Πλησιάζουμε τά Χριστούγεννα ὑμνολογικά - τοῦ ἀρχιμ.Ἰακώβου Κανάκη
Ὅσο πλησιάζουμε στά Χριστουγέννα, ὅλο καί πιό πολύ ἀναμένουμε νά ἀκούσουμε τούς ὑπέροχους ὕμνους τῆς ἑορτῆς αὐτῆς. Ὁ Ἰαμβικός Κανόνας, μέ τόν ὁποῖο ἀσχολούμαστε, εἶναι μεστός θεολογικῶν νοημάτων. Ἕνα ἐξ αὐτῶν ἀναφέρεται στόν σύνδεσμο τῶν ἀνθρώπων μέ τόν Θεό τους. Πράγματι, ἡ πτώση τῶν προτοπλάστων εἶχε δημιουργήσει ἕνα χάσμα μεταξύ ἀνθρώπων καί Θεοῦ. Ὅμως ἡ Σάρκωση τοῦ Χριστοῦ ἀφάνισε τήν δύναμη τοῦ «ψυχθοφόρου κοσμοκράτορος». Ὁ Χριστός γεννᾶται καί ἐπιτυχγάνεται ἡ συμφιλίωση τῶν ἀνθρώπων μέ τούς ἀγγέλους ἀλλά καί ὁ Θεός παρουσιάζεται ὡς ἀπώλυτα προσηνής (ἥμερος) μέ ὁλόκληρη τήν φύση. Φυσικά πρόκειται γιά μιά ἀνθρωπομορφική ἔκφραση διότι ὁ Θεός γνωρίζουμε ὅτι παραμένει πάντοτε ἀγάπη. Διαβάζουμε στό δεύτερο τροπάριο τῆς Ε´ὠδῆς τοῦ Ἰαμβικοῦ Κανόνα.
Ἀπηνές ἔχθος, τό πρός αὐτόν Δεσπότης
Τεμών διαμπάξ, σαρκός ἐν παρουσία
Ἵνα κρατοῦντος, ὤλεσε ψυχοφθόρον
Κόσμον συνάπτων, ταῖς ἀΰλοις οὐσίαις
Τιθείς προσηνῆ, τόν Τεκόντα τῆ κτίσει.
Ἑρμηνευτική ἀπόδοση:
Ὁ Δεσπότης (Χριστός) μέ τήν σαρκική του παρουσία,
ἀφοῦ ἔκοψε ἐντελῶς τήν ἄσπονδη ἔχθρα τῶν ἀνθρώπων πρός Αὐτόν, ἐξαφάνισε τήν δύναμη τοῦ ψυχοφθόρου κοσμοκράτορος ( Διαβόλου). Τόν μέν κόσμο συμφιλιώνοντας μέ τίς ἄυλες οὐσίες δηλαδή τούς ἀγγέλους, τόν δέ Πατέρα κάνοντάς τον προσηνή δηλαδή ἥμερο πρό τήν κτίση.
Τό τρίτο τροπάριο τῆς ἴδια ὠδῆς ἀναφέρει:
Ὁ λαός εἶδεν, ὁ πρίν ἠμαυρωμένος
Μεθ᾽ἡμέραν φῶς, τῆς ἄνω φρυκτωρίας•
Ἔθνη θεῶ δέ, κλῆρον Υἱός προσφέρει
Νέμων ἐκεῖσε, τήν ἀπόῥῥητόν χάριν
Οὗ πλεῖστον ἐξήνθησεν, ἡ ἁμαρτία.
Ἑρμηνευτική προσέγγιση:
Ὁ λαός, ὁ ὁποῖος προηγουμένως ἦταν σκοτισμένος
(ἀπό τήν ἁμαρτία) εἶδεν μετά τήν ἡμέρα τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας, φῶς τήν ἄνω λαμπαδουχίας.
Ὁ Υἱός προσφέρει στό Θεό τά ἔθνη ( τά ὁποία ἔλαβε ἀπό τόν Ἴδιο)
ὡς κληρονομιά διαμοιράζοντας ἄρρητη χάρη ἐκεῖ πού ἐξήνθησε δηλαδή καρποφόρησε σέ μεγάλο βαθμό ἡ ἁμαρτία.
Εἶναι συχνή ἡ χρήση εἰκόνων ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη στόν Ἰαμβικό Κανόνα. Στήν ὠδῆ πού ἀκολουθεῖ ἔχουμε ἀναφορά στόν προφήτη Ἰωνᾶ, ὁ ὁποῖος μιλᾶ, ἀπό τήν κοιλία τοῦ κῆτους. Παρομοιάζεται ἡ ζάλη πού εἶχε ὁ Ἰωνᾶς μέσα στήν θάλασσα, μέ τήν ζάλη τῆς ἁμαρτίας μέσα στήν ζωή τοῦ πιστοῦ. Ὁ γέροντας Παΐσιος ἀναφέρει ὅτι ἡ ζωή μέ τά πάθη εἶναι καί αὐτή μία ζάλη.
Στό πρῶτο τροπάριο τῆς ΣΤ´ὠδῆς ἀναφέρεται:
Ναίων Ἰωνᾶς ἐν μυχοῖς θαλατίοις
Ἐλθεῖν ἐδεῖτο, καί ζάλην ἀπαρκέσαι.
Νυγεῖς ἐγώ δέ, τῶ τυραννοῦντος βέλει
Χριστέ προσαυδῶ, τῶν κακῶν ἀναιρέτην
Θᾶττον μολεῖν σε, τῆς ἐμῆς ῥαθυμίας.
Ἑρμηνευτική ἀπόδοση:
Κατοικώντας ὁ προφήτης Ἰωνᾶς στούς ἀπόκρυφους τόπους τῆς θάλασσας, παρακαλοῦσε νά ἔρθει σέ ἐσένα Κύριε καί νά ἀποβάλει τήν ζάλη ἀπό ἐπάνω του. Ἐγώ δέ (ἄς βάλει ὁ καθένας τόν ἑαυτό του σέ αὐτό τό ἐγώ), σέ παρακαλῶ Χριστέ, πού εἶσαι ὁ ἐξολοθρευτῆς κάθε κακοῦ, νά ἔρθεις πιό γρήγορα ἀπό τήν δική μου ῥαθυμία.
Συνημμένα αρχεία: