Η κατάργηση της συλλογικής αυτονομίας

Βάσει της συλλογικής αυτονομίας, οι όροι εργασίας δεν αποτελούν  αντικείμενο, ούτε κρατικής ρύθμισης, ούτε διαπραγμάτευσης μεταξύ της εργοδοτικής πλευράς και του μεμονωμένου εργαζόμενου, αλλά αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των εργοδοτικών οργανώσεων,  της  διαπραγμάτευσης μεταξύ «εργασίας» και «κεφαλαίου»  μεταφερομένης  από το ατομικό στο συλλογικό επίπεδο. Έτσι επέρχεται, έστω εν μέρει, εξισορρόπηση της δομικής ανισότητας μεταξύ της εργοδοτικής πλευράς και αυτής του μεμονωμένου εργαζόμενου.

2) Η, μέσω της επικράτησης νεοφιλελεύθερων πολιτικών, απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων έχει οδηγήσει σε αποδυνάμωση της θέσης των εργαζομένων. 

Η αποδυνάμωση  εκδηλώνεται θεσμικά (;) και πάντως αντισυνταγματικά, με συγκεκριμένες «μνημονιακές», ήδη επιβληθείσες, ρυθμίσεις και με την ανάληψη δεσμεύσεων και για άλλες, καταργητικές της συλλογικής αυτονομίας, ρυθμίσεις.    

α) Θεσπίζεται σύστημα «νομοθετικού» καθορισμού του κατώτατου μισθού και του κατώτατου ημερομισθίου, καταργουμένων των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ της ΓΣΕΕ και των τριτοβάθμιων εργοδοτικών οργανώσεων και συνακόλουθα των εθνικών γενικών (ε.γ.) σ.σ.ε.

β) Ορίζεται ότι η ε.γ.σ.σ.ε. δεν καθορίζει τους μισθολογικούς όρους εργασίας των εργαζομένων όλης της χώρας, παρά  μόνον των εργαζομένων που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων    

γ) Καταργείται η αρχή της της εύνοιας προς τον εργαζόμενο. Σ΄ αυτό το πλαίσιο, προτάσσεται η επιχειρησιακή σ.σ.ε. έναντι της κλαδικής σ.σ.ε. ακόμη και αν η πρώτη περιέχει ρυθμίσεις δυσμενέστερες για τον εργαζόμενο, ακυρουμένης της κλαδικής σ.σ.ε., που ενιαιοποιεί τους όρους εργασίας των εργαζομένων συγκεκριμένων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, ως ρυθμιστικού παράγοντα του υγιούς ανταγωνισμού και μετατοπιζομένου του κέντρου βάρους της συλλογικής διαπραγμάτευσης στην επιχείρηση με ό,τι αυτό συνεπάγεται  

δ) Αναστέλλεται η δυνατότητα κήρυξης γενικά υποχρεωτικών των κλαδικών (και ομοιοεπαγγελματικών) σ.σ.ε. που σημαίνει, ότι ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων μένει εκτός συλλογικών ρυθμίσεων.      

ε) Περιορίζεται η, μετά τη λύση της σ.σ.ε., διάρκεια ισχύος των κανονιστικών όρων αυτής σε 3 μήνες  

στ) Καταργείται η μετενέργεια της σ.σ.ε., πλην των κανονιστικών όρων που αφορούν το βασικό μισθό και 4 επιδόματα. Αυτοί «μετενεργούν», δηλαδή ισχύουν πλέον μέχρις ότου τροποποιηθούν με νέα σ.σ.ε. ή με α.σ.ε., γεγονός που, υπό τις σημερινές συνθήκες, τους καθιστά άκρως επισφαλείς και όλοι οι υπόλοιποι παύουν να ισχύουν.   

ζ) Πέραν του ότι η διαιτητική διαδικασία περιορίζεται αποκλειστικά στον καθορισμό του βασικού μισθού και του βασικού ημερομισθίου, η προσφυγή στη διαιτησία επιτρέπεται μόνον με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο πλευρών της εργασιακής σχέσης, με αποτέλεσμα τη διαιώνιση της ύπαρξης ανεπίλυτων συλλογικών διαφορών.

η) Πραγματοποιείται ευθεία παρέμβαση στις ισχύουσες σ.σ.ε. και δ.α. 

ι) Αποφασίζεται η λήξη ισχύος ήδη ισχυουσών σ.σ.ε. ή δ.α., της ε.γ.σ.σ.ε. συμπεριλαμβανομένης 

ιι) Καθορίζεται νομοθετικά νέος κατώτατος μισθός και νέο κατώτατο ημερομίσθιο σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με μοναδική προσαύξηση των τριών πρώτων τριετιών προϋπηρεσίας, καταργουμένων των όρων της  ε.γ.σ.σ.ε..

ιιι) Μέχρι το ποσοστό ανεργίας να διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10 % !!! αναστέλλεται η ισχύς διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων, σ.σ.ε., δ.α., που προβλέπουν οποιουδήποτε είδους αυξήσεις μισθών-ημερομισθίων

Δεδομένου ότι η θεσμική αποδυνάμωση της θέσης των εργαζομένων πραγματοποιείται κατ΄ επιταγήν των «μνημονίων», που επιβάλλουν ακραία νεοφιλελεύθερες οικονομικές συνταγές, με συνέπεια παρατεταμένη ύφεση και ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανεργίας, είναι προφανής και η περαιτέρω εν τοις πράγμασι αποδυνάμωση της εργατικής πλευράς.

3) Συμπερασματικά, η κατάργηση της συλλογικής αυτονομίας οδηγεί στην πλήρη διάλυση των εργασιακών σχέσεων, στην αποδόμηση του εργατικού δικαίου και στην επάνοδο αυτού σε εποχές, που, μέσω των αγώνων του εργατικού κινήματος και του ισχύοντος θεσμικού κεκτημένου, είχε φανεί ότι παρήλθαν ανεπιστρεπτί, στην αποσάθρωση του μηχανισμού προστασίας του παράγοντα «εργασία», στην πλήρη αφυδάτωση του κοινωνικού κράτους και στην επικράτηση της «ζούγκλας» των αγορών.

«Είναι ο νεοφιλελευθερισμός, ηλίθιε».     

Γιώργος Η. Παπαηλιού

Δικηγόρος-Διδάκτορας Νομικής