Εικόνα της κοινωνίας είναι τα παιδιά μας | Γράφει η Νατάσα Πετρούλια

* Άρθρο για το www.kalimera-arkadia.gr

Κάθε κοινωνία ανεξάρτητα από το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης έχει έναν κυρίαρχο πολιτισμό με κανόνες συμπεριφοράς, θεσμούς, αξίες, πεποιθήσεις, γνώσεις. Έχει επίσης θεσμοθετήσει τη διαδικασία μεταβίβασης του πολιτισμού της στις νεότερες γενιές, την κοινωνικοποίηση των ατόμων η οποία για να πραγματοποιήσει τους στόχους της πρέπει να επιτευχθούν δύο βασικές προϋποθέσεις.

Εκείνη που είναι σχετική με τη βιολογική δυνατότητα εκμάθησης του ατόμου και αυτή που σχετίζεται με την κοινωνία δηλαδή να υπάρξει ανθρώπινη παρέμβαση και κοινωνική φροντίδα των ενηλίκων.

Τα παιδιά μαθαίνουν με διάφορους τρόπους συνειδητά ή μη, αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους, διαμορφώνουν την εικόνα τους καθώς αλληλεπιδρούν με τα ενήλικα μέλη στον περίγυρο τους που αποτελούν φορείς κοινωνικοποίησης.

Η οικογένεια είναι η πρώτη κοινωνική ομάδα που ασκεί μεγάλη επιρροή στη συμπεριφορά του παιδιού. Επιστήμονες μάλιστα ισχυρίζονται ότι οι εμπειρίες των παιδικών χρόνων διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό το χαρακτήρα του ατόμου για όλη του τη ζωή.

Το σχολείο είναι επίσης θεσμοποιημένος φορέας κοινωνικοποιήσεις αφού οι γνώσεις διαδραματίζουν ολοένα και σημαντικό ρόλο στη σταδιοδρομία των ατόμων.

Η παρέα συνομήλικων νέων αποτελεί και αυτή μια φάση στην ανάπτυξη του παιδιού, συμβάλλει στην απεξάρτηση από το συγγενικό περιβάλλον και στην ενηλικίωση των νέων.

Οι ενήλικες στον κοινωνικό περίγυρο των παιδιών μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του χαρακτήρα και της προσωπικότητας τους.

Πέραν της χρήσης του άτυπου κοινωνικού ελέγχου, άλλος τρόπος κοινωνικής μάθησης για τα παιδιά αποτελεί η μίμηση της συμπεριφοράς των μεγάλων γύρο τους ή ακόμα και χαρακτήρων που βλέπουν στην τηλεόραση.

Αυτά τα πρότυπα μιμούνται τα παιδιά.

Τα ΜΜΕ αποτελούν δευτερογενή φορέα κοινωνικοποίησης αναπτύσσοντας μονόδρομες, έμμεσες και απρόσωπες σχέσεις επικοινωνίας και ασκώντας μεγάλη επιρροή θετική ή αρνητική. Ουσιαστικά μπορούν να αποβούν κυρίαρχα εργαλεία χειραγώγησης της κοινής γνώμης.

Οι αποδέκτες – τηλεθεατές μπορούν να μετριάσουν την επιρροή τους αλλάζοντας σταθμό και στέλνοντας ένα μήνυμα έτσι στους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ όχι όμως όταν πρόκειται για παιδιά στα οποία η ολιγόλεπτη εικόνα και παρουσία αρνητικών σκηνών έχει ήδη συντελέσει μεγάλη ζημιά (πχ εικόνες απαγχονισμού, ηλεκτροσόκ, σφαγής κλπ).

Σ’ αυτή την κοινωνική αναλγησία οι ενήλικες έχοντας έννομο συμφέρον για να προστατεύουν τα ανήλικα μέλη της κοινωνίας τους και για να επιτυγχάνεται η προσδοκώμενη κοινωνικοποίηση δεν πρέπει να είναι «παθητικοί δέκτες» των προβαλλόμενων αρνητικών προτύπων, είναι υποχρεωμένοι να «αντιστέκονται» σ’αυτή την αυθαιρεσία των ΜΜΕ, ιδιαίτερα όταν αυτή στρέφεται εναντίον των δικαιωμάτων των παιδιών, δικαιωμάτων που καταστρατηγούνται καθημερινά με ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Είναι υποχρεωμένοι να «αντιστέκονται» στην αρνητική επίδραση της κακής χρήσης των ΜΜΕ στον πολιτισμό μας. Να μην «εθίζεται» ο θεατής στο ρόλο του παθητικού δέκτη μηνυμάτων που ευτελίζουν, τη γλώσσα, τις αξίες, τις παραδόσεις και υπονομεύουν την προοπτική του ατόμου και ολόκληρης της κοινωνίας.

Νατάσα Γ. Πετρούλια 
Δικηγόρος – Ποινικολόγος
LLM Ευρωπαϊκό Δίκαιο 
Proof of education (master level)In Society, Politics and Law from - The OPen Univercity (U.K.)
Μέλος Ελληνικής Εταιρίας Εγκληματολόγων και Δημοσιολόγων