεν υπάρχει Ιστορικό Μουσείο στην Τρίπολη, αφού η πόλη διαδραμάτισε το σημαντικότερο ρόλο στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ;

Γιατί τα ξεχασμένα Τρίκορφα που μόλις πριν έξι χρόνια αναγνωρίσθηκαν ομόφωνα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ιστορικός τόπος δεν γίνεται τίποτα. Αφήνεται στη λήθη και ο Δήμος δίπλα παράνομα αποθέτει τα σκουπίδια με την κάλυψη της Δικαιοσύνης;

Η επέτειος για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης είναι μια ευκαιρία όχι μόνο για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης αλλά και της αλλαγής πορείας του τόπου. Για αυτό το σκοπό χρειάζεται οργάνωση, προσανατολισμός και προγραμματισμός. Η υπόθεση αυτή δε μπορεί να εκπληρωθεί με την ανάθεση σε ιδιώτη όπως έγινε με την πολιτιστική πρωτεύουσα. Επαφίεται στον πατριωτισμό μας, σε όσους ακόμη υπάρχει.

Τριπολιτσά Μάρτιος 2019