Τα Βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης - Τοῦ ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη
Τό περιεχόμενο καί οἱ βασικές τους ἰδέες
Ἡ διάθεσή μας νά μελετοῦν οἱ χριστιανοί πού ἐπιθυμοῦν ἀλλά δέν διαθέτουν ἐλεύθερο χρόνο, τά κείμενα τῆς Ἁγίας Γραφῆς μᾶς ὁδήγησε στήν συγγραφική αὐτή προσπάθεια.
Θέλουμε, ἔστω μέσα ἀπό τόν ὑπολογιστή του, ὅποιος τό ἐπιθυμεῖ νά μπορεῖ νά προσεγγίζει τήν ἱστορία τῶν ἱερῶν κειμένων ἀλλά καί αὐτούσιες περικοπές τῆς Βίβλου. Θά τό προσπαθήσουμε, ἄν καί πιστεύουμε ὅτι δέν εἶναι μόνο ὁ χρόνος περιορισμένος στήν σύγχρον η ἐποχή μας ἀλλά κυρίως ἡ ἀγαθή διάθεση τῶν πολλῶν. Μακάρι τά ὅσα θά ἀναγράφονται νά ὁδηγήσουν στήν μελέτη τοῦ πρωτοτύπου κειμένου. Μακάρι ὁ ἀναγνώστης νά θελχθεῖ καί νά θελήσει νά ἀνατρέξει στά κείμενα αὐτά, τά ὁποῖα σεβάστηκαν οἱ αἰῶνες. Μέ τήν ἐλπίδα αὐτή ξεκινοῦμε τό ἐγχείρημά μας. Πρίν ὅμως προχωρήσουμε στήν παρουσίαση τοῦ καθενός βιβλίου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ξεχωριστά (συνολικά εἶναι 49 βιβλία) εἶναι ἀπαραίτητο νά σημειωθοῦν ξεχωριστά μερικά εἰσαγωγικά στοιχεῖα.
Τό πρῶτο ἀπό τά σημεῖα αὐτά εἶναι νά ἀναφερθεῖ ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ἕνα θεόπνευστο βιβλίο. Ἔχει δηλαδή γραφεῖ ἀπό τούς βιβλικούς συγγραφεῖς μέ τόν φωτισμό τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι, ἐκτός τῶν ἀναγκαίων γνώσεων πού ἀφοροῦν στή γλῶσσα, στή ἱστορία, στήν ἀρχαιολογία καί ἄλλες ἐπιστήμες, οἱ ἑρμηνευτές τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι ἀπαραίτητο νά ἔχουν, ὅπως καί οἱ συγγραφεῖς, τόν φωτισμό τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Μέ βεβαιότητα γνωρίζουμε ὅτι τέτοιοι φωτισμένοι ἄνθρωποι εἶναι οἱ ἅγιοι Πατέρες καί Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας.[2] Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν δημιούργησε τόν κόσμο ἀπό προϋπάρχουσα ὕλη, ὅπως ἀπό κάποιους ὑποστηρίζεται.[4] χρησιμοποίησε διηγήσεις πού προϋπῆρχαν πρίν ἀπό αὐτόν, ὡς προφορικές καί ἀργότερα γραπτές παραδόσεις.[6]ὅτι περπατᾶ στό κῆπο τῆς Ἐδέμ τό δειλινό συναναστρεφόμενος τόν Ἀδάμ[8] Στήν ἴδια λογική βρίσκεται καί ἡ ἰδέα τῆς δημιουργίας σέ ἕξι ἡμέρες.[10] Στό πρῶτο μέρος τοῦ βιβλίου, γιά τό ὁποῖο μιλοῦμε (κεφ.1-11), γίνεται ἡ ἀναφορά στήν πλάση τοῦ ἀνθρώπου ὡς κορωνίδα τῆς δημιουργίας. Στήν συνέχεια ἀναφέρεται στήν κακή χρήση τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου μέ ἀποτέλεσμα τήν πτώση, πού δέν εἶναι κάτι ἄλλο ἀπό τήν προσπάθεια αὐτοθέωσης τοῦ ἀνθρώπου παραγκωνίζοντας τόν Θεό. Δύο χωρία πρέπει ὁπωσδήποτε νά θυμόμαστε στήν Γένεση, τό Γεν.3,6 πού μιλᾶ γιά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων καί τό Γεν. 3,15 πού ὁ Θεός προφητεύει τήν συντριβή τοῦ διαβόλου ἀπό τόν Χριστό. Στό πρῶτο αὐτό τμῆμα τοῦ βιβλίου γίνεται ἀναφορά στόν Ἰσραήλ, ὡς λαό τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ὅμως στό πέρασμα τῶν ἐτῶν θά ἀποδειχθεῖ «λίγος καί μικρός» γιά νά ἀνταπεξέλθει στίς θεϊκές προσδοκίες. Ἀκόμα ἀναφέρονται ὁ Κατακλυσμός (Γεν. 7,6-24)[12]
Παραθέτουμε ττίς δύο σημαντικότερες περικοπές τῶν κεφ.1-11.
Γεν. 3,6 «καὶ εἶδεν ἡ γυνή, ὅτι καλὸν τὸ ξύλον εἰς βρῶσιν καὶ ὅτι ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν καὶ ὡραῖόν ἐστι τοῦ κατανοῆσαι, καὶ λαβοῦσα ἀπὸ τοῦ καρποῦ αὐτοῦ ἔφαγε· καὶ ἔδωκε καὶ τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς μετ᾿ αὐτῆς, καὶ ἔφαγον»
Γεν. 3,15 «καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς· αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν»
Στό δεύτερο τμῆμα τῆς Γένεσης (κεφ.12-50) γίνεται ἀναφορά στήν ἱστορία τῶν πατριαρχῶν τοῦ Ἰσραήλ, δηλαδή στούς Ἀβραάμ, Ἰσαάκ, Ἰακώβ, Ἰωσήφ κτλ. Ὁ Θεός ἐπιλέγοντας τόν Ἀβραάμ κάνει μιά καινούργια ἀρχή μέ τούς ἀνθρώπους δεικνύοντας ὅτι νοιάζεται γιά τούς ἀνθρώπους καί γιά τόν λόγο αὐτό συνεχῶς δρᾶ μέσα στήν ἱστορία. Μέσα ἀπό τίς διηγήσεις τῶν πατριαρχῶν προσφέρονται σπουδαῖα παραδείγματα προσώπων πού ἀγάπησαν καί λάτρεψαν τόν Θεό μέ καθαρότητα ψυχῆς.
Κλείνοντας νά ἐπισημάνουμε ὅτι τό σημαντικότερο στήν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι, ἐκτός τῆς ἀνάγνωσής της, ἡ ὁρθή ἑρμηνεία της. Ἄς ἔχουμε ὑπόψη μας ὅτι πολλοί αἱρετικοί χρησιμοποιοῦν τό ἴδιο κείμενο μέ ἐμᾶς ἀλλά τό παρερμηνεύουν. Προσοχή χρειάζεται καί σέ κάποιες ἱστοσελίδες τοῦ διαδικτύου, διότι ὑπηρετοῦν σκοπούς τέτοιων αἱρετικῶν ὁμάδων.
[2]Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβῆς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, ἐκδ. Πουρναρᾶ Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 98.
[4]Παπαδόπουλου Μ. Νικολάου, Εἰσαγωγή εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ἐκδ. Ἔννοια Ἀθήνα 2008, σελ. 74.
[6]Γεν. 2,7.
[8]Γεν. 3,8.
[10]Γεν. 2,2 καί πρβλ. Ἐξ. 20,8.
[12]αὐτόθι, σελ. 88-89.