Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ) κατά το ισχύον Σύνταγμα (Σ)
I. <<`Αρθρον 41 του Συντάγματος του 1975.1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δύναται να διαλύση την Βουλήν μετά γνώμην του Συμβουλίου της Δημοκρατίας, εάν αύτη ευρίσκεται εν προφανεί δυσαρμονία προς το λαϊκόν αίσθημα ή εάν η σύνθεσις αυτής δεν εξασφαλίζη κυβερνητικήν σταθερότητα. ΄Αρθρο 41 του ισχύοντος Συντάγματος.
1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διαλύσει τη Βουλή, αν έχουν παραιτηθεί ή και καταψηφιστεί από αυτή δύο Κυβερνήσεις και η σύνθεσή της δεν εξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα>>. Η διαφορά των δύο διατυπώσεων σαφής. Στο Σύνταγμα του 1975 προβλεπόταν η δυνατότητα του ΠτΔ να διαλύει τη Βουλή λόγω δυσαρμονίας με το λαϊκό αίσθημα. Η διάταξη είχε δεχτεί τότε σφοδρή κριτική από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Με τις αναθεωρήσεις του Σ. που ακολούθησαν η δυνατότητα αυτή εξαλείφτηκε.
Με το ισχύον Σ. δυνατότητα διάλυσης της Βουλής προβλέπεται μόνο στο άρθρο 41 του Σ. όπου αναφέρεται κατά λέξη: « Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή με πρόταση της Κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας ….».
Ακόμα, διάλυση της Βουλής προβλέπεται στις διατάξεις για την εκλογή του ΠτΔ, δηλ. στο άρθρο 32 του Σ. Εκεί αναφέρεται ότι για να εκλεγεί ΠτΔ από την Βουλή πρέπει να συγκεντρώσει: Στις δύο πρώτες ψηφοφορίες τα 2/3 του αριθμού των Βουλευτών δηλ. 201 (με τον σημερινό αριθμό) και στην τρίτη ψηφοφορία τα 3/5 δηλ. 181. Αν και στην τρίτη ψηφοφορία δεν συγκεντρώσει ο υποψήφιος τον αριθμό 181 «Η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες και προκηρύσσεται εκλογή για την ανάδειξη νέας Βουλής». Και ακολούθως προβλέπεται ότι η νέα Βουλή εκλέγει ΠτΔ, με την εξής σειρά. Στην πρώτη ψηφοφορία πρέπει να συγκεντρώσει 181, στη δεύτερη 151 κι αν στη δεύτερη ψηφοφορία δεν συγκεντρώσει 151, υπάρχει τρίτη ψηφοφορία μεταξύ των δύο πρώτων υποψηφίων όπου εκλέγεται ΠτΔ εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία, δηλ. κι ένας που, θεωρητικά, μπορεί να λάβει 1,2,3,4 ψήφους!!!.
ΙΙ. Ποιος ο δικαιολογητικός λόγος;, Ποιος ο σκοπός του συντακτικού Νομοθέτη, που για την εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση αρκείται σε 151, ενώ για την εκλογή ΠτΔ απαιτεί (από την υπάρχουσα Βουλή) 181 τουλάχιστον; Από τις συζητήσεις του έτους 1975, αλλά και από τις συζητήσεις κατά τις αναθεωρήσεις και ακόμα από όλους μα όλους τους συνταγματολόγους δεν μένει κανένα κενό. Ο λόγος είναι ότι το Σύνταγμα «επιβάλλει» στα κόμματα συνεννόηση ώστε ως αρχηγός του κράτους να εκλεγεί πρόσωπο που θα εκφράζει την ενότητα, τη συνέχεια, την αποφυγή άγονων κομματικών αντιπαραθέσεων. Επιβάλλεται, έτσι, στην κυβέρνηση να επιλέγει ως υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας πρόσωπο ικανό να προσελκύσει την υποστήριξη και άλλων παρατάξεων, ως έχουσα αυτή την πρωτοβουλία (Καμτσίδου). Αλλά και στις άλλες πολιτικές δυνάμεις να αντιμετωπίζουν υπό το πρίσμα αυτό της ευρύτερης δυνατής συναίνεσης την εκλογή του ΠτΔ.
Συνεπώς, η αυξημένη πλειοψηφία για την εκλογή ΠτΔ αφορά αυτό καθαυτό το πρόσωπο του ΠτΔ ως αρχηγού του κράτους και μόνο και δεν σχετίζεται επ΄ ουδενί με την φθορά ή μη της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας και την τυχόν «δυσαρμονία» με τη βούληση του λαού.
Από την άλλη μεριά ο συντακτικός Νομοθέτης προέβλεψε ακόμα και την ισχνή πλειοψηφία και 3-4 ψήφων για την εκλογή ΠτΔ από τη νέα Βουλή, λόγω αδυναμίας της προηγούμενης Βουλής να εκλέξει ΠτΔ. Αλλιώς θα ακυρωνόταν το ίδιο το πολίτευμα αν έφτανε σε πλήρες αδιέξοδο η εκλογή του ανωτάτου άρχοντα της χώρας, ώστε ερμηνείες που αναφέρουν ότι ο ΠτΔ που θα εκλεγεί από τη νέα Βουλή θα έχει αυξημένο κύρος διότι εκλέχτηκε από Βουλή με νωπή τη λαϊκή εντολή είναι τουλάχιστον αστείες και θυμίζουν κάποιες άλλες που κάθε 3-4 ημέρες θα μπορούσε να υποβάλλεται και μια πρόταση δυσπιστίας.
ΙΙΙ. Γιατί έγραψα τα παραπάνω αυτονόητα και κοινώς αποδεκτά και αισθάνομαι και άσχημα που δεν κομίζω γλαύκαν; Επειδή διάβασα σε κάποια άρθρα ότι ο συντακτικός Νομοθέτης, με τις ανωτέρω διατάξεις, επιδιώκει να συνδέσει την εκλογή ΠτΔ με την αποδοχή ή όχι της εκάστοτε κυβέρνησης!! από το εκλογικό σώμα, ώστε προβλέπει γενικές εκλογές, έστω εμμέσως για νάρθει το πράγμα στα ίσα του!! Τέτοια ερμηνεία δεν είναι ερμηνεία του Συντάγματος με βάση τις αρχές της νομικής Επιστήμης και του Συνταγματικού Δικαίου – γι αυτό εξάλλου δεν αναφέρεται καμιά βιβλιογραφία, αλλά «ερμηνεία» προερχόμενη από πολιτικές και μόνο, κομματικές επιλογές. Και η κατά το δοκούν ερμηνεία του Σ., ανάλογα με τη συγκυρία, πρέπει να αποφευχθεί, γιατί θα κατέληγε κάτι σαν λάστιχο που τραβιέται ή τεντώνεται καιροσκοπικά. Κι αυτό δεν μπορεί να είναι ορθή λειτουργία πολιτεύματος, για όσους ενδιαφέρονται, βέβαια.
Αναγκαία σημείωση: Τα κόμματα, στα πλαίσια των επιδιώξεών τους, ασφαλώς έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν γενικές εκλογές και να χρησιμοποιήσουν την εκλογή του ΠτΔ, με το να μην υπερψηφίσουν κάποιον υποψήφιο, ώστε να διενεργηθούν γενικές εκλογές. ΄Οταν θεωρούν ότι η παραμονή μιας κυβέρνησης έχει καταστροφικά αποτελέσματα στον τόπο κι έχουν προετοιμάσει μια άλλη κυβέρνηση – που τεκμαίρεται ότι την θέλει και θα την επιβάλει ο λαός με την ψήφο του, η οποία θα εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα της χώρας και του λαού. Αυτό όμως είναι μια ξεκάθαρα πολιτική θέση που κρίνεται και θα κρίνεται ως τέτοια από τον λαό, μπορεί να δικαιωθεί, μπορεί και όχι και δεν υπάρχει κανείς – μα κανείς λόγος να της αποδοθεί συνταγματική πρόβλεψη με την εκλογή του ΠτΔ.
-Του Νίκου Δελφάκη, δικηγόρου, Τρίπολη 21 Ιουλίου 2014