Φιλαναγνωσία - Στέλιος Χαλκίτης Ι Βιβλία και αποφθέγματα

 

Ο προβληματισμός μέσα από τα λόγια του μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει να έρθουμε ένα βήμα πιο κοντά στον εαυτό μας αλλά και στους ανθρώπους γύρω μας.

“Μην επιτρέψεις στον εαυτό σου

να συνηθίσει λέξεις

όπως πόλεμος, πείνα, αρρώστια, θάνατος.

Να τις ακούς

και να μένεις συγκλονισμένος

σαν να αφορά εσένα τον ίδιο,

και πίστεψέ με,

εσένα αφορά. ...”

 

Στέλιος Χαλκίτης, ο συγγραφέας του ΜΑΡΓΚΙΝΟΥΣ ΜΟΡΙΟΥΣ. Οι έντονες εσωτερικές αγωνίες του και οι επίμονες φιλοσοφικές του αναζητήσεις τον οδήγησαν στην καταγραφή των σκέψεών του με εξαιρετικά στοιχεία λογοτεχνικότητας στην εκφορά του λόγου του.

Εξέπληξε τον πνευματικό κόσμο με τη μεγάλη επιτυχία του πρώτου του μυθιστορήματος «ΜΑΡΓΚΙΝΟΥΣ ΜΟΡΙΟΥΣ» και κέρδισε τις καρδιές των Ελλήνων γράφοντας για τα παράξενα και την αδικία του κόσμου. «Ο ΛΟΥΣΗΡΟΣ», «ANTE TRACTATUM, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ», «DE PROFUNDIS, ΑΝΑΜΑΡΤΗΤΟΙ ΕΡΩΤΕΣ» είναι τα πονήματα που ακολούθησαν. 

Διδάσκει μέσω της απόλαυσης της γλώσσας. Ένας σύγχρονος φιλόσοφος του οποίου τα βιβλία είναι διανθισμένα με φράσεις που εκθειάζουν αρετές και αξίες αλλά επισημαίνουν και καυτηριάζουν ελαττώματα και αδυναμίες.

Ποιός είναι ο Στέλιος Χαλκίτης; (http://www.chalkitis.gr/viografiko/)

Ποιά είναι τα βιβλία του; (http://www.chalkitis.gr/vivlia/)

Πώς μπορώ να τα αποκτήσω; (http://www.chalkitis.gr/shop/)

Τα αποφθέγματά του (https://www.chalkitis.gr/apofthegmata-tou-syggrafea/)

 

Η πένα είναι η γλώσσα της ψυχής…

 

Ακολουθούν κάποια βαθυστόχαστα γνωμικά του που μας έκαναν να τα ξεχωρίσουμε, τόσο για το περιεχόμενο όσο και για το νόημά τους, όπως τα συναντούμε στα βιβλία του, προκειμένου να υπογραμμίσουμε το μεγαλείο του μυαλού και της ψυχής.

• 
• "Όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι, υπάρχουν κάποιοι διαφορετικοί και αυτοί είναι αλλιώς ωραίοι."

• "Μην εμπιστεύεσαι τις λέξεις, αλλά τον ήχο που λέγονται."

• "Μη με ρωτάς τι σκέφτομαι, ρώτα με πώς νιώθω. Αν μάθεις τη σκέψη μου δεν έχει αξία, το συναίσθημα που φέρνει η σκέψη μόνο υπολόγιζε και δεν θα κάνεις λάθος..."

• "Για να έχεις ισορροπία δεν προσθέτεις μόνο δράμια αλλά και αφαιρείς."

• "Πάρτε αυτό που ο αξιακός σας κώδικας χαρακτήρισε λάθος και βρείτε τα κίνητρα που σας οδήγησαν να το πράξετε".

• "Ρώτησα μια φορά τον εαυτό μου, πόσους ανθρώπους αγαπώ αληθινά, και τους βρήκα ελάχιστους, όταν ξαναρώτησα είχαν προστεθεί ένας-δυο παραπάνω. Αυτό που μου αρέσει είναι ότι αλλάζω!"

• "Τις συμπεριφορές να εκτιμάς. Τότε μόνο δεν θα διαχωρίζεις τους ανθρώπους. Δεν κάνουν όλοι τα καλά, ούτε οι κακοί κάνουν πράξεις άσχημες συνέχεια. Να προσέχεις μόνο τις συμπεριφορές..."
• "Η ταπεινότητα είναι πράξη αφανής, όταν γίνει εμφανής είναι εγωισμός, η χειρότερη μορφή συγκαλυμμένου εγωισμού, όξινη βροχή που ρυτιδώνει το μάρμαρο."
• "Οι ισχυροί δεν είναι τόσο ισχυροί, οι άλλοι είναι εντελώς αδύναμοι"

• "...καμιά βεβαιότητα δεν είναι οριστική, δεν υπάρχουν βεβαιότητες οριστικές και αταλάντευτες..."

• "... Ετσι χτίσαμε τη φυλακή μας. Μόνο που σε αυτή τη φυλακή τα κλειδιά τα κρατούν οι κρατούμενοι. Ακούτε τι σας λέω! Οι κρατούμενοι, αυτοί κρατούν τα κλειδιά..."

• κι εμείς συνεχίζουμε να ζούμε με την εξαίσια προσδοκία....

"Η ζωή και η πολιτική είναι η μάχη της ανήθικης πρόκλησης με την ηθική"

• "Να συναισθάνεσαι ποιος είσαι σε σχέση με τους άλλους, όχι ψέματα στον εαυτό σου, ούτε στους γύρω σου, μόνο έτσι θα βελτιώσεις τη δική σου θέση"

• "Κανείς δεν μπορεί, όσο και να θέλει, να αντικαταστήσει τη μάνα. Γι’ αυτό μερικών παιδιών οι ζωές είναι τόσο αναστατωμένες. "

• "…H νιότη έχει δικαίωμα στο λάθος,

            η ωριμότητα απαίτηση στο φρόνιμο και

          το γήρας είναι ειρηνικό αν έζησες τη νιότη με ωριμότητα"

• Ένας γερο-βαρκάρης του 'λεγε:

           ''Αν το πανί της βάρκας τεντωθεί πολύ θα σπάσει. Αν όμως δεν το τεντώσεις δεν θα σε πάει πουθενά.''

• "Το βλέμμα του μυαλού σας είναι οι άκρες του ουρανού σας"

• "Χωρίς αγκάθια στο κλαδί ρόδο δεν γίνεται"

• "Κανείς δεν μπορεί, όσο και να θέλει, να αντικαταστήσει τη μάνα. Γι’ αυτό μερικών παιδιών οι ζωές είναι τόσο αναστατωμένες. "

• "Δειλά δειλά ο κόσμος ξεθαρρεύει, χάνουν τη δύναμή τους οι ανεπίληπτοι πυλώνες υψηλής «ακεραιότητας», θα χρειαστεί καιρός, αλλά κάτι θα γίνει, οι λίγοι θα γίνουν πολλοί και οι μύριοι, μυρίοι."
• "Δεν ρίχνουν εύκολα πια βόμβες στα σώματα, κοστίζουν ακριβά• στο μυαλό τις εκτοξεύουν κατευθείαν. Φθηνό, εύκολο και δραστικό αποτέλεσμα. Τώρα δεν επιβάλλουν. Πείθουν τους ανθρώπους να επαιτούν αυτό που θέλουν να τους δώσουν."

• "Πρέπει λοιπόν, Στέφανε, να αλλάξουμε κίνητρο, να σταματήσουμε να είμαστε καουμπόηδες στο ροντέο του κόσμου, οι γυναίκες δεν είναι άλογα. Όταν το συνειδητοποιήσουμε, τότε θα κατανοήσουμε τον κόσμο. «Είναι τόσο όμορφο να ’χεις ελεύθερο το πουλί κι εκείνο να κάθεται δίπλα σου γιατί φοβάται μην πετάξεις»."

ΜΑΡΓΚΙΝΟΥΣ ΜΟΡΙΟΥΣ

Περιγράφει με απόλυτη καθαρότητα τη ζωή του κεντρικού του ήρωα, του επτάχρονου Οδυσσέα, ο οποίος ελάχιστα εμφανίζεται μπροστά μας σαν γιος αφού πολύ γρήγορα μεταβάλλεται σε απόκληρο της ζωής και κακοποιείται στο σώμα του και στην ψυχή του σε χώρους εκμετάλλευσης της παιδικής εργασίας. Παρουσιάζεται ως ένα παιδί ευαίσθητο με έντονη εσωτερικότητα, κατατρεγμένο από τη μοίρα, που δεν θα βρει στοργή και αγάπη στο σπίτι που το φιλοξενεί και θα στραφεί στα στοιχεία της φύσης για να εναποθέσει εκεί τη σκέψη και τα προβλήματά του. Μα ούτε το επίσημο σχολικό περιβάλλον θα σταθεί κοντά στον μικρό Οδυσσέα. Μόνο μια νέα φωτισμένη δασκάλα θα του προσφέρει παιδαγωγική και εκπαιδευτική στήριξη μέχρις ότου «αι βουλαί των ανθρώπων» θα την απομακρύνουν από κοντά του. Ο μικρός Οδυσσέας μετασχημάτισε τη θλίψη σε δύναμη και πίστη και άρχισε να προχωρεί όλο και πιο βαθιά στην εσωτερική του αναζήτηση.

Ο συγγραφικός προβολέας ανάβει για να φωτίσει τη ζωή και των άλλων ολοζώντανων χαρακτήρων που θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πνευματική του εξέλιξη. Με διεισδυτική και καθαρή ματιά, απευθύνεται τόσο στη νόηση όσο και στο συναισθηματικό μας κόσμο.

Αποτελεί ένα ψυχογράφημα που αγγίζει μικρούς και μεγάλους. Διαβάζεται απνευστί.

 

O ΛΟΥΣΗΡΟΣ

Ενα συνέδριο στο Λονδίνο ήταν η αφορμή να συναντηθούν ο Αντώνης Ποταμίτης, Ελληνας νησιώτης, και η Σάρα-Λίλυ Λέστερ• η έλξη της νιότης έγινε πάθος και δεν ξεθύμανε μέχρι που αγκαλιάστηκαν στο νησί και ο μικρός Στέφανος αντίκρισε τη στοργή των γονιών και των παππούδων του.

Ομως, τίποτα δεν κυλά ομαλά, η μαγεία θόλωσε, ώσπου ο έφηβος Στέφανος τυλίχτηκε στο κλάμα• ο γλυκός του πατερούλης δεν άντεξε…

Ο δικηγόρος, πλέον, Στέφανος αποφασίζει, μέσα από μυστική βιωματική εμπειρία με ακραίες ψυχογενείς καταστάσεις, να αντιπαλέψει κοινωνικές συμβάσεις, να ανατρέψει παραδοχές, να στοχαστεί και να προσπαθήσει να διεισδύσει στο αίνιγμα της ύπαρξης με οδηγό τον γιατρο-Νικόλα έχοντας στο πλευρό του τη Ραλλού, φιλόλογο σε Λύκειο του νησιού• εμβαθύνει σε συναισθήματα, αναλύει, προβληματίζεται, αμφισβητεί… βυθίζοντάς μας σε ένα ατμοσφαιρικό σύμπαν συναισθημάτων, αισθησιασμού και λανθάνουσας ιερότητας και περιγράφοντας έναν κόσμο που στην υπερβολή του παριστά τον ψυχισμό μιας κοινωνίας, ίσως και της δικής μας.

«DE PROFUNDIS», ΑΝΑΜΑΡΤΗΤΟΙ ΕΡΩΤΕΣ

Στο «καταφύγιο», κοντά στο τριζοβόληµα της φωτιάς, στον ήχο της βροχής και στης άνοιξης τις αύρες, ανδρώθηκε η φιλία του Μητροπολίτη Νικόλαου µε τον άθεο µηχανικό Κορνήλιο Βερόνη, µια καθαρή συναναστροφή, απαλλαγµένη από µικρότητες και φθηνές παραστάσεις αποκριάτικου βίου. Σε πλούσιο αφηγηµατικό χρόνο, µε εικονοπλασία επενδεδυµένη µε βάθος πνευµατικό, µια δικαστής κάνει βουτιά στα άδυτα του συναισθήµατος, εµπλέκοντας στον παράξενο έρωτα τον κραταιό Μητροπολίτη ο οποίος καταφεύγει –κατά την ανατρεπτική τους συµπόρευση– στις άγνωστες συµπαντικές στιγµές του Ιησού και της Μαγδαληνής που αναδύονται µέσα από τα µυστικά Τετράδια του γερο-Πιτσιρίκου.

Τετράδιο τέταρτο, σελίδα τριάντα µία: Είχαν αποµακρυνθεί… «Γιατί, Κύριέ µου, αφήνεις να Σε σταυρώσουν;» ψιθύρισε µε απόγνωση. «Τυπώνω Μαρία στο σώµα µου αυτά που δεν λέγονται». «Και τι θα κερδίσεις, Βασιλιά µου;» «Πολλές φορές Μαρία, δεν έχει σηµασία πόσα κέρδισες, αλλά πόσα δεν έχασες. Κι εγώ ετοιµάστηκα για να τα δώσω όλα. Στύβω τις πέτρες και µατώνω»…

Η Άσπεργκερ αδελφή του Μητροπολίτη, αµείλικτα προκλητική, δηλώνει παρούσα και πλέκει στον κόσµο της το όνειρο µε την πραγµατικότητα, µε απεγνωσµένη γενναιότητα και µε πολεµική διάθεση ενάντια στην ανθρώπινη αλλοτρίωση. Και ο συγγραφικός προβολέας ανάβει, για να φωτίσει την Ψυχανάλυση παράλληλα και τη ζωή των άλλων ολοζώντανων χαρακτήρων, που υπόσχονται να µιλήσουν σε συλλεκτικές στιγµές, να ανατρέψουν βεβαιότητες, να υποτάξουν τις εκατονταρχίες του ψεύδους και να αφήσουν τη βροχή να συνοδεύει το παράπονό τους.

• Ο μόνος χρόνος στον οποίο έχεις δύναμη είναι το παρόν, οποιαδήποτε άλλη στιγμή σε εξουσιάζει ο χρόνος.

• Κάθε μέρα κατασκευάζουμε την εικόνα μας, δαπανούμε χρόνο για να παρουσιάσουμε μια εικόνα που δεν είναι δική μας, το καταδεχόμαστε αυτό και παριστάνουμε τους αξιοπρεπείς· κανένας που δεν δίνει την πραγματική του εικόνα στους άλλους δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρίζεται πως έχει αξιοπρέπεια. «Είμαι ο εαυτός μου», η πιο αναξιόπιστη φράση που έχει εκστομιστεί.

- …για μένα τώρα η ζωή δεν έχει νόημα γιατί λείπουν οι άλλοι, λείπει ο άλλος, αυτός που θα κοιτάξω ίσια στα μάτια και θα δω την ομορφιά μέσα του, λείπει ο άλλος που θα με σηκώσει όταν πέσω, που θα δούμε μαζί το λυκαυγές, λείπει ο άλλος που θα μ’ ερωτευτεί και θα με κάνει να θυμάμαι, λείπει ο άλλος να του δώσω την αγάπη που ξεχειλίζει μέσα μου, λείπει ο άλλος που με κάνει ανθρώπινο, λείπει ο άλλος, λείπει το νόημα της ζωής.

• Αν ανυψωθεί ο έρωτας σε αγάπη, τα έτερα πρόσωπα, δεν λογίζονται σαν δυο συνηρημένα υποκείμενα (εγώ και εσύ), αλλά ως νέα οντότητα μοναδική με υποστασιακό κύρος την ουσία των υποκειμένων (εμείς). Η αγκαλιά διαπλατύνεται, τα εγώ απαγκιστρώνονται από τον εαυτό τους, από τα αλλότρια και τα κοινωνικά ειωθότα, και ομογενοποιούνται σε παραδοτέα και παραδομένη γυμνότητα, θέτοντας σε φανέρωση την καταγωγική ειλικρίνεια της έκφρασης. Η νέα ταυτότητα του «εμείς» είναι μια αναγκαιότητα φυσική, ευπρόσδεκτη και επιδιωκόμενη, υπεράνω της υποκειμενικής υπόστασης –χωρίς να την καταργεί, μάλιστα την διαπλάθει– των συμβαλλομένων στη σχέση.