Οι «Μάρτυρες του Ιεχωβά» και η μετάγγιση του αίματος
ΤΕΥΧΟΣ 116 ΤΡΙΠΟΛΙΣ ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021
ΟΙ «ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ» ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
Εἰσαγωγικά: Θρησκεία καί ἰατρική ἐπιστήμη
Ἡ συνεχιζόμενη ἐξάπλωση τῆς ἐπιδημίας τοῦ covid-19 καί τά προβλήματα πού δημιουργοῦνται ἀπό αὐτήν φέρνουν καί πάλι στό προσκήνιο τό ζήτημα τῆς σχέσεως τῆς θρησκείας μέ τήν ἰατρική ἐπιστήμη, τῆς θρησκείας μέ τίς ἐπιμέρους θεραπευτικές μεθόδους, τῆς θρησκείας μέ τό γενικότερο πρόβλημα τῆς ἀσθένειας καί τῆς θεραπείας της, τῆς θρησκείας μέ τά ποικίλα ζητήματα βιοηθικῆς. Καί ἐπειδή ἡ θρησκεία δέν εἶναι ἕνα ἑνιαῖο φαινόμενο, συναντᾶμε στό περιβάλλον της κάθε εἴδους ἀπόψεις γιά τά θέματα αὐτά, ἀπό τήν πλήρη κατάφαση τῆς ἰατρικῆς καί τήν ἄκριτη ἀποδοχή κάθε θεραπευτικῆς μεθόδου, μέχρι τήν ἀκραία ἀπόρριψη ἤ δαιμονοποίηση τῶν ἐπιτευγμάτων τῆς ἐπιστήμης καί τήν προβολή θεωριῶν παγκόσμιας συνομωσίας καί ὑποτιθέμενων γενικῶν ἀπειλῶν. Τέτοιες ἀκραῖες ἀπόψεις συναντᾶμε συνήθως σέ αἱρετικές, παραχριστιανικές καί παραθρησκευτικές ὁμάδες καί ὀργανώσεις. Ὡστόσο, ἀπό ἐκεῖ διαχέονται παντοῦ, ἐπηρεάζοντας καί ἄλλους χώρους: ἕνα μέρος τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν, ἕνα μέρος τῶν ὁπαδῶν μεγάλων χριστιανικῶν ὁμολογιῶν καί γνωστῶν θρησκειῶν καί, γενικά, ἕνα μέρος τῆς κοινῆς γνώμης. Ὅπως εἶναι φυσικό, στίς περισσότερες περιπτώσεις οἱ ἀπόψεις αὐτές γίνονται ἐξαιρετικά ἐπικίνδυνες, ἀπειλώντας τήν ὑγεία, ἀλλά καί τήν ἴδια τή ζωή πολλῶν συνανθρώπων μας. Ἕνα χαρακτηριστικό παράδειγμα αὐτοῦ τοῦ φαινομένου εἶναι οἱ ἀπόψεις τῆς ἑταιρείας «Σκοπιά» τῶν «Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ» γιά τή μετάγγιση τοῦ αἵματος.
Ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ μετάγγιση αἵματος εἶναι κάτι δεδομένο καί αὐτονόητο στήν ἰατρική ἐπιστήμη. Εἶναι μιά τεχνική, πού ἐφαρμόζεται σέ καθημερινή βάση καί, κυριολεκτικά, σώζει ζωές. Ἀπόψεις γιά «ἐναλλακτική ἰατρική» (ἤ ἀκόμη καί γιά «ἐναλλακτική χειρουργική»!) χωρίς τή χρήση αἵματος ἀποτελοῦν ἀμελητέα ἐξαίρεση καί δέν μποροῦν νά ἐφαρμοστοῦν σέ κάθε περίπτωση. Τό αἷμα εἶναι στοιχεῖο τοῦ ὀργανισμοῦ, πού δέν ὑποκαθίσταται καί δέν ἀναπαράγεται ἐργαστηριακά. Ὁ ἴδιος ὁ ὀργανισμός ἀναπληρώνει τήν ἀπώλειά του μέχρι ἑνός βαθμοῦ. Ὅταν, ὅμως, ἡ ἀπώλεια εἶναι μεγάλη, ἐξ αἰτίας κάποιας νόσου ἤ τραύματος ἤ κάποιας χειρουργικῆς ἐπέμβασης, τότε μπορεῖ νά χορηγηθεῖ αἷμα τῆς ἴδιας ἤ συμβατῆς ὁμάδας, πού λαμβάνεται ἀπό ἄλλο πρόσωπο (δότη) μέ τή μέθοδο τῆς αἱμοληψίας. Τή διαδικασία αὐτή, πού ἄρχισε νά ἐφαρμόζεται ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰ., ἀποδέχεται καί ἐνθαρρύνει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀλλά καί ὅλες οἱ μεγάλες χριστιανικές ὁμολογίες, ὅπως καί ὅλες οἱ γνωστές θρησκεῖες. Μοναδική, ἴσως, περίπτωση θρησκευτικῆς ὁμάδας, πού τήν ἀπορρίπτει, εἶναι ἡ περίπτωση τῆς γνωστῆς ὀργάνωσης τῶν «Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ». Ὡστόσο, ἡ ἄποψη αὐτή δέν εἶναι σταθερή καί ἀμετάβλητη θέση της. Πρωτοεμφανίστηκε τό 1961, ἐνῶ πρίν ἀπό τό ἔτος αὐτό ἡ ὀργάνωση ὄχι μόνο ἀποδεχόταν, ἀλλά καί ἐνθάρρυνε τή μετάγγιση αἵματος. Ἄς δοῦμε, ὅμως, τά στοιχεῖα πιό ἀναλυτικά.
Οἱ ἀπόψεις τῆς ὀργάνωσης πρίν τό 1961
Ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ ἑταιρεία «Σκοπιά» τῶν «Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ» εἶναι παραχριστιανική ὀργάνωση, πού ἐμφανίστηκε στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες τῆς Ἀμερικῆς περί τό 1880. Ἡ ὀργάνωση ἀπορρίπτει τίς θεμελιώδεις ἀλήθειες τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπως ἡ διδασκαλία γιά τήν Ἁγία Τριάδα, ἡ πίστη στήν θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ πίστη στή μετά θάνατον ζωή κ.ἄ. Μέχρι τό 1961 τό ζήτημα τῆς μετάγγισης τοῦ αἵματος δέν τήν ἀπασχολοῦσε ἰδιαίτερα, οὔτε ἑρμήνευε μέ διαφορετικό τρόπο τά δύο χαρακτηριστικά χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, πού ἀναφέρονται στήν πόση του. Τά χωρία αὐτά εἶναι τό Γεν. 9, 4-6 καί τό Πράξ. 15,29. Στό πρῶτο ὑπάρχει ἡ ἑξῆς ἐντολή τοῦ Θεοῦ: «Πλήν κρέας ἐν αἵματι ψυχῆς οὐ φάγεσθε· καί γάρ τό ὑμέτερον αἷμα τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἐκ χειρός πάντων τῶν θηρίων ἐκζητήσω αὐτό καί ἐκ χειρός ἀνθρώπου ἀδελφοῦ ἐκζητήσω τήν ψυχήν τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἐκχέων αἷμα ἀνθρώπου, ἀντί τοῦ αἵματος αὐτοῦ ἐκχυθήσεται» (Ὅμως, δέν θά τρῶτε κρέας μέ τό αἷμα του, πού εἶναι φορέας τῆς ζωῆς, διότι θά ζητήσω καί τό αἷμα τῆς ζωῆς σας, μέσῳ τῶν θηρίων. Καί τή ζωή ἀνθρώπου, πού θά φονευθεῖ, θά τήν ζητήσω μέσω ἄλλου ἀνθρώπου ἀδελφοῦ του· ὅποιος χύνει αἷμα ἀνθρώπου, θά χυθεῖ καί τό δικό του αἷμα, ἀντί τοῦ αἵματος πού ἔχυσε). Στό βιβλίο τῶν Πράξεων (15,19) περιέχεται ἡ ἑξῆς Ἀπόφαση τῶν Συνόδου τῶν ἁγίων Ἀποστόλων (48 μ.Χ.): «Ἀπέχεσθαι εἰδωλοθύτων καί αἵματος καί πνικτοῦ καί πορνείας· ἐξ ὧν διατηροῦντες ἑαυτούς εὖ πράξετε» (Νά ἀπέχετε ἀπό τά εἰδωλόθυτα, ἀπό τό αἷμα, ἀπό τά πνικτά ζῶα καί ἀπό τήν πορνεία. Ἄν φυλάξετε τούς ἑαυτούς σας ἀπό αὐτά, θά πράξετε σωστά). Εἶναι φανερό, ὅτι τά χωρία αὐτά, ὅπως καί κάποια ἄλλα γενικότερου περιεχομένου, ἀναφέρονται στήν πόση καί ὄχι στή μετάγγιση τοῦ αἵματος. Ἡ ἐπέκταση τῶν ἀπαγορεύσεων ἤ τῶν προτροπῶν αὐτῶν τῆς Ἁγίας Γραφῆς στή μετάγγιση εἶναι αὐθαίρετη. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐπιχειρεῖ νά περικόψει ἄγριες καί βάρβαρες συνήθειες, ὅπως ἡ παραπάνω, πού ἐπικρατοῦσαν σέ διάφορους λαούς εἴτε στήν ἀποστολική ἐποχή, εἴτε στήν πολύ πιό μακρυνή ἐποχή τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως (πρό τοῦ 2.000 π.Χ.!).
Ἀρχικά ἡ ἑταιρεία «Σκοπιά» κατανοοῦσε καί ἑρμήνευε τά παραπάνω χωρία, ὅπως περίπου τά κατανοεῖ καί τά ἑρμηνεύει ὁλόκληρος ὁ χριστιανικός κόσμος ἀπό τίς ἀπαρχές τοῦ Χριστιανισμοῦ μέχρι σήμερα, δηλ. ἀποδεχόταν ὅτι ἀναφέρονται στήν πόση καί ὄχι στή μετάγγιση τοῦ αἵματος. Γράφεται χαρακτηριστικά σέ ἔκδοση τῆς ἑταιρείας τό 1943: «ἡ ἀπαγόρευση τοῦ Γεν. Θ΄ 4-6 δέν ἀναφέρεται στή μετάγγιση αἵματος» (Ἡ Ἀλήθεια ἐλευθερώσει ἡμᾶς, σ. 133).
Τήν ἴδια περίπου ἐποχή (1945) τό περιοδικό «Παρατηρητής» (μετέπειτα «Ξύπνα») τῶν «Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ» διεκήρυττε ὅτι ἡ μετάγγιση αἵματος ὄχι μόνο δέν ἀπαγορεύεται, ἀλλά καί ἐπιβάλλεται ἀπό τήν Ἁγία Γραφή: «Διαβάσαμε τόν τελευταῖο καιρό πώς ὁ Ἰεχωβᾶ θά μᾶς βοηθήσει καί θά μᾶς προστατεύσει. Δέν κάνουμε ἐδῶ μιά καινούργια σκέψη; Μᾶς ἔδειξε ὅτι ὁ Ἰεχωβᾶ δέ θά μᾶς βοηθήσει, παρά μόνο ἄν ἐμεῖς θά ἔχουμε κάνει ἤ θά ἀφήσουμε νά γίνουν ὅλα ὅσα περνοῦν ἀπό τό χέρι μας. Ἄν χάσουμε τή ζωή μας, ἐπειδή ἀρνούμεθα τή χρήση ἐνέσεων, αὐτό δέν θά μᾶς χρησιμεύσει σάν ἀπαλλακτική μαρτυρία γιά τό ὄνομα τοῦ Ἰεχωβᾶ» (σ. 29). «Ὁ Θεός δέν προκαθώρισε ποτέ ἐντολές, πού θά ἀπαγόρευαν τή χρησιμοποίηση τῶν φαρμάκων, τῶν ἐνέσεων ἤ τῆς μεταγγίσεως αἵματος. Αὐτό εἶναι ἀνθρώπινη ἄποψη, ὅπως γιά τούς Φαρισαίους, πού περιφρονοῦσαν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Τό νά ὑπηρετεῖ κανείς τόν Ἰεχωβᾶ μ’ ὅλη του τήν ἐξυπνάδα, δέν θά πεῖ νά ἀποβάλλει τήν ἐξυπνάδα του, πρό παντός ὅταν πρόκειται νά προστατευθεῖ μιά ἀνθρώπινη ζωή, πού εἶναι ἀφιερωμένη στόν Ἰεχωβᾶ καί εἶναι, συνεπῶς, ἱερή» (σ. 29 καί Ἀντ. Ἀλεβιζοπούλου, «Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ» καί Ὀρθοδοξία, 1995, σ. 167-169). Κατά τό παραπάνω κείμενο, ὅσοι ἀρνοῦνται τή μετάγγιση αἵματος, τίς ἐνέσεις καί ἄλλες ἰατρικές πράξεις μοιάζουν μέ τούς Φαρισαίους τοῦ Εὐαγγελίου, πού πρόσεχαν τούς τύπους καί τούς διέφευγε ἡ οὐσία.
 |
| Τό πανάγιο Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, πού μεταδίδεται στή Θεία Εὐχαριστία «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον», «καταλάσσει» (συμφιλιώνει) μέ τόν Θεό καί ζωοποιεῖ τόν ἄνθρωπο |
Σέ κάποια περίπτωση ἡ ἴδια ἡ ἑταιρεία ἀποδέχεται σαφῶς ὅτι, «ἕως τό 1951 δέν ἐτίθετο καθ’ ὅλου θέμα μεταγγίσεως αἵματος» στό περιβάλλον της (Βιβλίο τοῦ ἔτους 1975, γερμ. ἔκδοση, σ. 222), τό δέ περιοδικό «Σκοπιά» τοῦ ἴδιου ἔτους (1951) διαβεβαιώνει ὅτι «οἱ ἐκκλησίες» (δηλ. οἱ κατά τόπους ὀργανώσεις τῶν «Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ») «ποτέ δέν ἔλαβαν ὁδηγίες ν’ ἀποκόπτουν ἐκείνους πού δέχονται ἑκουσίως μετάγγιση αἵματος» (σ. 503). Ὡστόσο, ἀλλοῦ ἡ ἑταιρεία ἐπιχειρεῖ νά ἀποδείξει ὅτι ἡ ἀπαγόρευση τῆς μετάγγισης ἴσχυε ἀνέκαθεν γιά τούς ὀπαδούς της, ἐπικαλούμενη «μαρτυρίες» τοῦ περιοδικοῦ «Σκοπιά» τῶν ἐτῶν 1928, 1945 καί 1946. Ὅμως, προσεκτική μελέτη τῶν κειμένων πού ἐπικαλεῖται ἀποδεικνύει ὅτι αὐτά ἀναφέρονται στήν «ἁγιότητα τοῦ αἵματος», στή «βρώση τοῦ αἵματος», στήν ἀφαίρεση ἀνθρώπινης ζωῆς, σέ βάρβαρες συνήθειες αἱμοποσίας καί ὄχι στή μετάγγιση (περισσότερα Ἀντ. Ἀλεβιζοπούλου, ὅ.π., σ. 166-167).
Ἀκόμη καί τό ἔτος 1958 ἡ ἑταιρεία «Σκοπιά» ἐμφανίζεται διαλλακτική ὡς πρός τό ζήτημα τοῦ αἵματος. Σέ ἐρώτηση ἄν πρέπει νά ἐπιτραπεῖ σέ «κεχρισμένη ἀδελφή», πού ἔκανε μέ τή θέλησή της μετάγγιση αἵματος, νά λάβει τά «σύμβολα» (τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ) στήν «Ἀνάμνηση» (ἀπομίμηση τῆς Θείας Εὐχαριστίας), ἡ ἑταιρεία ἀπαντᾶ ὅτι θεωρεῖ τέτοια ἄτομα «ἀνώριμα» καί ἀκατάλληλα «ν’ ἀναλάβουν ὡρισμένες εὐθύνες» καί «ὡρισμένες ὑπηρεσίες», ὅμως, προσθέτει, «δέν ἔχετε τό δικαίωμα ν’ ἀποκλείσετε αὐτή τήν ἀδελφή ἀπό τόν ἑορτασμό τοῦ Δείπνου τοῦ Κυρίου» (Σκοπιά, τ. 1958, σ. 503).
Οἱ ἀπόψεις τῆς ὀργάνωσης μετά τό 1961
Τό ἔτος 1961 ἡ ἑταιρεία «Σκοπιά» ἐξέδωσε βιβλίο μέ τίτλο «Αἷμα, ἰατρική καί ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ», στό ὁποῖο μεταξύ ἄλλων ἀναφέρεται ὅτι «ἡ μετάγγιση αἵματος μπορεῖ βέβαια νά ὁδηγήσει σέ μιά ἄμεση καί καιρικά περιορισμένη παράταση τῆς ζωῆς, ὅμως γιά χριστιανούς ἀφοσιωμένους στόν Θεό αὐτό συμβαίνει μέ κόστος τῆς αἰώνιας ζωῆς» (σ. 55). Μέ αὐτό τόν τρόπο ἐπέβαλε στά μέλη της τήν ἀπαγόρευση, πού ἰσχύει μέχρι σήμερα. Ἡ μετάγγιση αἵματος παύει πλέον νά εἶναι ἐλεύθερη ἐπιλογή τῶν ὀπαδῶν της καί γίνεται ὑποχρεωτική ἄνωθεν ἐντολή, τό δέ ζήτημα τοῦ αἵματος καθίσταται ἔκτοτε μία ἀπό «θεμελιώδεις ἀρχές» τῆς ὀργάνωσης. Οἱ ἴδιες περίπου ἀπόψεις ἐπαναλαμβάνονται καί στό βιβλίο της μέ τίτλο «Οἱ Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ καί τό ζήτημα τοῦ αἵματος», πού ἐκδόθηκε τό 1977 στήν ἀγγλική καί τό ἑπόμενο ἔτος στήν ἑλληνική. Ἐκεῖ ἀναφέρεται ὅτι, οἱ «Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ» δέν ἀκολουθοῦν σ’ αὐτό τό ζήτημα «μιά προσωπική ἰδιοτροπία», ἀλλά «ὑπακούουν στήν ὑψίστη ἐξουσία τοῦ σύμπαντος ... ἑπομένως τό ζήτημα τοῦ αἵματος γιά τούς Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ περιλαμβάνει τίς πιό θεμελιώδεις ἀρχές, στίς ὁποῖες αὐτοί ὡς χριστιανοί βασίζουν τή ζωή τους. Διακυβεύεται ἡ σχέσις των μέ τόν Δημιουργό καί Θεό τους» (σ. 18 καί Ἀντ. Ἀλεβιζοπούλου, ὅ.π., σ. 169). Αὐτό σημαίνει ὅτι, «ἐκεῖνος πού θά παραβιάσει τήν ἐντολή πρέπει νά ἀποκόπτεται» ἀπό τήν ὀργάνωση (Σκοπιά, τ. 1961, σ. 270).
Ἡ ἑταιρεία ἐπιχειρεῖ νά ἐπιβάλλει τήν ἀπαγόρευση μέ κάθε τρόπο. Γιά παράδειγμα, ἐφοδιάζει τά μέλη της μέ εἰδική κάρτα («Ἰατρική Προειδοποίηση»), πού περιλαμβάνει ὑπεύθυνη δήλωση, τήν ὁποία ὑπογράφει ὁ ὀπαδός καί δύο μάρτυρες καί ἡ ὁποία ἀναφέρει: «Δηλώνω ὅτι δέν ἐπιθυμῶ νά μοῦ γίνει μετάγγιση αἵματος, ἀκόμη καί στήν περίπτωση πού οἱ ἄλλοι θά τό θεωρήσουν ἀπαραίτητο γιά νά σωθεῖ ἡ ζωή μου ἤ γιά νά διατηρηθεῖ ἡ ὑγεία μου ... Με τή δήλωση αὐτή ἀποδεσμεύω τούς γιατρούς καί τό νοσοκομεῖο ἀπό κάθε εὐθύνη ... Τό ἔγγραφο αὐτό ἰσχύει ἀκόμη καί ἄν εἶμαι ἀναίσθητος καί δεσμεύει τούς κληρονόμους μου ἤ τούς νομίμους ἀντιπροσώπους μου» (Σκοπιά, τ. 1/4/1985, σ. 26). Αὐτό καθιστᾶ τήν ὀργάνωση ἐπικίνδυνη γιά τή ζωή καί τήν ὑγεία τῶν μελῶν της (τό θέμα ἔχει, βέβαια, καί νομική πλευρά, τήν ὁποία δέν ἐξετάζουμε στό σημεῖο αὐτό).
Στήν ἱστοσελίδα της ἡ «Σκοπιά» ἐπιχειρηματολογεῖ γιά τό ὅτι ὁ λόγος πού ἀπαγορεύει τή μετάγγιση δέν εἶναι ἰατρικός ἤ ἐπιστημονικός, ἀλλά καθαρά θρησκευτικός, ἐπιχειρεῖ δέ νά στηρίξει τίς θέσεις της μέ χωρία ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, τά ὁποῖα, βέβαια, παρερμηνεύει. Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου, μάλιστα, σκληρύνει τή στάση της. Ἡ ἀπαγόρευση δέν ἀφορᾶ μόνο στή μετάγγιση τοῦ αἵματος, ἀλλά καί σέ ὅλα τά παράγωγά του.
Μέ ποιόν τρόπο, ὅμως, δικαιολογεῖ τήν ἀλλαγή τῆς στάσης της στό ζήτημα μετά τό 1961; Τήν δικαιολογεῖ μέ βάση τήν πεπλανημένη ἀντίληψή της ὅτι κατά διαστήματα «νέο φῶς» ἔρχεται στήν ὀργάνωση, ὅταν ὁ Ἰεχωβᾶ (Θεός) ἀποκαλύπτει σ’ αὐτήν νέες «ἀλήθειες», πού δέν περιέρχονται στήν Ἁγία Γραφή, ἤ ἀκόμη ἔρχονται σέ ἀντίθεση μέ τό περιεχόμενό της! Ἡ ἀπαγόρευση, λοιπόν, τῆς μετάγγισης αἵματος ἀποτελεῖ καθυστερημένη ἔκλαμψη «θείου φωτός»!
Ἡ Ἐκκλησία καί τό ζήτημα τοῦ αἵματος
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπως καί τό σύνολο τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου, δέν ταυτίζει τήν πόση τοῦ αἵματος μέ τή μετάγγισή του. Ὅλα τά χωρία, πού ἐπικαλεῖται ἡ ἑταιρεία «Σκοπιά», ἀναφέρονται στήν πόση καί ὄχι στή μετάγγιση τοῦ αἵματος. Ἡ ἐπέκταση τῶν ἀπαγορεύσεων τῆς Ἁγίας Γραφῆς στή μετάγγιση εἶναι αὐθαίρετη, ὅπως ἤδη ἀναφέραμε. Καί ναί μέν ἡ μετάγγιση τοῦ αἵματος εἶναι μέθοδος τῶν τελευταίων αἰώνων, ἄγνωστη στήν Ἁγία Γραφή, τίποτε ὅμως δέν μᾶς ἀναγκάζει νά τήν ταυτίσουμε μέ τήν πόση. Ἀντίθετα, ἄν μέ τή μέθοδο αὐτή σώζονται καί ἄν μέ τήν ἄρνησή της χάνονται ἀνθρώπινες ζωές, τότε εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νά τήν δεχθοῦμε, ὡς πράξη φιλανθρωπίας, σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Στήν ἀντίθετη περίπτωση ἁμαρτάνουμε βαρέως, ὑποκείμενοι στά ἐγκλήματα τοῦ φόνου ἤ τῆς αὐτοκτονίας. Οἱ ἰατρικές μέθοδοι δέν εἶναι ἐκτός τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ἄν δέν ὑπάρχουν σοβαρές παραπλήσιες ἀπώλειες ἤ ἀνεπανόρθωτες βλάβες. Εἶναι, ἄλλωστε, γνωστές οἱ θέσεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς γιά τόν ἰατρό, ὅτι «αὐτόν ἔκτισε Κύριος» (Σοφ. Σειρ. 38,1), ὅτι «Κύριος ἔκτισεν ἐκ γῆς φάρμακα» (ὅ.π. 38,4), ὅτι «Αὐτός ἔδωκεν ἀνθρώποις ἐπιστήμην» (ὅ.π. 38,6) καί ὅτι «παρά Ὑψίστου ἐστίν ἴασις» (ὅ.π. 38,2). Ἄν κάθε θεραπεία εἶναι «παρά Ὑψίστου», τότε καί ἡ διά τοῦ ἰατροῦ θεραπεία εἶναι ἐκ τοῦ Θεοῦ θεραπεία! Γι’ αὐτό ἡ Ἐκκλησία ἐξ ἀρχῆς ἀπεδέχθη ἀνεπιφύλακτα τή μετάγγιση αἵματος, ὡς πράξη μεγάλης προσφορᾶς πρός τόν συνάνθρωπο, καί τή στηρίζει μέχρι σήμερα σέ συνεργασία μέ τόν ἰατρικό κόσμο, μέ προτροπές, μέ διοργανώσεις ἐθελοντικῶν αἱμοδοσιῶν σέ ἐνορίες, σέ ἐκκλησιαστικούς χώρους κ.λπ.
 |
| Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στηρίζει τή μετάγγιση αἵματος, μέ τή διοργάνωση ἐθελοντικῶν αἱμοδοσιῶν σέ ἐκκλησιαστικούς χώρους καί μέ ἄλλες παρόμοιες ἐνέργειες |
Ἀλλά, κι ἄν ἀκόμη ἴσχυε ὁ ἰσχυρισμός τῶν «Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ» ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή ἀπαγορεύει τή μετάγγιση τοῦ αἵματος καί ὅτι ὅποιος ὑποβάλλεται σ’ αὐτήν ἐπιτελεῖ μέγα ἁμάρτημα, δέν σημαίνει ὅτι τό ἁμάρτημα αὐτό εἶναι ἀσυγχώρητο. Δέν ὑπάρχουν ἀσυγχώρητα ἁμαρτήματα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ! Ὅλα συγχωροῦνται καί ὅλα ἐξαλείφονται μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Προφανῶς, τά ἀσυγχώρητα ἁμαρτήματα εἶναι ἐφεύρεση τῆς «Σκοπιᾶς» γιά νά ἀσκεῖ ψυχολογική βία καί τρομοκρατία στά μέλη της καί γιά νά ἐξασφαλίζει τή συνοχή της. Στό βιβλίο τῶν Πράξεων οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, συζητώντας γιά τίς ὑποχρεώσεις τῶν «ἐξ ἐθνῶν» (μή Ἰουδαίων) Χριστιανῶν, τούς ἀπαλάσσουν ἀπό τήν ὑποχρέωση τῆς περιτομῆς, ἀλλά προτρέπουν στήν ἐφαρμογή τῶν νομικῶν διατάξεων τῆς ἀποχῆς ἀπό τά εἰδωλόθυτα, ἀπό τό αἷμα, ἀπό τά πνικτά ζῶα καί ἀπό τήν πορνεία (Πραξ. 15,19). Ἡ παράβαση αὐτῶν τῶν διατάξεων δέν εἶναι ἀσυγχώρητη.Ὅπως συγχωροῦνται τά ἁμαρτήματα τῆς πορνείας καί τῆς βρώσεως τῶν εἰδωλοθύτων, ἔτσι συγχωροῦνται καί τά ἁμαρτήματα τῆς βρώσεως τῶν πνικτῶν καί τοῦ αἵματος. Ἄς προσέξουε τή διατύπωση τοῦ ἱεροῦ κειμένου, ἡ ὁποία δέν εἶναι ἀπόλυτη καί κατηγορηματική: «ἐξ ὧν διατηροῦντες ἑαυτούς εὖ πράξετε» (ἄν ἀπέχετε ἀπό αὐτά, θά πράξετε σωστά)!
Στήν ἐποχή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν διάχυτη ἡ ἀντίληψη ὅτι τό αἷμα εἶναι ἡ ἕδρα τῆς ζωῆς: ἡ ἔκχυση τοῦ αἵματος σημαίνει ἀπώλεια - ἔκχυση τῆς ζωῆς ἀνθρώπου ἤ ζώου, ὅπως εἴδαμε (βλ. Γεν. 9, 4-6 κ.ἄ.). Προφανῶς, αὐτός εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὁ Θεός ἀπαγορεύει τήν πόση αἵματος στήν Παλαιά Διαθήκη. Αὐτός (ὁ Θεός) εἶναι ὁ μόνος κύριος τῆς ζωῆς! Αὐτός ἐπιτρέπει τήν ἔκχυση αἵματος ζώου γιά τή διατροφή μας, ὄχι ὅμως καί τήν ἔκχυση αἵματος ἀνθρώπου. Ἄς σημειωθεῖ, ὅτι ἡ βρώση κρέατος, ἀκόμη καί χωρίς τό αἷμα του, εἶναι μεταπτωτικό φαινόμενο καί ἐπακόλουθο τῆς ἀνθρώπινης πτώσεως, ὅπως ἑρμηνεύουν τά βιβλικά κείμενα οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ Πρωτόπλαστοι, ὅσο ζοῦσαν ἐντός τοῦ Παραδείσου, ἔτρωγαν μόνο φυτικές τροφές, γι’ αὐτό καί οἱ Ὀρθόδοξοι μοναχοί, ὡς ἐπί τό πλεῖστον, ἀπέχουν ἀπό τή βρώση τοῦ κρέατος, μιμούμενοι τήν προπτωτική κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἀλλά, ὑπάρχει καί ἕνα ἀκόμη γεγονός, τό ὁποῖο φαίνεται νά σχετίζεται μέ τήν ἀπαγόρευση αὐτή στήν Παλαιά Διαθήκη. Ἡ ἔκχυση τοῦ αἵματος συνδεόταν στενά μέ τίς θυσίες τῆς περιόδου ἐκείνης καί μέ τή λατρευτική πράξη τοῦ Ἰσραήλ. Ἡ προσφορά τοῦ αἵματος τῶν θυσιῶν στόν Θεό γιά τόν ἐξιλασμό (τή συμφιλίωση μέ Αὐτόν) καί γιά τή συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων προεικόνιζε τόν μέλλοντα καί ὁριστικό ἐξιλασμό μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Οἱ θυσίες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν «σκιές», τύποι καί σύμβολα τῆς μοναδικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ ἐπάνω στόν Σταυρό. Ὅταν, ὅμως, ἔρχεται ἡ πραγματικότητα, τότε οἱ σκιές παρέρχονται, οἱ τύποι παραμερίζονται καί τά σύμβολα δέν ἰσχύουν πλέον: «παρῆλθεν ἡ σκιά τοῦ Νόμου, τῆς Χάριτος ἐλθούσης», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας.
Ὄντως τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό θεμέλιο καί ἡ βάση τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί τοῦ σύμπαντος κόσμου. Εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς καί τῆς ἀθανασίας. Εἶναι ἐκεῖνο, τό ὁποῖο «θεοῖ» (θεοποιεῖ) «καί τρέφει» κάθε πιστό, κάθε μέλος τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό σημαίνει ὅτι, τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι, ἐπίσης, ἡ βάση καί τό θεμέλιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ἡ ἀντίληψη αὐτή εἶναι διάχυτη στήν Ἁγία Γραφή, στήν Πατερική Παράδοση καί, γενικά, στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἐπιβεβαιώνεται δέ στήν καθημερινή ἐκκλησιαστική πράξη. Μέ ποιό τρόπο, καί ποῦ συμβαίνει αὐτό; Προφανῶς, στό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἐκεῖ κοινωνοῦμε τό πραγματικό Αἷμα καί τό πραγματικό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Δέν κοινωνοῦμε «σύμβολα» ἤ «ἀντίτυπα» τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος, ὅπως δέχονται οἱ «Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ» καί ἄλλοι αἱρετικοί, ἀλλά «αὐτό τοῦτο» (τό ἴδιο ἀκριβῶς!) τό θεῖο Σῶμα καί «αὐτό τοῦτο» τό θεῖο Αἷμα! Κάθε φορά πού κοινωνοῦμε γίνεται μιά «μετάγγιση» τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ στό δικό μας αἷμα καί τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ στό δικό μας σῶμα, μέ ἀποτέλεσμα ὁ κοινωνῶν νά γίνεται «σύσσωμος» καί «σύναιμος» Χριστοῦ, τό δέ ζωηφόρο Αἷμα τοῦ Κυρίου νά ρέει στίς φλέβες του! Σ’ αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἕνωση συντελεῖται ἡ σωτηρία μας, ὁ δέ μετέχων σ’ αὐτήν ἐκφεύγει τόν πνευματικό καί αἰώνιο θάνατο, ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἀσθενής, πού ὑποβάλλεται σέ μετάγγιση αἵματος, ἐκφεύγει τόν φυσικό θάνατο. Τότε πραγματοποιεῖται ὁ ἀδιάψευστος λόγος τοῦ Κυρίου· «Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐάν μή φάγητε τήν Σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίητε αὐτοῦ τό Αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς. Ὁ τρώγων μου τήν Σάρκα καί πίνων μου τό Αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον ... Ὁ τρώγων μου τήν Σάρκα καί πίνων μου το Αἷμα ἐν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ» (Ἰω. 6, 53-57).