Περιφερειακή Ελλάδα και «Ταμείο Ανάκαμψης» (Ελλάδα δεν είναι μόνον η Αθήνα)         

Γιώργος Η. Παπαηλιού

Δικηγόρος-Διδάκτωρ Νομικής

Βουλευτής Αρκαδίας (ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία)

Το «Ταμείο Ανάκαμψης» δημιουργήθηκε με σκοπό την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας.Οι αντιρρήσεις και οι ενστάσεις που διατυπώνονται για το μέγεθος, τη δομή και τις κατευθύνσεις του, είναι ισχυρές και τεκμηριωμένες. Παρά ταύτα αποτελεί μία σημαντική ευρωπαϊκή πηγή χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, την οποία η χώρα πρέπεινα αξιοποιήσει.

Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει δημοσιοποιήσει την «Ενδιάμεση Έκθεση του Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία» (το προσχέδιο της «Επιτροπής Πισσαρίδη»), η οποία έχει σαφή νεοφιλελεύθερο προσανατολισμό. Δεν αλλάζει το «παραγωγικό» υπόδειγμα της χώρας προς την κατεύθυνση μιάς κοινωνικά δίκαιης παραγωγικής ανασυγκρότησης και   ενισχύει τομείς που παραπέμπουν σε «ενδιαφέροντα» (συμφέροντα) Ευρωπαίων «επενδυτών». Πρακτικά αγνοεί τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και την περιφέρεια, θέτει στο στόχαστρο τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, τους εργαζόμενους, τις ανάγκες της νέας γενιάς που βιώνει πιο έντονα τις συνέπειες της κρίσης και κινείται προς όφελος των μεγάλων και ισχυρών.      

Είναι γεγονός, ότι η πολιτική περιφερειακής σύγκλισης και συνοχής δεν αποτελεί πλέον προτεραιότητα για την Ευρώπη, η οποία επιπροσθέτως καθυστερεί στη λήψη των σχετικών αποφάσεων και στη διάθεση των πόρων, με αποτέλεσμα η απόσταση μεταξύ κέντρου και περιφερειών να γίνεται μεγαλύτερη.

Όμως η αξιοποίηση των πόρων του «Ταμείου Ανάκαμψης» δεν πρέπει να παραμείνει «προνόμιο» των μεγάλων αστικών κέντρων, και ιδίως του  Λεκανοπεδίου. Αντίθετα δίδεται μία σημαντική ευκαιρία να σχεδιαστούν δράσεις που θα μειώσουν όχι μόνον τις κοινωνικές αλλά και τις περιφερειακές ανισότητες.  Το χρηματοδοτικό πακέτο του «Ταμείου Ανάκαμψης» πρέπει να διαχυθεί στην ελληνική περιφέρεια.

Η πολιτική περιφερειακής σύγκλισης και συνοχής δεν πρέπει να λαμβάνει υπόψη αποκλειστικά οικονομικά κριτήρια, που πολλές φορές μάλιστα προκύπτουν από πρακτικές δημιουργικής λογιστικής. Πρέπει να συνεκτιμά  και κριτήρια δημογραφικά, κοινωνικά και ιδίως χωρικά που να διασφαλίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη των περιφερειακών οικονομιών και την κοινωνική συνοχή, ενθαρρύνοντας παραγωγικές επενδύσεις στην περιφέρεια, ώστε οι νέοι να παραμείνουν στον τόπο τους.

Η συγκεκριμένη πολιτική χρειάζεται κατάλληλο σχεδιασμό και πόρους.

Η ανάπτυξη πρέπει να βασίζεται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε ευρύτερης περιοχής, εν προκειμένω κάθε Περιφέρειας. Αυτά προσδιορίζουν και την αιχμή-την κυρίαρχη κατεύθυνση της πολιτικής ανάπτυξής της, ώστε να καταστεί βιώσιμη.

Επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποιήθηκαν αναπτυξιακά συνέδρια σε όλες τις Περιφέρειες, με τη συμμετοχή των Δήμων, των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων, των επαγγελματικών οργανώσεων, των συνδικάτων, των επιστημονικών οργανώσεων. Μέσω αυτών αναδείχθηκαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα καθεμιάς από αυτές, στα οποία και στο πλαίσιο της δρομολόγησης ενός νέου παραγωγικού υποδείγματος, «κούμπωσαν» συγκεκριμένες αναπτυξιακές δράσεις και έργα. Πολλά εξ αυτών με την κυβέρνηση της ΝΔ έχουν σταματήσει. Η ταξικά μονόπλευρη και αναξιόπιστη πολιτική της στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας δεν πρέπει να αποτελέσει πρόσχημα για την έλλειψη περιφερειακής πολιτικής.

Η κατανομή των πόρων πρέπει να γίνεται με τρόπο δίκαιο και αποτελεσματικό, ώστε να καλύπτεται ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια, το σύνολο των Περιφερειών και κυρίως εκείνες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, ιδιαίτερα οι απομονωμένες, οι ορεινές και οι νησιωτικές.

Εκτός των υφισταμένων περιφερειακών ανισοτήτων, υφίστανται και πολύ μεγάλες ενδοπεριφερειακές ανισότητες. Η κατάργηση δημοσίων ή άλλων δομών, όπως π.χ. κοινωφελών υπηρεσιών και τραπεζικών καταστημάτων,  στην επαρχία, ιδίως σε απομακρυσμένες, ορεινές και λοιπές προβληματικές περιοχές, οδηγεί στη μη εξυπηρέτηση των καθημερινών συναλλαγών των κατοίκων και εν τέλει σε δημογραφική απίσχανση, και  μαρασμό ολόκληρες περιοχές.

Η ανάταξή τους,  εκκινώντας από τους τομείς της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης και της υγείας που κρατούν ζωντανές τις τοπικές κοινωνίες,  μπορεί να λάβει σάρκα και οστά σε ζωντανές κοινωνίες, για να είναι βιώσιμη. Η σύγχρονη και προοδευτική περιφερειακή πολιτική πρέπει να εκκινήσει από αυτούς τους τομείς.

Τα έργα υποδομής, τα δίκτυα μεταφορών, επικοινωνιών και ενέργειας, η πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες, η διαχείριση των υδάτων και των αποβλήτων και η σύνδεση όλων αυτών με την παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων σε συνδυασμό με τη μεταποίησή τους και με την παροχή ποιοτικών τουριστικών υπηρεσιών και το αγροτοδιατροφικό σύμπλεγμα αλλά και η βιομηχανική παραγωγή σε τομείς που υπηρετούν την εγχώρια ζήτηση αλλά και μπορούν να καταστούν εξωστρεφείς αποτελούν δράσεις, οι οποίες πρέπει να χρηματοδοτηθούν από το νέο αναπτυξιακό σχέδιο και να καλύψουν με συγκεκριμένα έργα το σύνολο της ελληνικής περιφέρειας, βάσει των αναγκών και των δυνατοτήτων της.

Το κυβερνητικό προσχέδιο «Πισσαρίδη» δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προσδοκίες της ελληνικής κοινωνίας και της περιφερειακής Ελλάδας, αφού την αγνοεί, μη αναδεικνύοντας τα ειδικά, οικονομικά, δημογραφικά και χωρικά χαρακτηριστικά της και μη προβλέποντας ειδικές δράσεις γι΄ αυτήν.

Οι πολίτες της ελληνικής περιφέρειας δεν πρέπει να παραμείνουν παρίες της ανάπτυξης.  .  .

Διότι Ελλάδα δεν είναι μόνον η Αθήνα.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «voice-finance & markets» την 1.10.2020