Για το γκραφίτι του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι
Γράφει ο Σίμος Ανδρονίδης*
Ένα γκραφίτι με την μορφή του δολοφονηθέντος Παύλου Φύσσα δημιουργήθηκε στο Κερατσίνι, με αφορμή την πραγματοποίηση του αντιφασιστικού φεστιβάλ ‘Παύλος Φύσσας-Killah P,’[1] με τον τίτλο που επελέγη να εναλλάσσει μεταξύ του ονόματος του δολοφονηθέντος (που πλέον, συμβολικά, ιστορικά όσο και πολιτικά, συμβάλλει στην επανεπινόηση των όρων δράσης του αντι-φασιστικού κινήματος εν Ελλάδι), και της μουσικής του ιδιότητας που καθίσταται κάτι περισσότερο από ιδιότητα, προσιδιάζοντας σε αυτό που ο Γάλλος φιλόσοφος Jacques Derrida αποκαλεί στην ανάλυση του για το Σαιξπηρικό θεατρικό έργο ‘Ρωμαίος και Ιουλιέττα’ ως «να εφευρεθείς πέραν του ονόματος, να εφευρεθείς στο όνομα του άλλου».[2]
Σε αυτή την κατεύθυνση ο ίδιος ο Παύλος Φύσσας, επιτελούσε λειτουργίες μίας εμπρόθετης ‘επανεφεύρεσης’ στην επωνυμία ‘Killah P,’ όντας εκφραστικά μουσικός και κινούμενος μεταξύ ίδιας επωνυμίας και μουσικής ιδιότητας-κουλτούρας που αποτελούσε και έναυσμα πρόσληψης του κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι.
Έξι χρόνια μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, στο Κερατσίνι, από το μέλος ‘Τάγματος Εφόδου’ της Χρυσής Αυγής Γιώργο Ρουπακιά, η δημιουργία του γκραφίτι[3] απεικονίζει την μορφή του Παύλου Φύσσα υπό το πρίσμα της όλης μουσικής του πορείας και ιδιότητας, σημείο ευδιάκριτο στην όλη στάση του σώματος και κύρια στο ενδυματολογικό μοτίβο και στην ενδυματολογική αισθητική που επιλέγεται[4].
Εστιάζει, διαμέσου της επιλογής του μαύρου χρώματος, στην αυστηρότητα έως ακαμψία του βλέμματος (που προοικονομεί και την ‘στιβαρότητα’ των πολιτικών και ιδεολογικών του θέσεων;), εκφράζει μία αισθητική-καλλιτεχνική όσο και πολιτική ‘τάξη’ μεγέθους με τον ‘Killah P,’[5] του γκραφίτι να καλύπτει μεγάλο μέρος της πρόσοψης του κτιρίου (επρόκειτο και για μία διαδικασία ουσιώδους ‘συμβολοποίησης’), προσιδιάζοντας σε ό,τι ο Inglis χαρακτηρίζει ως «δημόσια επιτέλεση του εαυτού»,[6] εκεί όπου, η μορφή του Παύλου Φύσσα, αφενός μεν συνέχει πλέον σφαιρικά την όλη πολιτική και ιδεολογική δραστηριοποίηση του αντι-φασιστικού κινήματος που προβαίνει σε μία αρνητική έγκληση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, αφετέρου δε δύναται να υπενθυμίσει την παρουσία και την αναπαραγωγή της σωματικής-πολιτικής βίας από πλευράς της,[7] με τις απευθύνσεις αυτή την φορά να είναι ευρύτερες.
Δεν επρόκειτο για μία ιδιαίτερη «θεολογία της εικόνας»,[8] κατά την διαπίστωση του Εβραϊκής καταγωγής ιστορικού Σαούλ Φριντλέντερ, όσο για την διαμόρφωση της εικόνας ενός φονευθέντος προσώπου, και, πρωταρχικά φονευθέντος από μέλος ‘Τάγματος Εφόδου’ της Χρυσής Αυγής η οποία και δύναται να αναδείξει (πολιτική-μνημονική επιτέλεση) το συμβάν της φόνευσης του υποκειμένου που συνιστά καθαυτό συμβάν νεο-ναζιστικής-Χρυσαυγίτικης βίας, και, κατ’ επέκταση το όλο ‘φορτίο’ της συγκεκριμένου τύπου βίας έτσι όπως αρθρώθηκε επί της διάστικτης ‘ετερότητας,’ (κύρια την τελευταία ιστορική περίοδο), σχηματοποιώντας εκ νέου και αναπαράγοντας την μορφή ενός προσώπου και ενός πολιτικού υποκειμένου που δεν παύει να είναι ‘παρών’, δηλώνοντας εμφατικά, στο κέντρο του γκραφίτι: «Killah P Ζεις!».[9]
Το πρόσωπο του ‘Killah P’ δύναται να συναρθρωθεί με το ίδιο το ‘πνεύμα’ της αντίστασης και της αντιφασιστικής πάλης, συμπυκνώνει όχι αυτό που δεν ‘έλαβε χώρα,’ αλλά αυτό που πραγματοποιήθηκε εντατικά (νεο-ναζιστική βία επί ενός πολιτικού και ιδεολογικού ‘εχθρού’),[10] επιδιώκοντας την διεύρυνση του συμβάντος (δολοφονία Παύλου Φύσσα το 2013), και την εκ νέου εγγραφή του στο παρόν με όρους κινητοποιητικούς: ‘ο αγώνας και δη ο αντιφασιστικός αγώνας συνεχίζεται με την μορφή του Παύλου Φύσσα, του περιώνυμου ‘Killah P’ να δηλώνει παρών,’ ευρισκόμενος, συμβολικά όσο και πολιτικά, ‘εδώ,’ στο δικό του χώρο και στη δική του ‘γη’ (Κερατσίνι).
Με συνδηλώσεις αξιακής ανά-κλησης, το όλο πολιτικό-καλλιτεχνικό εγχείρημα νοηματοδοτεί συνειδητά και μη, την αντίστιξη του ανοιχτού ‘κοσμοσυστήματος’ με ό,τι νοείται και εκφράζεται ως ίδιος ‘Χρυσαυγιτισμός,’ προσδιορίζοντας εκ νέου την «προσφυγή στη βία στη σφαίρα της δράσης»[11] σύμφωνα με τα λεγόμενα του Pierre-Andre Taguieff, επίδικο που χαρακτηρίζει ιστορικά-Μεταπολιτευτικά τη Χρυσή Αυγή.[12]
Σχεδόν δύο μήνες μετά την πραγματοποίηση των βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιουλίου, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο των οποίων υπήρξε η μη-είσοδος της Χρυσής Αυγής στο Κοινοβούλιο επτά χρονιά μετά την πρώτη είσοδο της (βουλευτικές εκλογές Μαϊου-Ιουνίου του 2012), πλαίσιο που απετέλεσε την ιδιαίτερη Κοινοβουλευτική απαρχή ενός ιδιότυπου τύπου ‘αναθεωρητισμού’ εκπεφρασμένου από την πλευρά της, στο επίκεντρο, διαμέσου αυτής της κατά βάση εννοιολογικής κατασκευής, τίθεται το πρόσωπο εκείνο που ενέγραψε τους όρους της φυσικής και ‘θανατηφόρας’ βίας, την ‘φορτισμένη’ συσχέτιση μεταξύ κρισιακής δράσης και κρισιακής, νεο-ναζιστικής ‘αλήθειας,’ αναπαριστάμενος, εάν, για την ‘οικονομία’ της ανάλυσης, παραπέμψουμε και πάλι στην ανάλυση του Taguieff, στο πεδίο της «πολιτικής δράσης που δεν μπορεί να αποφύγει τον εχθρό, που πρέπει να τον ταυτοποιεί και να τον κατασκευάζει πριν τον χρησιμοποιήσει για πολλαπλούς σκοπούς».[13]
Το κόμμα-οργάνωση δεν πέτυχε την κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση, όμως η πολιτική και ιδεολογική δια-πάλη εναντίον του, η συστηματική θεωρητική ανάλυση των πρακτικών και των μεθόδων που μετέρχεται, η ευρύτερη στηλίτευση της ιδεολογίας του ‘μεταφερόμενου’ μίσους,[14] οφείλουν να τίθενται διαρκώς στο στόχαστρο, καθότι και η ίδια η φόνευση του Παύλου Φύσσα δεν εντάσσεται στον κύκλο της ‘παραμυθίας’, αλλά, αντιθέτως, αναδεικνύει τις προκείμενες της πραγμολογικής αξίωσης: ‘στο δικό σου όνομα, αναγνωρίζω τον κόσμο μου,’ κόσμος ή ‘βιό-κοσμος’ που ‘ενσαρκώνεται’ στη βίαιη αποκοπή του ονόματος: ‘εχθρός, νεκρός στο δρόμο,’ στο κατεξοχήν, στο φαντασιακό των εθνικιστών-νεο-ναζιστών, πεδίο ‘μάχης’ και διεκδίκησης της ‘καθαρής’ και ‘αμόλυντης’ ταυτότητας.
Το γκραφίτι ενέχει την δυνατότητα αναπαραγωγής της όλης δράσης ‘εις το όνομα’ ‘Killah P.’ Μνημονικά και συμβολικά, το φονευθέν πρόσωπο επανέρχεται, στον τοίχο (η σημειολογία περί του γκραφίτι ως πολιτικής τέχνης καθίσταται ευδιάκριτη), και στη δράση, συσχετίζοντας το αντι-φασιστικό κίνημα με τον Παύλο Φύσσα αλλά και την μητέρα του Μάγδα (προσωποίηση), που δια-κρατεί το εύρος της μνήμης, ενέχοντας όμως και δικές τους στιγμές.
Η δημιουργία του γκραφίτι αντιτάσσεται στον λόγο περί ‘απλής δολοφονίας’ έτσι όπως αρθρώθηκε από τον Γιώργο Ρουπακιά εντός της δικαστικής αίθουσας, αξιώνοντας τον ίμερο καταγραφής της ιστορίας όπως αυτή ‘ειπώθηκε.’
*υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Σημειώσεις:
[1] Bλέπε σχετικά, ‘Ο Παύλος Φύσσας σε γκραφίτι στο Κερατσίνι,’ Ιστοσελίδα Πολιτικού-Κινηματικού Περιεχομένου ‘Info-War,’ 16/09/2019, https://info-war.gr/o-paylos-fyssas-se-gkrafiti-sto-keratsini/. «Ένα τεράστιο γκραφίτι με τη μορφή του Παύλου Φύσσα δημιουργήθηκε το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου στα πλαίσια του αντιφασιστικού φεστιβάλ «Παύλος Φύσσας – Killah P», που διεξάγεται από την Παρασκευή στο Κερατσίνι σηματοδοτώντας τη συμπλήρωση έξι χρόνων από τη δολοφονία του», αναγράφεται χαρακτηριστικά στο άρθρο της ιστοσελίδας, δεικνύοντας προς τον άξονα του μεγέθους που εδώ ισοδυναμεί με την μορφή που απεικονίζεται και με την σημαντικότητα που προσλαμβάνει για το εν γένει αντι-φασιστικό κίνημα που αναγνωρίζεται στο πρόσωπο και στη ‘γλώσσα’ του: «Ένα τεράστιο γκραφίτι με τη μορφή του Παύλου Φύσσα».
[2] Αναφέρεται στο: Μιχαήλ Σάββας, ‘Ο Ρωμαίος, η Ιουλιέττα και τα φαντάσματα των ταυτοτήτων,’ στο: Μιχαήλ Σάββας, (επιμ.), ‘Homo Liber. Δοκίμια για την Εποχή, την Ποίηση και την Ελευθερία,’ Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 2016, σελ. 161. Η θεώρηση του Σάββα Μιχαήλ, σχετικά με την σκηνή του μπαλκονιού στο Σαιξπηρικό θεατρικό έργο ‘Ρωμαίος και Ιουλιέττα’ στην οποία εστιάζει ο Jacques Derrida, αποδίδει έμφαση σε αυτό που ονομάζεται «υπόσχεση», ήτοι την «υπόσχεση» που δεν παραπέμπει σε ένα άδηλο μέλλον, αλλά σε ένα ‘σωματοποιημένο’ παρόν που ‘σημαδεύεται’ από την παρουσία δύο νέων που ζουν όχι ‘τον έρωτα τους,’ αλλά βιώνουν την ‘αγωνία’ του έρωτα.
Και αυτή η πλαισίωση δύναται να εκφραστεί μέσω του υποδείγματος ή αλλιώς της έγκλησης της ‘Ιουλιέττας’ προς τον ‘Ρωμαίο’: ‘Ρωμαίο, Ρωμαίο γιατί να είσαι Ρωμαίος;’ Όμως, δύναται να προσθέσουμε ό,τι δεν είναι μόνο το πρόταγμα της «υπόσχεσης» αυτό που αναδεικνύεται μέσω της ανάλυσης του Γάλλου φιλοσόφου, ως προς το ζήτημα να εκ νέου «εφεύρεσης», αυτή τη φορά «στο όνομα του άλλου», αλλά και η διάσταση του εαυτού που δύναται να εκτεθεί και εκτίθεται προς τον ‘άλλο,’ προς τον ‘κόσμο του άλλου,’ μη-ζητώντας τίποτα περισσότερο από αυτή την άμβλυνση έως ‘εκμηδένιση’ (ως στοιχείο ανθρώπινης ‘αίγλης’) του ατομικισμού που προσφέρει ο έρωτας, όντας «υπόσχεση» και ‘ενσάρκωση.’
[3] Για την δημιουργία και για τους δημιουργούς του συγκεκριμένου γκραφίτι, διαβάζουμε σχετικά: «Το γκραφίτι είναι έργο της ομάδας Political Stencil, βρίσκεται στην είσοδο του εργοστασίου Καχραμάνογλου στο Κερατσίνι και αποτελεί ένα όμορφο και ηχηρό μήνυμα μνήμης για κάθε περαστικό». Και σε αυτή την περίπτωση, το ζήτημα της μνήμης για ένα ‘παρελθόν’ που επανέρχεται διαρκώς, τίθεται στο προσκήνιο.
[4] Με φόρμα γυμναστικής λευκού χρώματος και με μαύρα γυαλιά ηλίου, ο Παύλος Φύσσας παραμένει ο αντιφασίστας μουσικός, ο ‘Killah P,’ του γκραφίτι, σε ένα εγκάρσιο σημείο όπου σημαίνονται η ζωή και η στάση ζωής του όσο και η μουσική του πορεία καθώς και το περιεχόμενο των στίχων των τραγουδιών του.
[5] «Οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ συνεχίζονται την Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου, με αντιφασιστική συναυλία στον Πολυχώρο Λιπασμάτων Δραπετσώνας και την Τετάρτη, επέτειο της δολοφονίας του Φύσσα, με πορεία με τη συμμετοχή οργανώσεων, κοινωνικών χώρων και συλλογικοτήτων από το μνημείο του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι μέχρι το κέντρο του Πειραιά». Bλέπε σχετικά, ‘Ο Παύλος Φύσσας σε γκραφίτι στο Κερατσίνι…ό.π.
[6] Βλέπε σχετικά, Ιnglis Ian, ‘Ideology, trajectory and stardom: in the Nashville sound,’ στο: Ferris W., και Hart M. L., (επιμ.), ‘Folk Music and Modern Sound,’ Jackson MS, σελ. 129-138. Η έννοια της «δημόσιας επιτέλεσης του εαυτού», σχετίζεται και με την τελετουργία απεύθυνσης που υιοθετείται, με τα διάφορα μοτίβα, ενδυματολογικά και μη, που χρησιμοποιεί και στα οποία ασκείται ο καλλιτέχνης πάνω στη σκηνή και όχι μόνο, με την ‘κατασκευή’ μίας περσόνας που αντλεί από διάφορα αισθητικά και πολιτισμικά πεδία, με ένα ενδεικτικό και υποκειμενοποιημένο υπόδειγμα να είναι αυτό του Βρετανού καλλιτέχνη David Bowie.
[7] Στη στήλη που διατηρεί στην εφημερίδα ‘Τα Νέα,’ ο δημοσιογράφος Μιχάλης Μητσός, αναφέρεται συνοπτικά, στις τρεις κατηγορίες ψηφοφόρων της ακροδεξιάς, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση που προτείνει η Βασιλική Γεωργιάδου. Οι τρεις κατηγορίες είναι: «οι εκλογείς με αυταρχικές δομές προσωπικότητας», οι «χαμένοι του εκσυγχρονισμού» και εκείνοι που διαθέτουν αντιμεταναστευτικό/νατιβιστικό προσανατολισμό».
Στην ανάλυση της Βασιλικής Γεωργιάδου όσον αφορά το προφίλ των υποστηρικτών της άκρας Δεξιάς, συνυφαίνονται το πολιτικό με το ψυχολογικό στοιχείο, ενώ επίσης, είναι ενδεικτικό το να σημειώσουμε πως το γκραφίτι του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι χρησιμοποιείται και από τον Μιχάλη Μητσό, υπό την συνθήκη της διαρκούς, πολιτικής και θεσμικής, ‘εγρήγορσης’ απέναντι στο ακροδεξιό και στο νεο-ναζιστικό φαινόμενο, όποιες μορφές και αυτό λάβει. Βλέπε σχετικά, Μητσός Μιχάλης, ‘Ανακούφιση,’ Εφημερίδα ‘Τα Νέα,’ 16/09/2019. Ο τίτλος ανα-καλεί διαλεκτικά το γεγονός της μη-εισόδου της Χρυσής Αυγής στο Κοινοβούλιο που φέρει ‘λυτρωτικές’ διαστάσεις.
[8] Βλέπε σχετικά, Φριντλέντερ Σαούλ, ‘Σκέψεις για τον Ναζισμό. Συνομιλίες με τον Stephane Bou,’ Mετάφραση: Καραμπελάς Γιώργος, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2019, σελ. 214. Στην ανάλυση του που εκ-διπλώνεται υπό διαλογική μορφή, ο Σαούλ Φριντλέντερ, διερευνά με σημείο αναφοράς την έννοια της «θεολογίας της εικόνας» (έννοια που χρησιμοποιεί για ένα κείμενο του Ζεράρ Βαζμάν), τα όρια της οπτικής αναπαράστασης της Εβραϊκής γενοκτονίας από τη ναζιστική-εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία.
[9] Bλέπε σχετικά, ‘Ο Παύλος Φύσσας σε γκραφίτι στο Κερατσίνι…ό.π. Η ‘οπτική αναπαράσταση’ του Παύλου Φύσσα, του ίδιου και ‘άλλου ‘Κillah P,’ συμπληρώνεται από μία γλώσσα άμεση και κοφτή, συνθηματολογική και πολιτική, γλώσσα που περικλείει εντός της το περίγραμμα της εν Ελλάδι αντι-φασιστικής δια-πάλης που διατρανώνει: «Killah P ζεις!» σημασιοδοτώντας την δυνατότητα της μετάβασης στο ενεργητικό της μαρτυρίας και παράλληλα του ‘μάρτυρα’ που ώθησε στην απο-κάλυψη του ‘πράττειν’ της Χρυσής Αυγής. Ποιος μαρτυρεί για τον ‘Killah P’ εάν όχι η ‘οπτική αναπαράσταση (γκραφίτι; )
[10] Στο φαντασιακό, πολιτικό πλαίσιο της Χρυσής Αυγής ο ‘εχθρός,’ πολιτικός και φυλετικός (ο «εισβολέας» κατά τον Pierre Andre-Taguieff), ‘κατασκευάζεται’ και αναπαρίσταται, καθίσταται συνώνυμο της ‘αντίθετης πορείας,’ ίδιον μίας ‘επι-μόλυνσης’ του έθνους (η ‘κατασκευή του αριστερού ‘εχθρού’ έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1940), των συμβολισμών του και του χώρου του, διαμεσολαβώντας τις εκφάνσεις της ολιστικής ‘απελευθέρωσης’: η ‘μάχη’ εναντίον αυτού του ‘εχθρού,’ η άσκηση βίας και ο λανθάνων και μη θάνατος, νοούνται υπό το διττό πρίσμα της ‘απελευθέρωσης’ και της δυνατότητας ‘αναγέννησης’ του χώρου, που είναι η επικράτεια σε μικρή (βλέπε την φόνευση του Παύλου Φύσσα και του Σαχζάτ Λουκμάν) και σε μεγάλη κλίμακα. Όπως σημειώνει ο Ουμπέρτο Έκο, «το να έχεις εχθρό είναι σημαντικό για να έχεις ταυτότητα, αλλά και για να αντιμετωπίζεις ένα εμπόδιο, να αναμετράς το αξιολογικό σου σύστημα και να δείχνεις τη γενναιοψυχία σου».
Βλέπε σχετικά, Έκο Ουμπέρτο, ‘Κατασκευάζοντας τον εχθρό. Και άλλα περιστασιακά δοκίμια,’ Μετάφραση: Καλλιφατίδη Έφη, Πρόλογος στην Ελληνική Έκδοση: Δημητρούλια Τιτίκα, Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα, 2011, σελ. 24-25. Η συγκρότηση των ‘Ταγμάτων Εφόδου’ και η ένταξη υποκειμένων σε αυτά, υπερ-τονίζουν την διάσταση της έκφρασης της «γενναιοψυχίας» που αποτελεί Χρυσαυγίτικο, ήτοι εθνικό σημαίνον, ‘λόγο ύπαρξης’ του μέλους και της οργάνωσης, εκφρασμένη κατά του ‘εχθρού:’ ‘ο μαχητής αποκτά την επωνυμία, την ιδιότητα του στο δρόμο,’ εμβαπτιζόμενος στα νάματα της υποστασιοποιημένης γνώσης που τείνει στο πρόσημο ‘δείξε τι σημαίνει Έλληνας εθνικιστής.’
[11] Βλέπε σχετικά, Taguieff Andre-Pierre, ‘Ο Εξτρεμισμός και τα είδωλα του. Επίκαιρες σκέψεις για τον τζιχαντισμό, την άκρα δεξιά, τον αντισημιτισμό, τον λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία,’ Πρόλογος-Μετάφραση-Επιμέλεια: Πανταζόπουλος Ανδρέας, Εκδόσεις Επίκεντρο, Αθήνα, 2017, σελ. 43, όπου και μία ‘διεισδυτική’ ανάλυση των εννοιολογήσεων που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της άκρας Δεξιάς.
[12] Η νεο-ναζιστική Χρυσή Αυγή, εγκολπώνεται τα συμφραζόμενα ενός πολιτικού εξτρεμισμού εντατικού, κρισιακού και μη, όπως αυτός κατατίθεται από τον πολιτικό φιλόσοφο Roger Scruton. Ο εξτρεμισμός τείνει «στο να έλκεται μια πολιτική ιδέα ως τα έσχατα όρια της, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ενδεχόμενες ανεπιθύμητες συνέπειες της, με την πρόθεση να εξαλειφθούν οι ενστάσεις, και μάλιστα κάθε αντίθεση· στο να είναι κάποιος μη ανεκτικός έναντι κάθε αντίληψης διαφορετικής από τη δική του». Βλέπε σχετικά, Scruton Roger, ‘A Dictionary of Political Thought, New York, Hill and Wang, 1982, σελ. 164.
[13] Βλέπε σχετικά, Taguieff Andre-Pierre, ‘Ο Εξτρεμισμός και τα είδωλα του. Επίκαιρες σκέψεις για τον τζιχαντισμό, την άκρα δεξιά, τον αντισημιτισμό, τον λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία…ό.π.
[14] Ιδεολογία που αναπαράγεται κοινωνικά, όντας ρητορική και διαθετική εντύπωση μη-συσχέτισης με τον ‘άλλο,’ δια-περνώντας εγκάρσια τον άξονα και την αισθητική της ‘νοσταλγίας’ για τον ‘απολεσθέν’ τοπικό ‘παράδεισο.’